گنجور

شمارهٔ ۶۷

امشب اسماعیل شب را عیدقربان کرده است
هر کسش از بسکه قربانی دل وجان کرده است
روی اوباشد کف موسی وزلف او عصاست
کز ره اعجاز او را شکل ثعبان کرده است
گر نباشد زلف او عیسی ابن مریم از چه رو
خویش راهمخانه را با خورشید رخشانکرده است
گر زلیخا بود یک یوسف به زندانش اسیر
یوسفی هست این که صد یوسف به زندان کرده است
با دل وجان من آنکاری که اینکافر کند
کافرم گاهی به کافر گر مسلمان کرده است
نیستش ایمان و دین با اینکه از پیر وجوان
سال وماه عمر یغما دین وایمان کرده است
قد چوسرووموچو سنبل لب چوغنچه روچوگل
بی نیازم امشب از سیر گلستان کرده است
مر مرا دست وگریبان کرده است از زلف ورخ
روز وشب را چون به هم دست وگریبان کرده است
با رگ آسایشم کاری که مژگانش کند
نشتر فولاد حاشاکی به شریان کرده است
در ره جانان بلند اقبال قربان ساز جان
کامشب اسماعیل شب را عیدقربان کرده است

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: چکامه

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

امشب اسماعیل شب را عیدقربان کرده است
هر کسش از بسکه قربانی دل وجان کرده است
هوش مصنوعی: امشب اسماعیل با نیت قربانی کردن، شب را به جشن عید قربان تبدیل کرده است، چرا که هر کسی که او را می‌شناسد، به خاطر محبت و فدای دل و جانش، او را بسیار ارادت و احترام می‌کند.
روی اوباشد کف موسی وزلف او عصاست
کز ره اعجاز او را شکل ثعبان کرده است
هوش مصنوعی: چهره زیبای او همانند دریا و موهایش مانند رشته‌ای از جادوست که به واسطه قدرت شگفت‌انگیز او را به شکل مار درآورده است.
گر نباشد زلف او عیسی ابن مریم از چه رو
خویش راهمخانه را با خورشید رخشانکرده است
هوش مصنوعی: اگر زلف او نبود، پس چرا خود را به شکل خورشید زیبا و درخشان جلوه داده‌ام؟
گر زلیخا بود یک یوسف به زندانش اسیر
یوسفی هست این که صد یوسف به زندان کرده است
هوش مصنوعی: اگر زلیخا فقط یک یوسف در زندان داشته باشد، اما این زندان چندین یوسف دیگر را در خود جای داده است، به این معنی است که حتی یک نفر هم می‌تواند تأثیر عمیقی داشته باشد.
با دل وجان من آنکاری که اینکافر کند
کافرم گاهی به کافر گر مسلمان کرده است
هوش مصنوعی: این بیت بیانگر این است که هرچند من خود را به عنوان یک مسلمان معرفی می‌کنم، اما گاهی همان کارهایی را انجام می‌دهم که یک کافر انجام می‌دهد. این نشان‌دهنده تناقض در رفتار شخص و ایمان اوست. در واقع، او با زندگی و رفتار خود به نوعی به کافران شباهت دارد.
نیستش ایمان و دین با اینکه از پیر وجوان
سال وماه عمر یغما دین وایمان کرده است
هوش مصنوعی: ایمان و دین در وجود او وجود ندارد، با این حال، او از جوانان و پیران زمان و سال‌های عمرش به شدت دین و ایمان را ربوده است.
قد چوسرووموچو سنبل لب چوغنچه روچوگل
بی نیازم امشب از سیر گلستان کرده است
هوش مصنوعی: امشب از تماشای گل‌ها بی‌نیاز هستم، چون قد و زیبایی تو مانند سروی است و لبانت چون سنبل و چهره‌ات مانند گل است.
مر مرا دست وگریبان کرده است از زلف ورخ
روز وشب را چون به هم دست وگریبان کرده است
هوش مصنوعی: مرا زلف و چهره‌ات چنان درگیر و مشغول کرده که روز و شب به هم آمیخته‌اند و من نمی‌توانم از آن‌ها جدا شوم.
با رگ آسایشم کاری که مژگانش کند
نشتر فولاد حاشاکی به شریان کرده است
هوش مصنوعی: او با چشمان زیبایش به قلب و روح من آسیب می‌زند، انگار که با چاقوی تیز به رگ‌های من نفوذ کرده و باعث زخم و درد شده است.
در ره جانان بلند اقبال قربان ساز جان
کامشب اسماعیل شب را عیدقربان کرده است
هوش مصنوعی: در مسیر محبوب، شانس خوبی نصیب شده است. امشب، اسماعیل قربانی را به افتخار این شب خاص، تبدیل به عید قربانی کرده است.