شمارهٔ ٢٠۴
ای خردمند چو روزی ز جهان خواهی رفت
مدت عمر تو گر پنجه و گر صد باشد
بگمانی که مگر زان شودت حال نکو
نکنی آنچه بر اهل خرد بد باشد
کز همه خلق جهان سیرت بد نا خوبست
لیک نا خوبتر از مردم بخرد باشد
بگذر از صورت و سیرت بصفا دار از آنک
آدمی شکل بود کو بتر از دد باشد
مکش از ربقه فرمان سر تسلیم و رضا
که شرنگ از لب محبوب طبر زد باشد
در تصاریف زمان پای بیفشار چو کوه
تا ترا طرف کمر لعل و زمرد باشد
در حسب کوش چه نازی به نسب ابن یمین
رو حسب جو که گهر را نسب از خود باشد
اطلاعات
وزن: فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: قطعه
منبع اولیه: ویکیدرج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
ای خردمند چو روزی ز جهان خواهی رفت
مدت عمر تو گر پنجه و گر صد باشد
هوش مصنوعی: ای انسان آگاه، زمانی که بخواهی از این دنیا بروی، مهم نیست که عمر تو چقدر بوده است؛ چه پنج سال باشد یا صد سال.
بگمانی که مگر زان شودت حال نکو
نکنی آنچه بر اهل خرد بد باشد
هوش مصنوعی: شاید به نظر برسد که اگر حال خوبی پیدا کنی، لازم نیست کارهایی را انجام دهی که بر افراد باهوش و خردمند مناسب نیست.
کز همه خلق جهان سیرت بد نا خوبست
لیک نا خوبتر از مردم بخرد باشد
هوش مصنوعی: بسیاری از مردم در دنیا صفات و رفتارهای ناپسندی دارند، اما این ناپسندی هیچگاه به اندازهی ناپسندی رفتار انسانهای عاقل و خِرَدمند نیست.
بگذر از صورت و سیرت بصفا دار از آنک
آدمی شکل بود کو بتر از دد باشد
هوش مصنوعی: از ظاهر و باطن مردم بگذر و به ویژگیهای درونی آنها توجه کن؛ زیرا انسانی که تنها به شکل و ظاهر خود بسنده کند، ممکن است بدتر از جانوران باشد.
مکش از ربقه فرمان سر تسلیم و رضا
که شرنگ از لب محبوب طبر زد باشد
هوش مصنوعی: هرگز تسلیم و راضی به فرمان نشو، چرا که تلخی این تسلیم از زبان محبوب چندان دردناک است که مانند زهر بر جان مینشیند.
در تصاریف زمان پای بیفشار چو کوه
تا ترا طرف کمر لعل و زمرد باشد
هوش مصنوعی: در فشارهای زندگی، مانند کوهی محکم و استوار باش تا روزی به زیباییها و نعمتها دست یابی.
در حسب کوش چه نازی به نسب ابن یمین
رو حسب جو که گهر را نسب از خود باشد
هوش مصنوعی: برای اینکه خود را به دیگران نشان دهی، نیازی به ناز و فخر بر نسب و خاندانت نیست. بلکه تلاش و کردار خود را ارج بگذار؛ چرا که ارزش و اصالت هر فرد به اعمالش بستگی دارد نه به دودمانش.

ابن یمین