غزل شمارهٔ ۸۹۲
از بسکه خوردهام به خم زلف یار پیچ
طومار نالهام همه جا رفته مارپیچ
زال فلک طلسم امل خیز هستیام
بسته است چون کلاوه به چندین هزار پیچ
ای غافل از خجالت صیادی هوس
رو عنکبوتوار هوا را به تار پیچ
پیش ازتو ذوق جانکنیی داشتکوهکن
چندی تو هم چو ناله درین کوهسار پیچ
امید در قلمرو بیحاصلی رساست
از هر چه هست بگسل و در انتظار پیچ
رنج جهان به همت مردانه راحت است
گر بار میکشی کمرت استوار پیچ
بر یک جهان امل دم پیری چه میتنی
دستار صبح به که بود اختصار پیچ
افسرده گیر شعلهٔ موهومی نفس
دود دلی که نیست به شمع مزار پیچ
موجیکه صرف کار گهر گشتگوهر است
سرتا به پای خود به سراپای یار پیچ
صد خوابناز تشنهٔ ضبطحواس توست
بر خویش غنچه گرد و لحاف بهار پیچ
بیدل مباش منفعل جهد نارسا
این یک نفس عنان ز ره اختیار پیچ
اطلاعات
وزن: مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: پروژهٔ بازبینی OCR
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
از بسکه خوردهام به خم زلف یار پیچ
طومار نالهام همه جا رفته مارپیچ
هوش مصنوعی: به خاطر عاشقی و دلدادگی، در خم زلف یار گرفتار شدهام و نالههایم همچون یک طومار در هر کجا پیچیده و پخش شده است.
زال فلک طلسم امل خیز هستیام
بسته است چون کلاوه به چندین هزار پیچ
هوش مصنوعی: سرنوشت من مانند طرز بسته شدن یک کلاوه پیچیده و دشوار است که بهتدریج در چرخش دایرههای زندگی به وجود آمده و به آرزوهایم قفل زده است.
ای غافل از خجالت صیادی هوس
رو عنکبوتوار هوا را به تار پیچ
هوش مصنوعی: ای کسی که از خجالت غافلی! مانند صیادی که با نیرنگ و هوس، در پی شکار است، به سمت هوای ناخواسته شبیه عنکبوت، در تار در این دنیا پیچیده میشوی.
پیش ازتو ذوق جانکنیی داشتکوهکن
چندی تو هم چو ناله درین کوهسار پیچ
هوش مصنوعی: قبل از تو، کسانی که در دل کوه کار میکردند، لذتی از جانکاهی داشتند. تو هم مانند نالهای در این کوهها، خودت را به فضا بپیچان.
امید در قلمرو بیحاصلی رساست
از هر چه هست بگسل و در انتظار پیچ
هوش مصنوعی: امید در جایی که نتیجهای ندارد، قویتر از هر چیز دیگری است. از همه چیز رها شو و به انتظار تحولی تازه باش.
رنج جهان به همت مردانه راحت است
گر بار میکشی کمرت استوار پیچ
هوش مصنوعی: این دنیا پر از سختیها و مشکلات است، اما اگر با اراده و عزمی راسخ به مقابله با آنها بپردازیم، میتوانیم به آسایش برسیم. اگر بار سنگینی را به دوش میکشی، باید استقامت و استحکام داشته باشی.
بر یک جهان امل دم پیری چه میتنی
دستار صبح به که بود اختصار پیچ
هوش مصنوعی: در دنیای پر از آرزو، پیر شدن چه سودی دارد؟ صبح، با آفتابش، بر روی کارها و امیدها، به صورت مختصر و خلاصه، پردهبرداری میکند.
افسرده گیر شعلهٔ موهومی نفس
دود دلی که نیست به شمع مزار پیچ
هوش مصنوعی: احساس غم و اندوهی که در دل و جان احساس میشود، مانند شعلهای خیالی است. این ناراحتی در دل به شدت وجود دارد و مانند دودی است که به دور شمعی در آرامگاه میپیچد، اما خود شمع وجود ندارد.
موجیکه صرف کار گهر گشتگوهر است
سرتا به پای خود به سراپای یار پیچ
هوش مصنوعی: موجی که زحماتش به جواهر تبدیل شده، تمام وجودش به زیبایی محبوبش پیوسته است.
صد خوابناز تشنهٔ ضبطحواس توست
بر خویش غنچه گرد و لحاف بهار پیچ
هوش مصنوعی: بسیاری از خوابهای زیبا در انتظار توجه تو هستند، مانند گلبرگی که به دور خودش پیچیده و در زیر لحاف بهاری پنهان شده است.
بیدل مباش منفعل جهد نارسا
این یک نفس عنان ز ره اختیار پیچ
هوش مصنوعی: بیعمل و بیتوجه نباش، تلاش کن که ضعف نداشته باشی. در این یک لحظه، اختیار خود را از دست نده و به مسیر خود ادامه بده.

بیدل دهلوی