گنجور

شمارهٔ ٢۴٢

با خرد گفتم ای مدبر کار
که بدانش چو تو نشان ندهند
چیست حکمت که از خزانه غیب
برگ کاهی به راستان ندهند
بخسیسان دهند نعمت و ناز
اهل دلرا بجان امان ندهند
آنچه با جاهلان سفله دهند
با بزرگان نکته دان ندهند
گنج و دولت دهند نادانرا
با هنر پیشه نیم نان ندهند
سفله بر صدر و اهل دانش را
بغلط ره بر آستان ندهند
گجروان را دهند خرمن ها
قوت یکشب به نیکوان ندهند
مگسان را دهند شکر و قند
با همایان جز استخوان ندهند
عقل گفت اینحدیث نشنیدی
هر که را این دهند آن ندهند

اطلاعات

وزن: فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون)
قالب شعری: قطعه
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

با خرد گفتم ای مدبر کار
که بدانش چو تو نشان ندهند
هوش مصنوعی: با عقل و تدبیر به کسی که کارهایش را می‌داند گفتم که اگر به دانشت ارزش ندهند، چه فایده‌ای دارد؟
چیست حکمت که از خزانه غیب
برگ کاهی به راستان ندهند
هوش مصنوعی: چرا رازها و دانایی‌های نهفته از عالم غیب، به سادگی و به راحتی در اختیار انسان‌ها قرار نمی‌گیرد؟
بخسیسان دهند نعمت و ناز
اهل دلرا بجان امان ندهند
هوش مصنوعی: بخس‌ها و تنگ‌دستان ممکن است نعمت و خوبی‌هایی را ارائه دهند، اما اهل دل و دل‌سوزان را به آرامش و امنیت نخواهند رساند.
آنچه با جاهلان سفله دهند
با بزرگان نکته دان ندهند
هوش مصنوعی: هر چیزی را که به نادانان و افرادی کم‌فهم می‌دهند، به بزرگان و فرزانگان نخواهند داد.
گنج و دولت دهند نادانرا
با هنر پیشه نیم نان ندهند
هوش مصنوعی: گنج و ثروت به افراد نادان می‌دهند، اما به کسانی که اهل هنر و مهارت هستند حتی نیم نان هم نمی‌دهند.
سفله بر صدر و اهل دانش را
بغلط ره بر آستان ندهند
هوش مصنوعی: افراد نادان و بی‌مقدار در مقام‌های بالا قرار دارند و کسانی که دانش و علم دارند، به سختی می‌توانند به درستی دسترسی پیدا کنند.
گجروان را دهند خرمن ها
قوت یکشب به نیکوان ندهند
هوش مصنوعی: به افرادی که در موقعیت‌های پایین‌تری قرار دارند، به راحتی منابع و نعمت‌ها داده می‌شود، اما به افراد شایسته و نیکوکار چیزی نمی‌رسد.
مگسان را دهند شکر و قند
با همایان جز استخوان ندهند
هوش مصنوعی: مگس‌ها را به شکل خاصی از شیرینی و خوشی بهره‌مند می‌کنند، اما برای کسانی که در موقعیت‌های بالاتر هستند، تنها استخوان باقی می‌ماند.
عقل گفت اینحدیث نشنیدی
هر که را این دهند آن ندهند
هوش مصنوعی: عقل گفت: آیا نشنیده‌ای که هر کسی را این عطا کنند، چیز دیگر را از او دریغ می‌کنند؟