گنجور

شمارهٔ ٢١۵

آمد مه صیام که بر آصف زمان
این و چنین هزار دگر هم خجسته باد
والا علاء دولت و ملت که جاودان
دست فنا ز دامن جاهش گسسته باد
در بندگیش صف زده آزادگان دهر
زینسان که هست تا به ابد رسته رسته باد
هر کام دل که حاسد او آرزو برد
دستش بآب دیده از آنجمله شسته باد
بهر نشاط خاطر او شیر آسمان
بوزینه وش ز چنبر افلاک جسته باد
زنگار و خون گرفته و سر با سر آژده
چشم و دل عدوش چو بادام و پسته باد
از بیم لشگرش که چو موراند بیشمار
دشمن ملخ صفت پس زانو نشسته باد
دائم ز گوشه جگر خصم جغد فال
بهر عقاب رایتش آماده مسته باد
نیهای نیزه های سپاه مظفرش
در جویبار دیده اعداش رسته باد
ای سرور زمانه ز زلف عروس فتح
پرچم فراز رایت عالیش بسته باد
تیغ ترا چو آهنش از کان نصرتست
دندان ماهی فلکش نیز دسته باد
شیر سپهر اگر ننهد سر برو بهیت
از تیغ آفتاب دلش ریش و خسته باد
چون شمع آسمان بجهان نور در دهد
پروانه از ضمیر منیر تو جسته باد
پیوسته در زمانه ز خیل سخای تو
پشت سپاه فاقه چو اکنون شکسته باد
ابن یمین بیمن مساعی دولتت
از محنت نوایب ایام رسته باد

اطلاعات

وزن: مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: قطعه
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

آمد مه صیام که بر آصف زمان
این و چنین هزار دگر هم خجسته باد
هوش مصنوعی: مَه صیام آمد، که نشان از زمانه‌ی خوشی است. بهترین‌ها و شادی‌های دیگری نیز برای این زمان به ارمغان آمده است.
والا علاء دولت و ملت که جاودان
دست فنا ز دامن جاهش گسسته باد
هوش مصنوعی: پسندیده است که حکومت و ملت همیشه پایدار بمانند و از نابودی و زوال دور باشند.
در بندگیش صف زده آزادگان دهر
زینسان که هست تا به ابد رسته رسته باد
هوش مصنوعی: آزادگان زمان به خاطر بندگی‌اش صف کشیده‌اند، به گونه‌ای که این حالت تا ابد ادامه خواهد داشت.
هر کام دل که حاسد او آرزو برد
دستش بآب دیده از آنجمله شسته باد
هوش مصنوعی: هر آرزوی دل را که حسودان می‌خواهند از آن محروم کنند، با اشک‌هایشان شسته و پاک شود.
بهر نشاط خاطر او شیر آسمان
بوزینه وش ز چنبر افلاک جسته باد
هوش مصنوعی: برای خشنودی و شادابی دل او، باد شیرین و خوشبو مانند بوزینه‌ای از چنبر آسمان‌ها و ستارگان خیز برداشته است.
زنگار و خون گرفته و سر با سر آژده
چشم و دل عدوش چو بادام و پسته باد
هوش مصنوعی: چشم و دل من پر از اندوه و درد شده، در حالی که سرم در میان مشکلات و آشفتگی‌هاست. احساسات در درونم مانند بادام و پسته، پر از تلخی و شیرینی متناقض است.
از بیم لشگرش که چو موراند بیشمار
دشمن ملخ صفت پس زانو نشسته باد
هوش مصنوعی: بخاطر ترس از لشکری که مانند مورها فراوان هستند، دشمنانی که همچون ملخ‌ها حمله می‌کنند، پس باید با احتیاط و دوراندیشی نشسته و آماده بود.
دائم ز گوشه جگر خصم جغد فال
بهر عقاب رایتش آماده مسته باد
هوش مصنوعی: همیشه از زخم دل دشمن، فال و نشانه‌ای مانند جغد می‌گیرم تا پرچم او را برای عقاب آماده کنم.
نیهای نیزه های سپاه مظفرش
در جویبار دیده اعداش رسته باد
هوش مصنوعی: نی‌هایی که در جویبار ظاهر شده‌اند مانند نیزه‌های سپاه مظفر هستند و نشانه‌ای از دشمنی را نمایش می‌دهند.
ای سرور زمانه ز زلف عروس فتح
پرچم فراز رایت عالیش بسته باد
هوش مصنوعی: ای بزرگوار زمانه، مثل زلف عروس، پرچم پیروزی‌ات همیشه در بالای علم و نماد علو و بزرگی‌ات برافراشته باشد.
تیغ ترا چو آهنش از کان نصرتست
دندان ماهی فلکش نیز دسته باد
هوش مصنوعی: تیغ تو به خاطر قدرتی که در آن نهفته است مانند آهن است و دندان ماهی فلک نیز به دست باد بسته شده است.
شیر سپهر اگر ننهد سر برو بهیت
از تیغ آفتاب دلش ریش و خسته باد
هوش مصنوعی: اگر شیر آسمان بر سر تو نگذارد، دلش از تند و تیز تابش آفتاب زخم‌دار و خسته می‌شود.
چون شمع آسمان بجهان نور در دهد
پروانه از ضمیر منیر تو جسته باد
هوش مصنوعی: نور آسمانی مانند شمعی به جهان می‌تابد و پروانه از دل روشن تو به پرواز درآمده است.
پیوسته در زمانه ز خیل سخای تو
پشت سپاه فاقه چو اکنون شکسته باد
هوش مصنوعی: در این زمانه، به خاطر generosity و بخشندگی تو، مانند سپاه گرسنگی، دیگر نمی‌توان به تنگنای ضعف و فقر ادامه داد.
ابن یمین بیمن مساعی دولتت
از محنت نوایب ایام رسته باد
هوش مصنوعی: با مساعدت و تلاش‌های دولت شما، ابن یمین از مشکلات و سختی‌های روزگار رهایی یافته است.