گنجور

شمارهٔ ٩ - وله ایضاً

حبذا قصری که دارد پای ثابت اندر آب
سر ز رفعت برکشیده تا باوج آفتاب
آفتاب از عکس جام روشنش بر روزنش
کرد خوش خوش رخ نهان حتی توارت بالحجاب
از خجالت‌ها که می‌یابد ز نقش دلکشش
روح مانی ماند خواهد تا قیامت در عذاب
آفرین بر دست استادی که نقاشیش کرد
کس تواند بست هرگز زین صفت نقشی بر آب ؟
وضع او بر طالع ثابت نهاد استاد صنع
تا بسان بیت معمورش نبیند کس خراب
چون وزیر شه نشان در صدرگاه او نشست
آستانش خلق عالم را بود حسن المآب
بر که او را چگویم راست حوض کوثرست
گر بود آبی که از کوثر همی خندد گلاب
بر کنارش خشت پخته رشگ یاقوتست و لعل
در میانش سنگریزه غیرت در خوشاب
با خرد گفتم مقامی هست با زینت چنین
گفت فردوس است و بس والله اعلم بالصواب
باز پرسیدم که دروی مسند تمکین که راست
گفت خوش گفتی زمن بشنو سؤالترا جواب
آصف ثانی علاءالملک را کز فر اوست
این گل افشان بر مثال باغ جنت مستطاب
آنکه بیداری بختش چون بگیتی سر کشد
تا ابد یأجوج فتنه دیده نگشاید ز خواب
وانکه عزم او بهر جانب که بر تابد عنان
برق نتواند که ماند پیش او پا در رکاب
دولتش پاینده بادا تا برغم دشمنان
قرنها نوشد درو با دوستان جام شراب
گه گهی هم جرعه‌ای ریزد سوی ابن یمین
تا شود چاکر بیمن دولت او کامیاب

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف)
قالب شعری: قصیده
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

حبذا قصری که دارد پای ثابت اندر آب
سر ز رفعت برکشیده تا باوج آفتاب
هوش مصنوعی: چه خوب است قصری که پایه‌هایش در آب ثابت است و به خاطر بلندی‌اش، به سوی آفتاب می‌رسد.
آفتاب از عکس جام روشنش بر روزنش
کرد خوش خوش رخ نهان حتی توارت بالحجاب
هوش مصنوعی: خورشید با تصویر برگرفته از جامش، روشنایی را بر چهره‌اش می‌تاباند و زیبایی پنهانش را حتی با حجاب به نمایش می‌گذارد.
از خجالت‌ها که می‌یابد ز نقش دلکشش
روح مانی ماند خواهد تا قیامت در عذاب
هوش مصنوعی: کسی که به خاطر زیبایی دلنشین و جذابش دچار خجالت می‌شود، همچنان تا ابد در رنج و عذاب خواهد ماند.
آفرین بر دست استادی که نقاشیش کرد
کس تواند بست هرگز زین صفت نقشی بر آب ؟
هوش مصنوعی: به راستی که باید به دست معلمی که نقاشی زیبا را خلق کرده، تبریک گفت. آیا کسی می‌تواند به پای چنین ویژگی‌هایی برسد؟ هیچ تصاویری نمی‌توانند به هنر و خلاقیت او نزدیک شوند.
وضع او بر طالع ثابت نهاد استاد صنع
تا بسان بیت معمورش نبیند کس خراب
هوش مصنوعی: وضع او به گونه‌ای است که خالقش، سرنوشت او را به نحو ثابت و محکمی قرار داده است، طوری که مانند یک بیت آباد، هیچ کس نمی‌تواند آن را ویران کند.
چون وزیر شه نشان در صدرگاه او نشست
آستانش خلق عالم را بود حسن المآب
هوش مصنوعی: وقتی وزیر پادشاه در جایگاه بزرگ قرار گرفت، مردم جهان به او روی آوردند و او با خوبی و زیبایی خود مورد توجه قرار گرفت.
بر که او را چگویم راست حوض کوثرست
گر بود آبی که از کوثر همی خندد گلاب
هوش مصنوعی: به چه کسی بگویم که حوض کوثر چقدر زیباست، اگر آبی که در آن است، مانند گل سرخ بخندد؟
بر کنارش خشت پخته رشگ یاقوتست و لعل
در میانش سنگریزه غیرت در خوشاب
هوش مصنوعی: در کنار او، خشت‌های پخته به زیبایی یاقوت و لعل در دلش، سنگریزه‌ای از غیرت در آبی خوش رنگ وجود دارد.
با خرد گفتم مقامی هست با زینت چنین
گفت فردوس است و بس والله اعلم بالصواب
هوش مصنوعی: با عقل و اندیشه به این نتیجه رسیدم که جایگاهی با این زیبایی وجود دارد و آن فقط بهشت است. خداوند هم بهتر از همه درباره آن می‌داند که درست چیست.
باز پرسیدم که دروی مسند تمکین که راست
گفت خوش گفتی زمن بشنو سؤالترا جواب
هوش مصنوعی: بار دیگر از درویش پرسیدم که آیا واقعاً در مقام و منصب خود درست می‌گوید. او با خوش‌زبانی پاسخ داد و گفت: از من بشنو و سؤالت را پاسخ دهند.
آصف ثانی علاءالملک را کز فر اوست
این گل افشان بر مثال باغ جنت مستطاب
هوش مصنوعی: آصف ثانی، که در مرتبه‌ای بلند و عظیم قرار دارد، به خاطر مقام و شخصیتش، این گل‌ها را همچون باغی زیبا و دلپذیر می‌افشاند.
آنکه بیداری بختش چون بگیتی سر کشد
تا ابد یأجوج فتنه دیده نگشاید ز خواب
هوش مصنوعی: کسی که بختش بیدار و روشن است، همچون سروری در دنیا می‌تواند زندگی کند و تا ابد در برابر فتنه‌ها و مشکلات بی‌خبر خواهد ماند.
وانکه عزم او بهر جانب که بر تابد عنان
برق نتواند که ماند پیش او پا در رکاب
هوش مصنوعی: آنکه اراده‌اش به هر سمت که برود، شتابش به قدری زیاد است که هیچ برقی نمی‌تواند در برابر او ثابت بماند و در واقع او همیشه پیشتاز است.
دولتش پاینده بادا تا برغم دشمنان
قرنها نوشد درو با دوستان جام شراب
هوش مصنوعی: باشد که قدرتش همواره استوار بماند تا بر خلاف دشمنان، قرن‌ها با دوستانش در آن به شادی و لذت بپردازد.
گه گهی هم جرعه‌ای ریزد سوی ابن یمین
تا شود چاکر بیمن دولت او کامیاب
هوش مصنوعی: گاهی به ابن یمین نوشیدنیی می‌رسد تا او را به خدمت خود بگیرد و در نتیجه او در زندگی‌اش موفق و خوشبخت شود.