گنجور

بخش ۲۳ - در نترسیدن از مرگ

مشو هرگز از مردن اندیشناک
که هست از پی زندگانی هلاک
کسی جان نبرده است ازچنگ مرگ
نکرده است کس فتح در جنگ مرگ
هر آنکس که زائیده شد میرد او
خدا هم دهد جان وهم گیرد او
بود مردنی زندگی را ز پی
ولی کس نداند چه وقت است وکی
شود زنده لابد به خواری هلاک
عجین جسم اوگردد آخر به خاک
به مردن همه خلق آماده اند
بر مرگ جان در کف استاده اند
رود هر دم از عمر آدم دمی
که جا گردد او را دگر عالمی
بمیریم در هر دم وغافلیم
همه غرق وگوئیم در ساحلیم
بسی فتنه بود ار نبد مردنی
نبدهیچ درد ار نبد خوردنی
چو شد اختر بخت کس در وبال
به اوگو بمیر و شوآسوده حال
بودمردن اولیتر از زندگی
که کردن بر بندگان بندگی

اطلاعات

وزن: فعولن فعولن فعولن فعل (متقارب مثمن محذوف یا وزن شاهنامه)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: چکامه

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

مشو هرگز از مردن اندیشناک
که هست از پی زندگانی هلاک
هوش مصنوعی: هرگز درباره مرگ نگران نباش، چرا که پس از زندگی، مرگ مقدر است.
کسی جان نبرده است ازچنگ مرگ
نکرده است کس فتح در جنگ مرگ
هوش مصنوعی: هیچ‌کس نتوانسته از دست مرگ فرار کند و هیچ‌کس نیز در برابر آن پیروزی به دست نیاورده است.
هر آنکس که زائیده شد میرد او
خدا هم دهد جان وهم گیرد او
هوش مصنوعی: هر کسی که به دنیا می‌آید، در نهایت خواهد مرد. خداوند هم به او زندگی می‌دهد و هم جانش را می‌گیرد.
بود مردنی زندگی را ز پی
ولی کس نداند چه وقت است وکی
هوش مصنوعی: زندگی پراکنده و بی‌نظم است و هر لحظه ما به سمت مرگ نزدیک‌تر می‌شویم، اما هیچ‌کس نمی‌داند زمان دقیق این پایان چه زمانی خواهد بود.
شود زنده لابد به خواری هلاک
عجین جسم اوگردد آخر به خاک
هوش مصنوعی: اگر کسی به زندگی زنده باشد، ولی در ذلّت و خواری به سر برد، در نهایت جسم او به خاک خواهد سپرد شد و نابود خواهد گشت.
به مردن همه خلق آماده اند
بر مرگ جان در کف استاده اند
هوش مصنوعی: همه مردم برای مرگ آماده‌اند و در مقابل آن، جانشان را در دستان خود دارند.
رود هر دم از عمر آدم دمی
که جا گردد او را دگر عالمی
هوش مصنوعی: هر لحظه از عمر انسان مانند یک رود جاری است و زمانی که او از این دنیا می‌رود، به دنیای دیگری می‌رود.
بمیریم در هر دم وغافلیم
همه غرق وگوئیم در ساحلیم
هوش مصنوعی: در هر لحظه ممکن است بمیریم، اما غافل هستیم و در حالی که غرق در مشکلات و سختی‌ها هستیم، فکر می‌کنیم که در امنیت و آرامش هستیم.
بسی فتنه بود ار نبد مردنی
نبدهیچ درد ار نبد خوردنی
هوش مصنوعی: اگر مرگی در کار نبود، فتنه‌ها و مشکلاتی که وجود داشت، کمتر می‌بود و اگر خوردنی‌ای وجود نداشت، دردی هم حس نمی‌شد.
چو شد اختر بخت کس در وبال
به اوگو بمیر و شوآسوده حال
هوش مصنوعی: زمانی که تقدیر و بخت کسی به اوج نرسد و دچار سختی و مشکلات شود، باید به او بگویی که از این وضعیت خلاص شود و آرامش را دوباره پیدا کند.
بودمردن اولیتر از زندگی
که کردن بر بندگان بندگی
هوش مصنوعی: این بیت به این معناست که مرگ بهتر از زندگی در بندگی و servitude است. یعنی انسان بهتر است بمیرد تا اینکه تحت سلطه و کنترل دیگران زندگی کند. زندگی در قید و بند برای او غیرقابل تحمل‌تر از مرگ است.