بخش ۳۰ - در اسرار
 هر آن نعمتی را که بینی به دهر 
 چه تلخ وچه شیرین چه شکر چه زهر 
 ز آب وزمین جمله پیدا شده 
 که آسایش خلق دنیا شده 
 ز آب وزمین نعمت آماده شد 
 برای تو پیش توبنهاده شد 
 به عالم نمی بوداگر سبزه زار 
 چه می خورد حیوان دراین روزگار 
 زمینی که بر روی آن نیست آب 
 نمی گردد از آن کسی کامیاب 
 اگر آب باران بدوگشت بار 
 شود آن زمین تازه وسبزه زار 
 زمینی که آبش نگردد معین 
 چو آبی است کو را نباشد زمین 
 زمینی اگر آب باشد بر او 
 دهد حاصل وفیض یابی از او 
 به چشم سروسر نگه کن ببین 
 که سری است پنهان در آب وزمین 
 توگوئی در اواسم اعظم بود 
 کز او راحت خلق عالم نبود 
 بیابی از این سر اگر آگهی 
 نگردد نصیب دلت گمرهی 
بخش ۲۹ - در پریشان دلی خود گوید: دلی دارم به تنگی چون دل موربخش ۳۱ - در سر حروف واسماء: سرها اندر حروف است ای پسر 
اطلاعات
وزن: فعولن فعولن فعولن فعل (متقارب مثمن محذوف یا وزن شاهنامه)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: چکامه
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
 هر آن نعمتی را که بینی به دهر 
 چه تلخ وچه شیرین چه شکر چه زهر 
هوش مصنوعی: هر نعمتی که در زندگی مشاهده میکنی، چه خوشایند باشد و چه ناخوشایند، میتواند هم لذتبخش و هم دردناک باشد.
 ز آب وزمین جمله پیدا شده 
 که آسایش خلق دنیا شده 
هوش مصنوعی: همه چیز از آب و زمین به وجود آمده و این دو عامل باعث راحتی و آسایش مردم در دنیا شدهاند.
 ز آب وزمین نعمت آماده شد 
 برای تو پیش توبنهاده شد 
هوش مصنوعی: از آب و زمین، تمامی نعمتها برای تو فراهم شده و در مقابلت قرار گرفتهاند.
 به عالم نمی بوداگر سبزه زار 
 چه می خورد حیوان دراین روزگار 
هوش مصنوعی: اگر در دنیا سبزهزاری وجود نداشت، حیوانات در این دوران چه چیزی میخوردند؟
 زمینی که بر روی آن نیست آب 
 نمی گردد از آن کسی کامیاب 
هوش مصنوعی: زمینی که روی آن آب نباشد، به کسی سود نمیدهد و نمیتواند برای او ثمری داشته باشد.
 اگر آب باران بدوگشت بار 
 شود آن زمین تازه وسبزه زار 
هوش مصنوعی: اگر باران بر روی زمین بریزد، آن زمین تازه و سرسبز میشود.
 زمینی که آبش نگردد معین 
 چو آبی است کو را نباشد زمین 
هوش مصنوعی: زمینی که آبش مشخص نباشد، همانند آبی است که روی زمین وجود ندارد.
 زمینی اگر آب باشد بر او 
 دهد حاصل وفیض یابی از او 
هوش مصنوعی: اگر زمینی آبی داشته باشد، به او محصول و ثمره خواهد داد و از آن بهرهمند خواهد شد.
 به چشم سروسر نگه کن ببین 
 که سری است پنهان در آب وزمین 
هوش مصنوعی: به نگاه درختان توجه کن و ببین که چگونه یک سر در آب و زمین پنهان است.
 توگوئی در اواسم اعظم بود 
 کز او راحت خلق عالم نبود 
هوش مصنوعی: میفرمایی که در اوایل دوران، وجودی بزرگ و برجسته وجود داشت که به خاطر او، راحتی و آسایش برای مردم در جهان نبود.
 بیابی از این سر اگر آگهی 
 نگردد نصیب دلت گمرهی 
هوش مصنوعی: اگر از اینجا بروی و آگاهی به دست نیاوری، دلت به سرگردانی خواهد افتاد.

بلند اقبال