شمارهٔ ٢٠ - ایضاً له
ای سایه خدای توئی همچو آفتاب
با خاص و عام بر سر اظهار تربیت
گرد بسیط خاک فلک دورها بگشت
قادر نیافت کس چو تو برکار تربیت
مهر ترا مهندس فکر تو دوختست
بر هر دلی که هست ز مسمار تربیت
من بنده کمینه که ننواخت مدتی
لطف توأم بلفظ گهر بار تربیت
یکچند اگر بخانه چو ذره نتافتم
از آفتاب رأی تو انوار تربیت
ور شد حسود مانع آن کافتدم بدست
از بحر جود گوهر شهوار تربیت
شکر خدا که باز پس افتاد کار آنک
پیش تو کرد در حقم انکار تربیت
دی گفت فخر ملت و دین آنکه عقل او
داند نکو طریقه و هنجار تربیت
کز آصف زمانه شنیدم که بعد ازین
ابن یمین شدست سزاوار تربیت
گفتم بلی درین سخنم نیست شبهه ئی
زیرا که میرسد بمن آثار تربیت
در حق من بسیط جهان سربسر گرفت
چون صیت عدل شاملش اخبار تربیت
وقتست اگر بسایه لطفم در آورد
آن دوحه مبارک پر بار تربیت
خوشگوی بلبلی چو من آخر دریغ نیست
محروم و بی نصیب ز گلزار تربیت
تا هست عادت اهل کرم را که مینهند
بر کتف فاضلان جهان بار تربیت
بادا روان ز عامل دیوان لطف او
بر اهل فضل متصل ادرار تربیت
شمارهٔ ١٩ - ایضاً له در مدح تاج الدین علی: آنکه دست و دل او مظهر جود و کرم استشمارهٔ ٢١ - قصیده: جهان پیر را دولت جوانست
اطلاعات
وزن: مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: قصیده
منبع اولیه: ویکیدرج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
ای سایه خدای توئی همچو آفتاب
با خاص و عام بر سر اظهار تربیت
هوش مصنوعی: ای سایه خدا، تو همچون آفتاب هستی که بر همگان روشنایی میبخشد و در این مسیر، به تربیت و پرورش اذهان میپردازی.
گرد بسیط خاک فلک دورها بگشت
قادر نیافت کس چو تو برکار تربیت
هوش مصنوعی: در فراسوی خاک و آسمان، بسیاری از دایرهها و گردشها اتفاق افتاده است، اما هیچکس مانند تو در تربیت و پرورش استعدادها توانمند نیست.
مهر ترا مهندس فکر تو دوختست
بر هر دلی که هست ز مسمار تربیت
هوش مصنوعی: محبت تو مانند یک مهندسی است که بر اساس تفکرات تو بر دلهای مردم آثار میگذارد و در دل هر کسی که وجود دارد، با میخ تربیت خودش را تثبیت کرده است.
من بنده کمینه که ننواخت مدتی
لطف توأم بلفظ گهر بار تربیت
هوش مصنوعی: من شخصی کوچک و حقیر هستم که مدتی طولانی محبت و مهربانی تو را احساس نکردم و به خاطر این عقبماندگی در تربیت و رشد، از آن بهرهمند نشدم.
یکچند اگر بخانه چو ذره نتافتم
از آفتاب رأی تو انوار تربیت
هوش مصنوعی: مدتی را اگر در خانهی خود مانند ذرهای از نور آفتاب تو بهرهمند نشوم، از تربیت تو بهرهوری نخواهم داشت.
ور شد حسود مانع آن کافتدم بدست
از بحر جود گوهر شهوار تربیت
هوش مصنوعی: اگر حسود به میان بیاید، مانع خواهد شد که من از دریاچه generosity (بخشش) آن گوهر شهواری (زیبا) را به دست آورم و تربیت شوم.
شکر خدا که باز پس افتاد کار آنک
پیش تو کرد در حقم انکار تربیت
هوش مصنوعی: خدا را شکر که کارهایی که در حق من انجام داده بودی و نسبت به آنها انکار میکردی، اکنون برگردانده شده و مشخص شده است.
دی گفت فخر ملت و دین آنکه عقل او
داند نکو طریقه و هنجار تربیت
هوش مصنوعی: دی گفت: کسی که عقل او به درستی روش و آداب تربیت را بشناسد، فخر ملت و دین است.
کز آصف زمانه شنیدم که بعد ازین
ابن یمین شدست سزاوار تربیت
هوش مصنوعی: از آصف زمانه شنیدم که پس از این ابن یمین شایستهی تربیت شده است.
گفتم بلی درین سخنم نیست شبهه ئی
زیرا که میرسد بمن آثار تربیت
هوش مصنوعی: میگویم که در این حرف هیچ شکی وجود ندارد، زیرا نشانههای تربیت و پرورش به من میرسد.
در حق من بسیط جهان سربسر گرفت
چون صیت عدل شاملش اخبار تربیت
هوش مصنوعی: به خاطر ویژگیهای خاص من، تمام جهان به یکباره بر من جاری شد، همانطور که خبرهای مربوط به تربیت و عدالت در اطرافم گسترده شده است.
وقتست اگر بسایه لطفم در آورد
آن دوحه مبارک پر بار تربیت
هوش مصنوعی: اگر زمانی آن درخت بزرگ و پر برکت به سایه لطف من بیفتد.
خوشگوی بلبلی چو من آخر دریغ نیست
محروم و بی نصیب ز گلزار تربیت
هوش مصنوعی: بلبل خوشزبان و خوشگفتار مانند من دلیلی برای غصه و تاسف ندارد که از باغ تربیت محروم و بینصیب باشد.
تا هست عادت اهل کرم را که مینهند
بر کتف فاضلان جهان بار تربیت
هوش مصنوعی: اهل کرم همیشه عادت دارند که بار تربیت و آموزش را بر دوش افراد برجسته و فاضل قرار دهند.
بادا روان ز عامل دیوان لطف او
بر اهل فضل متصل ادرار تربیت
هوش مصنوعی: هوا به خاطر تاثیرات خوب او بر افراد با فضیلت، روان و زنده باشد و موجب رشد و تربیت آنها گردد.