گنجور

شمارهٔ ١٨ - قصیده ایضاً له

ای کاشف اسرار فلک رأی منیرت
وی مظهر انوار سعادات ضمیرت
تو یوسف مصری و عزیز همه آفاق
بر جمله خزائن بجهان کرد امیرت
ای میر محمد توئی آنکس که بمردی
مانند علی نیست در ایام نظیرت
در معرکه خصم تو که بادا بجهان گم
چون زاغ کمان گوشه نشین گشت چو تیرت
هر گه که سنان راست کنی بر دل دشمن
گر آهن و سنگست نماید چو حریرت
در پاشی انوار تو از وصف برونست
با فیض کف راد نمودست حقیرت
در بزم چو جنت بنشین شاد چو رضوان
کز غالیه حور بسوزند عبیرت
زان خوشه انگور که پروین لقب اوست
نشگفت گر آرند گه بزم عصیرت
هر پیر و جوانرا که نظر بر رخت افتد
با بخت جوان بیند و با دانش پیرت
در تربیت بنده خود ابن یمین کوش
زیرا که نباشد ز چنین بنده گزیرت
از تست جهان کرم آباد که بادا
دارای جهان تا که جهانست نصیرت

اطلاعات

وزن: مفعول مفاعیل مفاعیل فعولن (هزج مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: قصیده
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

ای کاشف اسرار فلک رأی منیرت
وی مظهر انوار سعادات ضمیرت
هوش مصنوعی: ای کسی که به رازهای آسمان‌ها پی می‌بری، فکر روشنت منبع نورهایی است که سعادت‌های درونت را نمایان می‌سازد.
تو یوسف مصری و عزیز همه آفاق
بر جمله خزائن بجهان کرد امیرت
هوش مصنوعی: تو مانند یوسف مصری هستی که در همه سرزمین‌ها محبوب و مورد احترام است. مقام والای تو امیر و صاحب خزائن دنیا است.
ای میر محمد توئی آنکس که بمردی
مانند علی نیست در ایام نظیرت
هوش مصنوعی: ای میر محمد، تو آن کسی هستی که در مردانگی و شجاعت، کم نظیر هستی و مانند علی در دوران خود نداری.
در معرکه خصم تو که بادا بجهان گم
چون زاغ کمان گوشه نشین گشت چو تیرت
هوش مصنوعی: در عرصه نبردی که دشمن تو در آن حاضر است، تو مانند زاغی در گوشه‌ای پنهان شده‌ای و در عین حال به تیرکمان خود یکی از دشمنان را هدف گرفته‌ای.
هر گه که سنان راست کنی بر دل دشمن
گر آهن و سنگست نماید چو حریرت
هوش مصنوعی: هر وقت که تیر و سنان را به سوی دل دشمن نشانه بری، حتی اگر آن دشمن از آهن و سنگ باشد، چنان نرم و لطیف می‌نماید که گویی از حریر است.
در پاشی انوار تو از وصف برونست
با فیض کف راد نمودست حقیرت
هوش مصنوعی: درخشندگی تو فراتر از توصیف‌هاست و با لطف و بخشش الهی، مقام و ارزش من را نشان داده‌ای.
در بزم چو جنت بنشین شاد چو رضوان
کز غالیه حور بسوزند عبیرت
هوش مصنوعی: در میان جمع شاد و سرخوش باش، مانند بهشتی که در آن شادی و خوشحالی برقرار است. بگذار عطر خوشی تو، حتی حورهای بهشتی را به شعف وادی شگفتی بکشاند.
زان خوشه انگور که پروین لقب اوست
نشگفت گر آرند گه بزم عصیرت
هوش مصنوعی: از خوشه انگوری که به نام پروین شناخته می‌شود، عجیب نیست اگر در میهمانی‌های شاداب تو را به نوشیدن عصیرش دعوت کنند.
هر پیر و جوانرا که نظر بر رخت افتد
با بخت جوان بیند و با دانش پیرت
هوش مصنوعی: هر کسی که به چهره‌ات نگاه کند، جوانی را در بخت خود احساس می‌کند و از دانش تو که تجربه‌ات را نشان می‌دهد، بهره‌مند می‌شود.
در تربیت بنده خود ابن یمین کوش
زیرا که نباشد ز چنین بنده گزیرت
هوش مصنوعی: در تربیت خویش تلاش کن، زیرا از بندگی چنین آدمی نمی‌توانی فرار کنی.
از تست جهان کرم آباد که بادا
دارای جهان تا که جهانست نصیرت
هوش مصنوعی: این بیت به معنای این است که از وجود و زیبایی‌های دنیا لذت ببریم و در عین حال به معنای بزرگتری نظر داشته باشیم. همچنین، اشاره به اهمیت روحیه‌ی استقامت و حمایت در مواجهه با چالش‌های زندگی دارد. در واقع، درک عمیق‌تری از جهان و تجربه‌های گوناگون می‌تواند ما را در مسیر پیشرفت و رشد یاری دهد.