گنجور

بخش ۴ - در شفقت با همسایگان

به همسایگان بذل وا حسان نما
کز احسان بر آنها شوی کدخدا
بده گاه گاهی بر ایشان طعام
که تا خواجه گردی توایشان غلام
کسی گر به ایشان کند داوری
به ایشان حمایت کن و یاوری
مددکار ایشان به هر کار باش
ز احوال ایشان خبر دار باش
اگر از خواصند اگر از عوام
به هر یک تواضع کن و احترام
به ایشان اگر رخ دهد ماتمی
و یا ره نماید به ایشان غمی
درآن ماتم وغم بکن همرهی
مبادا کنی غفلت وکوتهی
برون کن ز دلهایشان درد وغم
پرستارشان باش چون خال وعم
به طفلانشان مهربانی نما
به پیرانشان میهمانی نما
اگر صاحب علم وفضل است وجاه
سزد حرمت ار داری از اونگاه
وگر بینوایند وبی مایه اند
به سر سایه شان شو که همسایه اند

اطلاعات

وزن: فعولن فعولن فعولن فعل (متقارب مثمن محذوف یا وزن شاهنامه)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: چکامه

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

به همسایگان بذل وا حسان نما
کز احسان بر آنها شوی کدخدا
هوش مصنوعی: به همسایگانت نیکی کن و به آنها محبت کن، چون با این کار بر تو احترام خواهند گذاشت و تو را بزرگ می‌شناسند.
بده گاه گاهی بر ایشان طعام
که تا خواجه گردی توایشان غلام
هوش مصنوعی: گاهی به آن‌ها غذا بده تا تو هم در نظرشان محترم شوی و به عنوان سرور آنها شناخته شوي.
کسی گر به ایشان کند داوری
به ایشان حمایت کن و یاوری
هوش مصنوعی: اگر کسی درباره ی ایشان قضاوت کند، از آن‌ها حمایت کرده و به آن‌ها کمک کن.
مددکار ایشان به هر کار باش
ز احوال ایشان خبر دار باش
هوش مصنوعی: در هر کاری کمک‌کار آن‌ها باش و از وضعیت آن‌ها آگاه باش.
اگر از خواصند اگر از عوام
به هر یک تواضع کن و احترام
هوش مصنوعی: اگر در جمع افراد برجسته هستی یا در کنار مردم عادی، باید به هر دو گروه احترام بگذاری و با تواضع برخورد کنی.
به ایشان اگر رخ دهد ماتمی
و یا ره نماید به ایشان غمی
هوش مصنوعی: اگر برای آن‌ها مشکلی پیش بیاید یا دلی‌شان غمگین شود، در آن صورت آن‌ها را راهی برای آرامش پیدا خواهد شد.
درآن ماتم وغم بکن همرهی
مبادا کنی غفلت وکوتهی
هوش مصنوعی: در آن حالتی که غم و اندوه وجود دارد، مراقب باشید که بی‌توجهی و کوتاهی نکنید.
برون کن ز دلهایشان درد وغم
پرستارشان باش چون خال وعم
هوش مصنوعی: خارج کن ناراحتی و غم از دل‌هایشان و همچون پرستاری مهربان برایشان باش، مانند خال و عم که همیشه در کنار هم هستند.
به طفلانشان مهربانی نما
به پیرانشان میهمانی نما
هوش مصنوعی: به کودکانشان محبت کن و به سالمندانشان احترام بگذار و از آن‌ها پذیرایی کن.
اگر صاحب علم وفضل است وجاه
سزد حرمت ار داری از اونگاه
هوش مصنوعی: اگر کسی دارای علم و فضل است و مقام و منزلت دارد، شایسته است که به او احترام بگذاری و حرمتش را نگه‌داری.
وگر بینوایند وبی مایه اند
به سر سایه شان شو که همسایه اند
هوش مصنوعی: اگر همسایه‌ها نیازمند و بی‌بضاعت هستند، با آن‌ها مهربانی کن و در کنارشان باش.