بلند اقبالشمارهٔ ۴۴
هر کس که باشدش خط و خالی نه دلبر است
دلبر کسی بود که دل او را مسخر است
حال دل شکسته من را ز من مپرس
آگه نیم ز دل که دلم پیش دلبر است
درد ار ز عشق یار بود بهتر از دوا
زهر ار ز دست دوست رسد به ز شکر است
آن کس که در دلش نبودعشق دلبری
درمذهب و طریقت عشاق کافر است
جز سروقد دوست که بر داده مشک تر
سرو آنچه دیده ایم به گلزار بی بر است
تاری ز زلف یار توگفتی به از تتار
یک تار موی او به دو عالم برابر است
گفتی لبان لعل نگار است شکرین
شیرین ترش بگوی که قندمکرر است
چون تونباشد آدمی از حسن ودلبری
غلمان مگر تو را پدر و حور و مادر است
چون قامت ولب تو میسر بودمرا
دیگر چه احتیاج به طوبی وکوثر است
از عشق تو به سیم و زرم نیست احتیاج
زیرا که اشک من همه سیم و رخم زر است
هر کس چومن زعشق شد اقبال او بلند
از خاک راه پست تر از ذره کمتر است
اطلاعات
وزن: مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: چکامه
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
هر کس که باشدش خط و خالی نه دلبر است
دلبر کسی بود که دل او را مسخر است
هوش مصنوعی: هر کسی که ظاهری زیبا و جذاب دارد، نمی‌تواند محبوب واقعی باشد. محبوب واقعی کسی است که دلش تحت اختیار و تسلط عشق باشد.
حال دل شکسته من را ز من مپرس
آگه نیم ز دل که دلم پیش دلبر است
هوش مصنوعی: حالم را از خودم نپرس، چون آگاهی ندارم. دلم در کنار دلبرم است و به دیگر چیزها توجهی ندارم.
درد ار ز عشق یار بود بهتر از دوا
زهر ار ز دست دوست رسد به ز شکر است
هوش مصنوعی: اگر درد به خاطر عشق معشوق باشد، بهتر از دارو است؛ و اگر زهر از دست دوست برسد، از شکر هم شیرین‌تر است.
آن کس که در دلش نبودعشق دلبری
درمذهب و طریقت عشاق کافر است
هوش مصنوعی: کسی که در قلبش عشق به محبوبی ندارد، در مسیر عشق و عرفان واقعی، مثل کافر می‌ماند.
جز سروقد دوست که بر داده مشک تر
سرو آنچه دیده ایم به گلزار بی بر است
هوش مصنوعی: جز قامت دوست که مانند موهای سیاهش خوشبو و زیباست، هر آنچه در باغ دیده‌ایم، بدون او هیچ ارزشی ندارد.
تاری ز زلف یار توگفتی به از تتار
یک تار موی او به دو عالم برابر است
هوش مصنوعی: تاری که از زلف معشوق تو آویزان است، به مراتب ارزشمندتر از یک رشته‌ی تنیده و محکم است. یک تار موی او بر کل جهان می‌ارزد.
گفتی لبان لعل نگار است شکرین
شیرین ترش بگوی که قندمکرر است
هوش مصنوعی: تو گفتی که لب‌های زیبایت مانند لعل (سنگ قیمتی) شیرین و خوشمزه است، حالا بگو که شیرینی من هم چندین بار شیرین‌تر از آن است.
چون تونباشد آدمی از حسن ودلبری
غلمان مگر تو را پدر و حور و مادر است
هوش مصنوعی: اگر انسان از زیبایی و دلربایی غلامان نیکو فریفته شود، آیا جز تو کسی دیگر می‌تواند پدر و مادر و حوری او باشد؟
چون قامت ولب تو میسر بودمرا
دیگر چه احتیاج به طوبی وکوثر است
هوش مصنوعی: وقتی که زیبایی و لبخند تو در دسترس من است، دیگر به بهشت و نعمت‌های آن نیازی ندارم.
از عشق تو به سیم و زرم نیست احتیاج
زیرا که اشک من همه سیم و رخم زر است
هوش مصنوعی: به خاطر عشق تو نیاز به مال و ثروت ندارم، زیرا اشک‌های من خود به تنهایی ارزشمند و زیبا هستند.
هر کس چومن زعشق شد اقبال او بلند
از خاک راه پست تر از ذره کمتر است
هوش مصنوعی: هر کسی که به عشق من برسد، خوشبختی و شانس او بیشتر از آن است که از زمین (گذرگاه‌ها) بیفتد؛ زیرا این فرد به حقیقتی بالا دست یافته و از هر ذره‌ای کمتر نیست.