گنجور

بخش ۱۴ - فی التنبیه

کسی را که ایزد نماید امیر
بباید شود دستگیر فقیر
نگردد دلش بد ز کردار بد
به داد ضعیفان مسکین رسد
خبر دار باشد ز احوال خلق
از او باشد اندر امان مال خلق
بباید به احسان همی کوشداو
زمال کسان چشم را پوشد او
هر آنکس که خواهد بزرگی کند
نباید که بر میش گرگی کند
به مظلوم باید حمایت کند
به حال رعیت رعایت کند
به خلق خدا مهربانی کند
که تا هر کسش مدح خوانی کند
به هرجا فقیری است بنوازدش
به احسان و بخشش غنی سازدش
کند دست کوته ز ظلم وستم
کند پیشه خود سخا وکرم
نگرددکسی را اگر دستگیر
تفاوت چه دارد امیر و فقیر
بزرگی که او را نباشد کرم
همان به که گردد وجودش عدم

اطلاعات

وزن: فعولن فعولن فعولن فعل (متقارب مثمن محذوف یا وزن شاهنامه)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: چکامه

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

کسی را که ایزد نماید امیر
بباید شود دستگیر فقیر
هوش مصنوعی: هر فردی که خداوند او را به مقام امیری برساند، باید دستگیر و یاری‌دهنده‌ی فقیران باشد.
نگردد دلش بد ز کردار بد
به داد ضعیفان مسکین رسد
هوش مصنوعی: دلش بر کردارهای بد نمی‌گردد و از این رو، کسانی که ضعیف و بیچاره هستند، می‌توانند به او پناه ببرند.
خبر دار باشد ز احوال خلق
از او باشد اندر امان مال خلق
هوش مصنوعی: کسی که از اوضاع مردم آگاه باشد، مال و نعمت مردم را در امان خواهد داشت.
بباید به احسان همی کوشداو
زمال کسان چشم را پوشد او
هوش مصنوعی: انسان باید برای کمک و نیکی به دیگران تلاش کند و از مال و دارایی خود، به خاطر دیگران چشم‌پوشی کند.
هر آنکس که خواهد بزرگی کند
نباید که بر میش گرگی کند
هوش مصنوعی: هر کسی که می‌خواهد به مقام یا بزرگی برسد، نباید به دیگران آسیب بزند یا ظلم کند.
به مظلوم باید حمایت کند
به حال رعیت رعایت کند
هوش مصنوعی: باید به کسانی که مظلوم و ضعیف هستند کمک کرد و به وضعیت مردم توجه ویژه‌ای داشت.
به خلق خدا مهربانی کند
که تا هر کسش مدح خوانی کند
هوش مصنوعی: با دیگران مهربان باش تا همه درباره‌ات خوب و زیبا صحبت کنند.
به هرجا فقیری است بنوازدش
به احسان و بخشش غنی سازدش
هوش مصنوعی: هر جا که فردی نیازمند و بی‌پناهی وجود داشته باشد، باید به او رسیدگی کنیم و با نیکی و بخشش، او را یاری دهیم تا از سختی‌ها رهایی یابد.
کند دست کوته ز ظلم وستم
کند پیشه خود سخا وکرم
هوش مصنوعی: با رفتار نیک و سخاوت، از دست زدن به ظلم و ستم دوری کن و زندگی‌ات را بر اصل بخشش و generosity بنا کن.
نگرددکسی را اگر دستگیر
تفاوت چه دارد امیر و فقیر
هوش مصنوعی: اگر کسی گرفتار شود، فرقی ندارد که او امیر باشد یا فقیر.
بزرگی که او را نباشد کرم
همان به که گردد وجودش عدم
هوش مصنوعی: اگر بزرگ کسی نباشد که دارای جوانمردی و لطف باشد، بهتر است که وجودش به عدم تبدیل شود.