گنجور

بخش ۱۵ - در شاعری

مکن شاعری را شعار ای پسر
که ترسم شوی ز این هنر دربه در
به شعر آنچه افزون بگردد دروغ
دهد شعرت افزون صفا وفروغ
به مدح کسان از چه زحمت کشی
کنی زنده او را وخود را کشی
اگر گشتی از شاعری بهره ور
بگو شعر اما نه از بهر زر
مگومدحی از کس برای صله
که گردد ترا تنگ از آن حوصله
بر کس چوشعر از پی زر بری
چه فرق از گدائی کند شاعری
نه مداحی از آن نه از این نما
خود از شعر خود کام شیرین نما
به تجنیس شد شعر چون شعر دوست
پس این دلبریها که دارد از اوست
از آن شعر از هر هنر بهتر است
که درنشئه همچون می وشکر است
می وشکرت را دهی گر به کس
چه بهتر از آن داری از وی هوس
اگر شعر گوئی غزل گوهمی
که شاید برد گاهی از دل غمی

اطلاعات

وزن: فعولن فعولن فعولن فعل (متقارب مثمن محذوف یا وزن شاهنامه)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: چکامه

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

مکن شاعری را شعار ای پسر
که ترسم شوی ز این هنر دربه در
هوش مصنوعی: ای پسر، شاعری را به خود قبول نکن، چرا که نگرانم این هنر تو را به بیچارگی بکشاند.
به شعر آنچه افزون بگردد دروغ
دهد شعرت افزون صفا وفروغ
هوش مصنوعی: در شعر هر چه به زیبایی و حقیقت افزوده شود، در واقع به آن صداقت و درخشش بیشتری می‌بخشد.
به مدح کسان از چه زحمت کشی
کنی زنده او را وخود را کشی
هوش مصنوعی: چرا برای ستایش دیگران زحمات خود را هدر می‌دهی و خودت را در رنج می‌اندازی؟
اگر گشتی از شاعری بهره ور
بگو شعر اما نه از بهر زر
هوش مصنوعی: اگر به شاعری دست پیدا کردی، شعر بگو اما به خاطر پول یا ثروت این کار را نکن.
مگومدحی از کس برای صله
که گردد ترا تنگ از آن حوصله
هوش مصنوعی: مدح و ستایش کسی را نکن که از بابت آن، برایت سختی و دشواری به همراه آورد.
بر کس چوشعر از پی زر بری
چه فرق از گدائی کند شاعری
هوش مصنوعی: اگر کسی فقط به دنبال پول باشد و با شعر به این هدف برسد، چه تفاوتی با گدا دارد؟ شاعری که از این مسیر استفاده می‌کند، هیچ ارزش واقعی ندارد.
نه مداحی از آن نه از این نما
خود از شعر خود کام شیرین نما
هوش مصنوعی: هرگز از دیگران تعریف و تمجید نکن، بلکه خودت با شعر خود، بخشی از زیبایی را به نمایش بگذار.
به تجنیس شد شعر چون شعر دوست
پس این دلبریها که دارد از اوست
هوش مصنوعی: شعر پس از آمیختن هنر با عشق دوست به این شکل زیبا درآمده است، بنابراین این احساس دل‌باختگی که از او دارد، ناشی از همان عشقه است.
از آن شعر از هر هنر بهتر است
که درنشئه همچون می وشکر است
هوش مصنوعی: شعر از هر هنری ارزشمندتر است، چرا که در حالت مستی و شیدایی، مانند شراب و شکر شیرین و لذت‌بخش می‌شود.
می وشکرت را دهی گر به کس
چه بهتر از آن داری از وی هوس
هوش مصنوعی: اگر می‌خواهی به کسی باده شکرت بدهی، بهتر است که کسی را انتخاب کنی که از او تمایل بیشتری نسبت به آن داشته باشی.
اگر شعر گوئی غزل گوهمی
که شاید برد گاهی از دل غمی
هوش مصنوعی: اگر شعر بگویم، به این امید است که شاید گاهگاهی از دل غمی را برطرف کنم.