گنجور

بخش ۱۷ - پشیمان شدن بلبل از گله خود

چوبشنید بلبل زگل این سخن
توگوئی که روحش برون شد زتن
بسی شد پشیمان ز گفتار خویش
خجل گشت بیحد ز رفتار خویش
همی گفت ای وای برحال من
نسوزدچرا بخت واقبال من
کنم گفتگو از چه با فاخته
به من دوست باشد کجا فاخته
به من همدم ومحرم راز شد
عجب دشمنی کرد وغماز شد
بزد تیشه از کینه بر ریشه ام
زجا کنده شد ریشه زآن تیشه ام
کبابم نمود او که گردد کباب
نصیبش نگردد دمی فتح باب
شود یا رب آتش به جان فاخته
که آتش به جان من انداخته
به من خصمی آن سنگدل کرده است
که گل را زمن تنگ دل کرده است
نباید به حرف کسی گوش داد
که پندی است ز استاد نیکونهاد
نباید به دست همه داد دست
که همصورت آدم ابلیس هست

اطلاعات

وزن: فعولن فعولن فعولن فعل (متقارب مثمن محذوف یا وزن شاهنامه)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: چکامه

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

چوبشنید بلبل زگل این سخن
توگوئی که روحش برون شد زتن
هوش مصنوعی: بلبل از گل شنید که تو می‌گویی روحش از بدن خارج شده است.
بسی شد پشیمان ز گفتار خویش
خجل گشت بیحد ز رفتار خویش
هوش مصنوعی: شخصی به شدت از سخنان خود پشیمان شده و به خاطر رفتار خود بسیار خجالت زده است.
همی گفت ای وای برحال من
نسوزدچرا بخت واقبال من
هوش مصنوعی: او با حسرت می‌گوید که کاش حالش بهتر بود و می‌سوزد از اینکه خوش‌شانسی و بختش به او رو نمی‌آورد.
کنم گفتگو از چه با فاخته
به من دوست باشد کجا فاخته
هوش مصنوعی: من با فاخته چه گفتگویی کنم، در حالی که دوست من کجاست؟
به من همدم ومحرم راز شد
عجب دشمنی کرد وغماز شد
هوش مصنوعی: دوست من به من نزدیک شد و رازهای من را در قلبش نگه داشت، اما در عجبم که چگونه دشمنی کرد و به دیگران اطلاعات من را منتقل کرد.
بزد تیشه از کینه بر ریشه ام
زجا کنده شد ریشه زآن تیشه ام
هوش مصنوعی: از روی کینه، با تیشه به ریشه‌ام ضربه زدند و به همین دلیل، ریشه‌ام از جا کنده شد.
کبابم نمود او که گردد کباب
نصیبش نگردد دمی فتح باب
هوش مصنوعی: او مرا به خوبی و خوشی مشغول کرده است، اما به او چیزی نمی‌رسد و در واقع هیچ فرصتی برایش فراهم نمی‌شود.
شود یا رب آتش به جان فاخته
که آتش به جان من انداخته
هوش مصنوعی: خداوند، آیا ممکن است آتش به جان این پرنده زیبا بیفتد، در حالی که آتش عشق به جان من افتاده است؟
به من خصمی آن سنگدل کرده است
که گل را زمن تنگ دل کرده است
هوش مصنوعی: دشمنی به من آسیب رسانده که باعث شده دل من برای گل‌ها تنگ شود و از زیبایی آن‌ها غمگین شوم.
نباید به حرف کسی گوش داد
که پندی است ز استاد نیکونهاد
هوش مصنوعی: نمی‌توان به سخنان کسی توجه کرد که نصیحت او از روی تجربه و خوب‌سیرتی نیست.
نباید به دست همه داد دست
که همصورت آدم ابلیس هست
هوش مصنوعی: نباید دست خود را به هر کسی بسپاری، زیرا برخی از انسان‌ها ممکن است به ظاهر شبیه آدم باشند اما در باطن نیت‌های ناپسند و شیطانی داشته باشند.