گنجور

غزل شمارهٔ ۹۹۸

مگو این نسخه طور معنیی یک دست‌کم دارد
تو خارج نغمه‌ای ساز سخن صد زیر و بم دارد
صلای عام میآید به‌گوش از ساز این محفل
قدح بحرکدا چیده‌ست و جام از بهر جم دارد
ادب هرجا معین‌کرده نزل خدمت پیران
رعایت‌کردگان رغبت اطفال هم دارد
زیان را سود دانستم‌کدورت را صفا دیدم
سواد نسخهٔ کمفرصتان خط در عدم دارد
خم ابرو شکست زلف نیزآرایش است اینجا
نه‌تنها حسن قامت را به رعنایی علم دارد
به چشم هوش اگر اسرار این آیینه دریابی
صفا و جوهر و زنگار چشمکها بهم دارد
من این نقشی‌که می‌بندم به قدرت نیست پیوندم
زبان حیرت انشایم به موهومی قسم دارد
نوشتم آنچه دل فرمود خواندم هرچه پیش آمد
مرا بی‌اختیاریها به خجلت متهم دارد
ز تحریرم توان‌کیفیت تسلیم فهمیدن
غرورکاتب اینجا سرنگونی تا قلم دارد
نفس تا هست فرمان هوسها بایدم بردن
به هر رنگی‌که خواهی‌گردن مزدور خم دارد
تمیز خوب‌ و زشتم ‌سوخت ذوق ‌سرخوشی بیدل
ز صاف و درد مخمور آنچه یابد مغتنم دارد

اطلاعات

وزن: مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن (هزج مثمن سالم)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: پروژهٔ بازبینی OCR

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

مگو این نسخه طور معنیی یک دست‌کم دارد
تو خارج نغمه‌ای ساز سخن صد زیر و بم دارد
هوش مصنوعی: نگو که این جمله فقط یک معنا دارد، زیرا تو با کلامت می‌توانی به شیوه‌های مختلفی سخن بگویی و هر بار نغمه‌هایی با لحن‌های مختلف خلق کنی.
صلای عام میآید به‌گوش از ساز این محفل
قدح بحرکدا چیده‌ست و جام از بهر جم دارد
هوش مصنوعی: صدای عمومی به گوش می‌رسد از نوازش این محفل، که برای مهمانی بزرگ، شکاف دریایی را چیده و جامی برای جم آماده کرده‌اند.
ادب هرجا معین‌کرده نزل خدمت پیران
رعایت‌کردگان رغبت اطفال هم دارد
هوش مصنوعی: ادب در هر جایی که مشخص شده، نشان‌دهنده‌ی احترام به بزرگ‌ترهاست و افرادی که به این ادب توجه می‌کنند، به علاقه‌مندی‌های کودکان نیز اهمیت می‌دهند.
زیان را سود دانستم‌کدورت را صفا دیدم
سواد نسخهٔ کمفرصتان خط در عدم دارد
هوش مصنوعی: در اینجا شاعر به بیان این موضوع می‌پردازد که گاهی اوقات چیزهای نامطلوب یا زیان‌آور را به گونه‌ای مثبت و سودمند می‌بیند. همچنین، او به این نکته اشاره می‌کند که با وجود مشکلات و نواقص، برخی از افراد در شرایط دشوار می‌توانند به آرامش و روشنی دست یابند. به طور کلی، در این متن تأکید بر تبدیل چالش‌ها و مشکلات به موقعیت‌های مثبت و ارزشمند است.
خم ابرو شکست زلف نیزآرایش است اینجا
نه‌تنها حسن قامت را به رعنایی علم دارد
هوش مصنوعی: خم ابرو و زلف‌های آراسته اینجا کاری فوق‌العاده هستند و زیبایی قامت نیز به خوبی نشان داده شده است.
به چشم هوش اگر اسرار این آیینه دریابی
صفا و جوهر و زنگار چشمکها بهم دارد
هوش مصنوعی: اگر با چشم هوشمند به اسرار این آیینه نگری، می‌توانی بفهمی که صفا و خلوص در آن وجود دارد و در کنار آن، غبار و زنگار هم به چشمک‌ها افزوده شده است.
من این نقشی‌که می‌بندم به قدرت نیست پیوندم
زبان حیرت انشایم به موهومی قسم دارد
هوش مصنوعی: من این تصویری که خلق می‌کنم به خاطر قدرت نیست، بلکه زبانی که با آن بیان می‌کنم، به حیرت و شگفتی‌ام وابسته است و به چیزی غیرواقعی قسم می‌خورد.
نوشتم آنچه دل فرمود خواندم هرچه پیش آمد
مرا بی‌اختیاریها به خجلت متهم دارد
هوش مصنوعی: من هرچه را که دل خواسته نوشته‌ام و هرچه را که به دستم رسیده خوانده‌ام، اما حالا به خاطر بی‌اختیاری‌هایم مورد سرزنش قرار می‌گیریم.
ز تحریرم توان‌کیفیت تسلیم فهمیدن
غرورکاتب اینجا سرنگونی تا قلم دارد
هوش مصنوعی: از نوشتن و تحریر، توانایی درک و فهم را می‌طلبد، و در اینجا، خودپسندی نویسنده باعث سقوط و حاکمیت قلم می‌شود.
نفس تا هست فرمان هوسها بایدم بردن
به هر رنگی‌که خواهی‌گردن مزدور خم دارد
هوش مصنوعی: تا زمانی که نفس وجود دارد، باید به خواسته‌ها و تمایلات خود پاسخ دهم و در هر جهتی که می‌خواهی، سر به فرمان آن‌ها ببرم.
تمیز خوب‌ و زشتم ‌سوخت ذوق ‌سرخوشی بیدل
ز صاف و درد مخمور آنچه یابد مغتنم دارد
هوش مصنوعی: خوب و بد را از هم تشخیص دادن، باعث می‌شود که احساس خوشحالی و سرخوشی بیدل بیشتر شود. او از روی شفافیت و درد ناشی از مستی، هر چیزی که به دست آورد را ارزشمند می‌داند.