ابن حسام خوسفیغزل شمارهٔ ۱۱
روی تو چشم خیره کند آفتاب را
موی تو خون کند جگر مشک ناب را
تا ماه در حجاب خجالت فرو رود
از آفتاب چهره برافکن نقاب را
خوی بر گل عذار تو ماند بدان که ابر
بر برگ گل فشانده ز شبنم گلاب را
کردم سؤال بوسه اشارت به غمزه گفت:
ما بنده‌ایم غمزهٔ حاضر جواب را
تا دامنت غبار نگیرد ز گرد راه
بر خاک راه می‌زنم از دیده آب را
خواهم که با خیال تو شبها به سر برم
خود می‌برد خیال تو از دیده خواب را
نرگس به دور چشم تو اندر خمار ماند
در سر ز جام لعل تو دارد شراب را
بلبل به نغمه‌های دلاویز بر چمن
گوید دعای خسرو مالک رقاب را
ابن حسام و درگه دولت مآب شاه
یارب خلل مباد ز چرخ آن مآب را
اطلاعات
وزن: مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: منابع ابن‌حسام
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
روی تو چشم خیره کند آفتاب را
موی تو خون کند جگر مشک ناب را
هوش مصنوعی: رویشان به قدری زیباست که آفتاب به آنها خیره می‌شود و موی آنها به قدری دل‌فریب است که برای جگر مشک خالص هم دلنشین به نظر می‌رسد.
تا ماه در حجاب خجالت فرو رود
از آفتاب چهره برافکن نقاب را
هوش مصنوعی: تا وقتی که ماه به خاطر شرم از آفتاب پنهان می‌شود، چهره‌ات را از زیر نقاب بردار و خود را ظاهر کن.
خوی بر گل عذار تو ماند بدان که ابر
بر برگ گل فشانده ز شبنم گلاب را
هوش مصنوعی: زیبایی چهره‌ات همچون رطوبت صبحگاهی است که بر روی گل‌ها نشسته، به گونه‌ای که باران نرم و ملایم، عطر گل را در فضا پخش می‌کند.
کردم سؤال بوسه اشارت به غمزه گفت:
ما بنده‌ایم غمزهٔ حاضر جواب را
هوش مصنوعی: از او پرسیدم درباره بوسه و به معنای آن با یک نگاه فریبنده پاسخ داد که ما غلام همین نگاه‌های پاسخگو هستیم.
تا دامنت غبار نگیرد ز گرد راه
بر خاک راه می‌زنم از دیده آب را
هوش مصنوعی: برای اینکه دامن تو آلوده نگردد و از غبار مسیر دور بماند، من بر روی خاک راه می‌روم و از چشمانم اشک می‌ریزم.
خواهم که با خیال تو شبها به سر برم
خود می‌برد خیال تو از دیده خواب را
هوش مصنوعی: می‌خواهم شبها به یاد تو بگذرانم، زیرا فکر تو خواب را از چشمانم می‌گیرد و مرا بدون خواب می‌سازد.
نرگس به دور چشم تو اندر خمار ماند
در سر ز جام لعل تو دارد شراب را
هوش مصنوعی: نرگس (گل زیبا) به خاطر زیبایی چشمان تو مست و مدهوش شده و در این حالت، همچنان در حجاب است. به طوری که به خاطر باده رنگین تو، شربت و مستی را تجربه می‌کند.
بلبل به نغمه‌های دلاویز بر چمن
گوید دعای خسرو مالک رقاب را
هوش مصنوعی: بلبل با نغمه‌های شیرین و دلنشینش در چمن، دعا و آرزوی خوب را برای خسرو، که صاحب و فرمانروای زیبایی است، بیان می‌کند.
ابن حسام و درگه دولت مآب شاه
یارب خلل مباد ز چرخ آن مآب را
هوش مصنوعی: ای خدا، امیدوارم دربار شاه و مقام والایش دچار هیچ گونه نقصان و کمبودی نشود.