ابن یمینشمارهٔ ١٢٧
سر اکابر عالم علاء دولت و دین
توئیکه رأی تو بر آفتاب طعنه زن است
ز عکس مشعله رأی عالم آرایت
هزار تاب درین شمع نیلگون لگن است
حکایتیست مرا بر تو عرضه خواهم داشت
چگونه عرضه ندارم چه جای تن زدن است
جهانیان همه را اعتقاد بود چنان
که خواجه منبع رایست و مجمع فطن است
چو بر سرایر احوالشان وقوف افتاد
که نزد او شبه برتر ز لؤلؤ عدن است
ازین سبب همه را اعتقاد باطل شد
شود هر آینه باطل چو اندرین سخن است
گمان برند که جنسیت است علت ضم
از آنکه جنس طلبکار جنس خویشتن است
بزرگوار وزیرا چه لطف طبع است این
که سرو پیش تو کمتر ز سبزه دمن است
ولی ز روی حقیقت تو نیز معذوری
شکایت از تو ندارم گناه بخت من است
اطلاعات
وزن: مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن (مجتث مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: قطعه
منبع اولیه: ویکیدرج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
سر اکابر عالم علاء دولت و دین
توئیکه رأی تو بر آفتاب طعنه زن است
هوش مصنوعی: تو برترینی در میان بزرگترین افراد، و دولت و دین به دست توست، زیرا نظر تو حتی بر آفتاب نیز انتقادی دارد.
ز عکس مشعله رأی عالم آرایت
هزار تاب درین شمع نیلگون لگن است
هوش مصنوعی: از تصویر مشعلی که در نظر عالمان است، هزار شعله در این چراغ آبی رنگ دیده میشود.
حکایتیست مرا بر تو عرضه خواهم داشت
چگونه عرضه ندارم چه جای تن زدن است
هوش مصنوعی: مطلبی دارم که میخواهم آن را برایت بگویم، اما نمیدانم چگونه بیان کنم. جای مناسب برای تردید و فرار نیست.
جهانیان همه را اعتقاد بود چنان
که خواجه منبع رایست و مجمع فطن است
هوش مصنوعی: مردم به این باورند که او منبع اندیشه و مرکز خردمندی است.
چو بر سرایر احوالشان وقوف افتاد
که نزد او شبه برتر ز لؤلؤ عدن است
هوش مصنوعی: وقتی به شرایط و اوضاع آنها آگاه شد، فهمید که نزد او، مقامش به اندازهای ارزشمند است که بالاتر از لؤلؤهای عدن به شمار میرود.
ازین سبب همه را اعتقاد باطل شد
شود هر آینه باطل چو اندرین سخن است
هوش مصنوعی: به خاطر این موضوع، همه به باورهای نادرست دچار شدند، زیرا هرگاه سخن بیاساس و بیپایهای مطرح شود، حقیقت به زودی نادیده گرفته میشود.
گمان برند که جنسیت است علت ضم
از آنکه جنس طلبکار جنس خویشتن است
هوش مصنوعی: برخی بر این باورند که علت وابستگی و نیاز به دیگری تنها به جنسیت مربوط میشود، در حالی که در واقع این تمایل به دلیل نیاز عمیق هر فرد به یافتن و تثبیت هویت خود است.
بزرگوار وزیرا چه لطف طبع است این
که سرو پیش تو کمتر ز سبزه دمن است
هوش مصنوعی: ای بزرگوار و وزیر، چه لطافت خاصی در طبیعت توست که سرو در مقابل تو، کمتر از سبزه دمن به نظر میرسد.
ولی ز روی حقیقت تو نیز معذوری
شکایت از تو ندارم گناه بخت من است
هوش مصنوعی: از روی حقیقت نمیتوانم از تو گلهمند باشم، زیرا تو هم در این مورد بیتقصیری و مشکل از بخت من است.