گنجور

شمارهٔ ۲۲۱

جز قد دلبر که داردطره های مشکبار
کس درخت سرونشنیده است کآرد مشک بار
سروجا گیرد کنار جوکنارم زآب چشم
شد چو جوکان سرو بالایم نشنید درکنار
خواهش سیر گلستانش کجا باشد دگر
آنکه اندر خانه دارد سروقدی گل عذار
تا دمار آرد برون از روزگار عاشقان
بر دو دوش افکنده چون ضحاک از گیسو دومار
خورد وخوابم راگرفته است از دوچشم نیخواب
صبر وتابم را ربوده است از دوزلف بیقرار
غم مخور ای دل که باشد یار همدم با رقیب
نوش با نیش است وگل با خار وصهبا با خمار
گوبلنداقبال را بر وعده اودل مبند
عهدوپیمان نکو رویان ندارد اعتبار

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: چکامه

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

جز قد دلبر که داردطره های مشکبار
کس درخت سرونشنیده است کآرد مشک بار
هوش مصنوعی: به غیر از قد و قواره دلبر که موهایش مانند مشک سیاه است، هیچ درختی نمی‌تواند شکوفه‌هایی را که مشک را به یاد می‌آورد به دنیا بیاورد.
سروجا گیرد کنار جوکنارم زآب چشم
شد چو جوکان سرو بالایم نشنید درکنار
هوش مصنوعی: در این شعر، شاعر از درد و اندوه خود صحبت می‌کند. او احساس می‌کند که در کنار درخت سرو، درخت زیبایی که در نظرش بلند و با وقار است، به خاطر اشک‌هایی که می‌ریزد، حالتی شبیه به جویبار پیدا کرده است. در کنارش، این درخت هیچ چیزی نمی‌شنود و به او توجهی ندارد. به طور کلی، شاعر به تنهایی و بی‌توجهی دیگران اشاره می‌کند.
خواهش سیر گلستانش کجا باشد دگر
آنکه اندر خانه دارد سروقدی گل عذار
هوش مصنوعی: این جمله به این معناست که از زیبایی و جاذبه یک گلستان نمی‌توان توقع داشت که دیگر جایی برای جست‌وجو و خواستن داشته باشد، چون فردی با قامت زیبا و چهره گلگون، در خانه خود دارد که تمام زیبایی‌ها را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد.
تا دمار آرد برون از روزگار عاشقان
بر دو دوش افکنده چون ضحاک از گیسو دومار
هوش مصنوعی: عشق و عاشقانی که در چنگال روزگار گرفتارند، همچون ضحاک که از موهایش نیرویی را به دوش می‌کشد، به شدت تحت فشار و رنج قرار دارند و روزگار آنها را به سختی می‌زند.
خورد وخوابم راگرفته است از دوچشم نیخواب
صبر وتابم را ربوده است از دوزلف بیقرار
هوش مصنوعی: چشم‌های معشوق خواب و آرامش را از من گرفته‌اند و دوشاخ‌های او بی‌تابی و صبرم را دزدیده‌اند.
غم مخور ای دل که باشد یار همدم با رقیب
نوش با نیش است وگل با خار وصهبا با خمار
هوش مصنوعی: نگران نباش ای دل، زیرا که یار تو در کنار رقیب خواهد بود. نوشیدنی می‌تواند با تلخی همراه باشد، مانند گل که با خار هم وجود دارد و شراب که می‌تواند با خماری توأم شود.
گوبلنداقبال را بر وعده اودل مبند
عهدوپیمان نکو رویان ندارد اعتبار
هوش مصنوعی: امید به خوشبینی را به وعده و قول مورد اطمینان دل خوش مکن، چرا که پیمان‌های نیکوکاران همیشه قابل اعتماد نیستند.