شمارهٔ ١٣۶
صاحب اعظم کریم الدین سر گردنکشان
ایکه در مردی و رادی چون تو سر داری نخاست
رأی پیرت گر چه باشد یاور اندر کارها
لیک چون بخت جوانت در جهان یاری نخاست
فتنه را در خواب مستی سر فروشد تا بدید
در جهان چون حزم هشیار تو بیداری نخاست
هر چه کرد از بهر نظم ملک و ملت رأی تو
در ضمیر آسمان بر کارش انکاری نخاست
فتنه تا در پیش عدلت سر صراحی وش نهاد
در جهان غیر از پیاله هیچ خونخواری نخاست
آز را در خشگسال مکرمت یکدم که دید
کش ز ابر دست گوهر بارت ادراری نخاست
صاحبا گوهر فروشی میکنم از من بخر
کاینچنین جنس نفیس از هیچ بازاری نخاست
پیش ازین گر شاعران بودند چون ابن یمین
شاعری قادرتر از وی اینزمان باری نخاست
بانوا دارش که در گلزار مدحت بلبلی است
بلبلی چون او به دورانها ز گلزاری نخاست
اطلاعات
وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف)
قالب شعری: قطعه
منبع اولیه: ویکیدرج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
صاحب اعظم کریم الدین سر گردنکشان
ایکه در مردی و رادی چون تو سر داری نخاست
هوش مصنوعی: بزرگترین صاحب و بندهی کریمالدین، از میان گردنکشها، در مردی و بزرگی چون تو، هیچکس به پا بلند نمیشود.
رأی پیرت گر چه باشد یاور اندر کارها
لیک چون بخت جوانت در جهان یاری نخاست
هوش مصنوعی: نظر و دیدگاه تجربهمندانه بزرگترها ممکن است در کارها به شما کمک کند، اما اگر شانس و اقبال جوانیتان در دنیا به یاریتان نیاید، آن کمکها چندان ثمربخش نخواهند بود.
فتنه را در خواب مستی سر فروشد تا بدید
در جهان چون حزم هشیار تو بیداری نخاست
هوش مصنوعی: فتنه در خواب مستی خود را پنهان میکند و وقتی بیدار میشود، میفهمد که در دنیا چه قدر باید با احتیاط و هوشیاری رفتار کند. اما تو که هشیار و بیدار هستی، هیچگاه دچار غفلت نمیشوی.
هر چه کرد از بهر نظم ملک و ملت رأی تو
در ضمیر آسمان بر کارش انکاری نخاست
هوش مصنوعی: هر کاری که برای ساماندهی کشور و ملت انجام داد، نظر تو در دل آسمان بر آن تأثیر نگذاشت و اشکالی به آن وارد نکرد.
فتنه تا در پیش عدلت سر صراحی وش نهاد
در جهان غیر از پیاله هیچ خونخواری نخاست
هوش مصنوعی: در شرایطی که عدالت تو به تماشا گذاشته میشود، در عالم هیچ کس جز آن که پیشی بگیرد و خونریزی کند، به سراغ پیاله نمیآید.
آز را در خشگسال مکرمت یکدم که دید
کش ز ابر دست گوهر بارت ادراری نخاست
هوش مصنوعی: اگر یک لحظه از مهربانیات را در سال خشکسال (سال کمبارش) به من نمایی، من به امید تو، به دنبال نعمتها و زیباییهایم میروم و دیگر از ابرها و بارانها ناامید نخواهیم شد.
صاحبا گوهر فروشی میکنم از من بخر
کاینچنین جنس نفیس از هیچ بازاری نخاست
هوش مصنوعی: دوست من، به تو میگویم که من گوهرهای ارزشمند و خاصی برای فروش دارم. این نوع جنس با این کیفیت را از هیچ جایی نمیتوانی پیدا کنی.
پیش ازین گر شاعران بودند چون ابن یمین
شاعری قادرتر از وی اینزمان باری نخاست
هوش مصنوعی: قبل از این، شاعران مانند ابن یمین وجود داشتند، اما در حال حاضر هیچ شاعری به اندازه او توانمند نیست.
بانوا دارش که در گلزار مدحت بلبلی است
بلبلی چون او به دورانها ز گلزاری نخاست
هوش مصنوعی: در میان گلزار ستایش، آوازی به زیبایی بلبل وجود دارد؛ اما بلبل مانند او در طول زمان از گلزاری سر برنمیآورد.

ابن یمین