گنجور

بخش ۳۱ - در سر حروف واسماء

سرها اندر حروف است ای پسر
گردی آگه چون شوی صاحب نظر
گر شوی آگه ز اسرار حروف
محوو حیران گردی ازکار حروف
گر شوی عالم به جفر جعفری
پی به سر هر حروفی می بری
این حروف اندر اسامی وکلام
همچو سر پوشند بر روی طعام
هر چه بینی پوست باشد روی مغز
مغز را میجو که آن مغز است نغز
تا بدانی معنی اسماء‌ چیست
تا شوی آگه به دهر از هست ونیست
پای تا سر چشم باش و گوش شو
لیک سرپوشی کن وسرپوش شو
آشکار است اینکه خلاق مجید
پوستی بر روی هر مغز آفرید
ای بسا مغزی که داردچندپوست
پوست بهر حفظ آن مغز در اوست
کمتر از بادام کی باشد کلام
پخته داند کاین سخنها نیست خام
تو ببین بادام دارد چند پوست
لذت وقوت همه درمغز اوست
گشته معنی ها نهان در اسم ها
همچوجان در دل دل اندر جسم ها
گر کسی گوید سخن بنگر چه گفت
بستری انداخت در اوبین که خفت
وصف هر چیزی نهان دراسم اوست
اسم اوگویاست گوبد یا نکوست
پنبه کن از گوش هوش خود به در
تا شوی از سر اسماء با خبر
گشته است اسماء نازل از سما
وضع اسما نیست اندر دست ما

اطلاعات

وزن: فعولن فعولن فعولن فعل (متقارب مثمن محذوف یا وزن شاهنامه)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: چکامه

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

سرها اندر حروف است ای پسر
گردی آگه چون شوی صاحب نظر
هوش مصنوعی: ای پسر! سرّ و رازی در حروف نهفته است. وقتی که به درک و فهم عمیق‌تری دست یابی، به مقام صاحب نظر خواهی رسید.
گر شوی آگه ز اسرار حروف
محوو حیران گردی ازکار حروف
هوش مصنوعی: اگر به رازهای حروف پی ببری، از قدرت و تأثیر آن‌ها به شدت متعجب و شگفت‌زده خواهی شد.
گر شوی عالم به جفر جعفری
پی به سر هر حروفی می بری
هوش مصنوعی: اگر به دانش و بینش عمیق و علمی دست یابی، می‌توانی به راز و رمز هر حرف و کلمه پی ببری.
این حروف اندر اسامی وکلام
همچو سر پوشند بر روی طعام
هوش مصنوعی: این حروف که در نام‌ها و کلمات وجود دارند، مثل پوششی هستند که غذا را می‌پوشانند.
هر چه بینی پوست باشد روی مغز
مغز را میجو که آن مغز است نغز
هوش مصنوعی: هر چیزی که می‌بینی فقط ظاهرش است، مانند پوست. به دنبال مغز و محتوا بگرد، چون اصل و جوهر، همین مغز است که بسیار ارزشمند و زیباست.
تا بدانی معنی اسماء‌ چیست
تا شوی آگه به دهر از هست ونیست
هوش مصنوعی: برای اینکه به درستی بفهمی معنی نام‌ها چیست، باید آگاهی پیدا کنی از واقعیت‌های دنیا و آنچه که هست و نیست.
پای تا سر چشم باش و گوش شو
لیک سرپوشی کن وسرپوش شو
هوش مصنوعی: به طور کامل به دقت و توجه به اطراف خود گوش کن و ببین، اما در عین حال باید حواست باشد که خود را از آنجا جدا نکنید و از نظر احساسی خود را محافظت کنید.
آشکار است اینکه خلاق مجید
پوستی بر روی هر مغز آفرید
هوش مصنوعی: خلاق مجید شکلی بر روی هر مغز قرار داده است که واضح و مشخص است.
ای بسا مغزی که داردچندپوست
پوست بهر حفظ آن مغز در اوست
هوش مصنوعی: بسیاری از مغزها وجود دارند که برای محافظت از خود، چندین لایه حفاظتی دارند.
کمتر از بادام کی باشد کلام
پخته داند کاین سخنها نیست خام
هوش مصنوعی: کسی که درک و علم کافی دارد، سخن بی‌محتوا نمی‌گوید. حرف‌های او از عمق و پختگی برخوردار است و نمی‌توان آن‌ها را سطحی یا خام تلقی کرد.
تو ببین بادام دارد چند پوست
لذت وقوت همه درمغز اوست
هوش مصنوعی: بادام را ببین که چند لایه پوست دارد، اما لذت و قدرت واقعی‌اش در مغز آن نهفته است.
گشته معنی ها نهان در اسم ها
همچوجان در دل دل اندر جسم ها
هوش مصنوعی: معانی عمیق و پنهانی در نام‌ها وجود دارد، مانند اینکه جان در دل جای دارد و دل در جسم.
گر کسی گوید سخن بنگر چه گفت
بستری انداخت در اوبین که خفت
هوش مصنوعی: اگر کسی چیزی بگوید، ببین چه می‌گوید؛ زیرا ممکن است در کلامش نشانه‌ای وجود داشته باشد که تو را به خواب و آرامش بکشاند.
وصف هر چیزی نهان دراسم اوست
اسم اوگویاست گوبد یا نکوست
هوش مصنوعی: هر چیزی که توصیف شود، در واقع به اسم او مربوط است. اگر اسم او خوب باشد، وصفش نیز زیبا و دلنشین خواهد بود.
پنبه کن از گوش هوش خود به در
تا شوی از سر اسماء با خبر
هوش مصنوعی: گوش‌های خود را از صداهای بی‌فایده خالی کن تا بتوانی به درستی از نام‌ها و معانی آگاه شوی.
گشته است اسماء نازل از سما
وضع اسما نیست اندر دست ما
هوش مصنوعی: اسم‌ها از آسمان نازل شده‌اند و در دستان ما نیستند که بخواهیم آنها را محدود به نام‌های مشخص کنیم.