گنجور

شمارهٔ ٢ - وله

ای دل ار خواهی گذر بر گلشن دارالبقا
جهد کن کز پای خود بیرون کنی خار هوا
ور نمیخواهی که پای از راه حق یکسو نهی
دست زن در عروه وثقای شرع مصطفی
راه شرع مصطفی از مرتضی جوزانکه نیست
شهر علم مصطفی را در بغیر از مرتضی
مرتضی را دان ولی اهل ایمان تا ابد
چون ز دیوان ابد دارد مثال انّما
غیر او را کس نزیبد از سلونی دم زدن
زانکه او داناست ما فوق السموات العلا
خلعت با زیب و زین انت منی کس نیافت
از نبی الا علی کو داشت فر انبیا
در سخا بود از دل و دستش خجل دریا و کوه
این سخن دارد مصدق هر که خواند هل اتی
بعد ازو در راه دین گر پیشوا خواهی گرفت
بهتر از اولاد معصومش نیابی پیشوا
کیستند اولاد او اول حسن وانگه حسین
آنکه ایشان را نبی فرمود امام و مقتدا
بندهٔ این هر دو مخدومیم در دیوان شرع
میکنم ثابت به حکم مصطفی این مدعا
از نبی من کنت مولاه چو تشریف علیست
از طریق ارثشان بس بندگان باشیم ما
بعد از ایشان مقتدی سجاد وانگه باقر است
چون گذشتی جعفر و موسی و سبط او رضا
پس تقی آنگه نقی آنگه امام عسکری
بعد از آن مهدی کزو گیرد جهان نور و صفا
کردگارا جان پاک هر یکی زین جمع را
از کرم در صدر فردوس برین ده متکا
بخشش ایدل زین بزرگان چون که هر یک بوده اند
در دریای فتوت گوهر کان سخا
پیروی کن گر نجات مخلصانت آرزوست
هر که را با خاندان عصمت آمد انتما
در طریق دین به هر کس اقتدا فرهنگ نیست
گر کنی باری به معصومان کن ای دل اقتدا
گر چه من کابن یمینم کرده ام عصیان بسی
لیک میدارم توقع زانکه هستم بی ریا
دوستدار خاندان مصطفی و مرتضی
کایزد از لطف و کرم بخشد بدان پاکان مرا

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف)
قالب شعری: قصیده
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

ای دل ار خواهی گذر بر گلشن دارالبقا
جهد کن کز پای خود بیرون کنی خار هوا
هوش مصنوعی: ای دل، اگر می‌خواهی به باغ بهشت بار یابی، تلاش کن تا از موانع و خواسته‌های دنیا دوری کنی و به سوی زیبایی‌های واقعی بروی.
ور نمیخواهی که پای از راه حق یکسو نهی
دست زن در عروه وثقای شرع مصطفی
هوش مصنوعی: اگر نمی‌خواهی از راه درست منحرف شوی، به دست گرفتن و چنگ زدن به اصول و قوانین دینی را فراموش نکن.
راه شرع مصطفی از مرتضی جوزانکه نیست
شهر علم مصطفی را در بغیر از مرتضی
هوش مصنوعی: راه و روش دین پیامبر از علی است، زیرا شهر علم و دانش پیامبر در غیر علی وجود ندارد.
مرتضی را دان ولی اهل ایمان تا ابد
چون ز دیوان ابد دارد مثال انّما
هوش مصنوعی: در اینجا به کسانی اشاره می‌شود که دارای ایمان و صداقت هستند و به مرتضی (علی) به عنوان نمونه‌ای از این ویژگی‌ها توجه می‌شود. این افراد از زمان دیوان ابد در ایمان خود ثابت قدم و پایدار خواهند بود و به مانند آن یادگاری برای همیشه در خاطرها باقی می‌مانند.
غیر او را کس نزیبد از سلونی دم زدن
زانکه او داناست ما فوق السموات العلا
هوش مصنوعی: هیچ‌کس جز او شایسته‌ی سؤال نیست؛ زیرا او دانای کسانی است که در آسمان‌های بلند قرار دارند.
خلعت با زیب و زین انت منی کس نیافت
از نبی الا علی کو داشت فر انبیا
هوش مصنوعی: هیچ‌کس به زیبایی و عظمت علی (ع) در خلعت و زینت نرسید، جز او که مقام او فراتر از پیامبران است.
در سخا بود از دل و دستش خجل دریا و کوه
این سخن دارد مصدق هر که خواند هل اتی
هوش مصنوعی: سخاوت و بخشندگی او به حدی است که کوه و دریا از او شرمنده‌اند. این سخن را مصدق به یاد دارد که هر کس صدای «هل اتی» را بشنود، باید به آن پاسخ دهد.
بعد ازو در راه دین گر پیشوا خواهی گرفت
بهتر از اولاد معصومش نیابی پیشوا
هوش مصنوعی: اگر در مسیر دین پیشوایی می‌خواهی، هیچ‌کس بهتر از فرزندان معصوم او نمی‌یابی.
کیستند اولاد او اول حسن وانگه حسین
آنکه ایشان را نبی فرمود امام و مقتدا
هوش مصنوعی: اولاد حسن و حسین چه کسانی هستند؟ آنها کسانی هستند که پیامبر (ص) به عنوان امام و راهنما از آنها یاد کرده است.
بندهٔ این هر دو مخدومیم در دیوان شرع
میکنم ثابت به حکم مصطفی این مدعا
هوش مصنوعی: من خدمتگزار هر دو مولای بزرگوار هستم و در محضر قانون شرع، به حکم پیامبر خدا، این ادعا را ثابت می‌کنم.
از نبی من کنت مولاه چو تشریف علیست
از طریق ارثشان بس بندگان باشیم ما
هوش مصنوعی: اگر علی (ع) از جانب پیامبر (ص) مورد احترام و جایگاه ویژه‌ای قرار دارد، ما نیز باید از نسل و ارث آن‌ها پیروی کنیم و به بندگان خوبی برای خدا تبدیل شویم.
بعد از ایشان مقتدی سجاد وانگه باقر است
چون گذشتی جعفر و موسی و سبط او رضا
هوش مصنوعی: پس از آن‌ها، امام سجاد، امام بعدی است و سپس امام باقر به مقام رهبری می‌رسد. سپس امام جعفر و امام موسی و در نهایت امام رضا به این مقام خواهند رسید.
پس تقی آنگه نقی آنگه امام عسکری
بعد از آن مهدی کزو گیرد جهان نور و صفا
هوش مصنوعی: پس از تقی و نقی، امام عسکری هم ظهور می‌کند و بعد از آن، مهدی خواهد آمد که از او جهان پر از نور و صفا خواهد شد.
کردگارا جان پاک هر یکی زین جمع را
از کرم در صدر فردوس برین ده متکا
هوش مصنوعی: خداوند مهربان، جان پاک هر یک از این جمع را به لطف و محبتش در بالای بهشت، بر روی یک بالشت جای دهد.
بخشش ایدل زین بزرگان چون که هر یک بوده اند
در دریای فتوت گوهر کان سخا
هوش مصنوعی: بلندمرتبه و نیک‌شماری بزرگان در مورد بخشش و کرامت خود همچون دریاهایی از سخاوت و بزرگواری است که هر یک از آن‌ها چون جواهری در دل این دریای فضیلت می‌درخشد.
پیروی کن گر نجات مخلصانت آرزوست
هر که را با خاندان عصمت آمد انتما
هوش مصنوعی: اگر می‌خواهی که نجات مخلصان را آرزو کنی، باید از آنان پیروی کنی، زیرا هر کسی که با خانواده معصومین ارتباط داشته باشد، به رستگاری می‌رسد.
در طریق دین به هر کس اقتدا فرهنگ نیست
گر کنی باری به معصومان کن ای دل اقتدا
هوش مصنوعی: در مسیر دین، هر کسی شایسته پیروی نیست. پس ای دل، اگر قصد پیروی داری، به معصومان و افراد پاک اقتدا کن.
گر چه من کابن یمینم کرده ام عصیان بسی
لیک میدارم توقع زانکه هستم بی ریا
هوش مصنوعی: هرچند من بارها سرپیچی کرده‌ام، اما هنوز امید دارم چون انسان بی‌ریایی هستم.
دوستدار خاندان مصطفی و مرتضی
کایزد از لطف و کرم بخشد بدان پاکان مرا
هوش مصنوعی: محبت به خانواده پیامبر و علی (علیه‌السلام) دلیلی بر این است که خداوند با فضل و رحمتش، به من نیز از نعمت‌های آن پاکان عطا کند.