غزل شمارهٔ ۸۸۸
عمریست سرشکی نزد از دیدهٔ تر موج
این بحر نهان کرد در آغوش گهر موج
تحریک نفس آفت دلهای خموش است
بر کشتی ما اره بود جنبش هر موج
دانا ثمر حادثه را سهل نگیرد
در دیدهٔ دریاست همان تار نظر موج
سرمایهٔ لاف من و ما گرد شکستیست
جز عجز ندارد پر پرواز دگر موج
پیداست که در وصل هم آسودگیی نیست
بیهوده به دریا نزند دست به سر موج
بر باد فناگیر چه آفاق و چه اشیا
گر محرم دریا شده باشی منگر موج
آگاه قدم میل حدوثش چه خیال است
گر محرم دریا شده باشی منگر موج
ما را تپش دل نرسانید به جایی
پیداست که یک قطره زند تا چقدر موج
تا بر سر خاکستر هستی ننشینم
چون شمع نیام ایمن از این اشک شرر موج
مشکل که نفس با دل مایوس نلرزد
دارد ز حباب آینه در پیش نظر موج
بیدل دم اظهار حیاپیشه خموشیست
از خشکلبی چاره ندارد به گهر موج
غزل شمارهٔ ۸۸۷: در لاف حلقه ربا مزن به ترانههای بیانکجغزل شمارهٔ ۸۸۹: عمریستکه در حسرت آن لعلگهر موج
اطلاعات
وزن: مفعول مفاعیل مفاعیل فعولن (هزج مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: پروژهٔ بازبینی OCR
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
عمریست سرشکی نزد از دیدهٔ تر موج
این بحر نهان کرد در آغوش گهر موج
هوش مصنوعی: مدتی است که از چشمانم هیچ اشکی نریخته و در دل این دریا، رازهایی پنهان شده که مانند مروارید در آغوش امواج قرار گرفتهاند.
تحریک نفس آفت دلهای خموش است
بر کشتی ما اره بود جنبش هر موج
هوش مصنوعی: تحریک نفس، باعث ناراحتی دلهای خاموش میشود. هر حرکتی که بر روی کشتی ما انجام شود، مانند جنبش امواج است.
دانا ثمر حادثه را سهل نگیرد
در دیدهٔ دریاست همان تار نظر موج
هوش مصنوعی: عاقل و زیرک، نتایج حوادث را آسان نمیگیرد، زیرا مانند موج دریا، زیبایی و پیچیدگی آنها را درک میکند.
سرمایهٔ لاف من و ما گرد شکستیست
جز عجز ندارد پر پرواز دگر موج
هوش مصنوعی: افتخار و بزرگنمایی ما تنها به شکستهای ما مربوط میشود و جز این، چیزی در چنته نداریم که نشاندهندهی قدرت یا پیشرفت ما باشد. در واقع، ما به جز ناتوانی و ضعف، دستاوردی نداریم.
پیداست که در وصل هم آسودگیی نیست
بیهوده به دریا نزند دست به سر موج
هوش مصنوعی: واضح است که حتی در زمان پیوند و نزدیکی، آرامشی وجود ندارد. بنابراین، شخص نباید بیدلیل و از روی هیجان به سراغ چالشها برود و خودش را در معرض خطر قرار دهد.
بر باد فناگیر چه آفاق و چه اشیا
گر محرم دریا شده باشی منگر موج
هوش مصنوعی: در دنیای گذرا و فانی، چه چیزها و چه مکانهایی اهمیت دارند اگر تو با عمق و اسرار دریا آشنا باشی، نباید به امواج سطحی توجه کنی.
آگاه قدم میل حدوثش چه خیال است
گر محرم دریا شده باشی منگر موج
هوش مصنوعی: اگر دریا را بشناسی و به عمق آن دسترسی داشته باشی، نباید نگران امواج آن باشی. آگاهی از برکات و واقعیتهای زندگی به ما کمک میکند تا از چالشها نترسیم.
ما را تپش دل نرسانید به جایی
پیداست که یک قطره زند تا چقدر موج
هوش مصنوعی: احساسات ما به تنهایی نمیتوانند ما را به هدفی برسانند؛ در حقیقت روشن است که یک قطره کوچک میتواند تا چه اندازه امواج بزرگ و تاثیرگذار ایجاد کند.
تا بر سر خاکستر هستی ننشینم
چون شمع نیام ایمن از این اشک شرر موج
هوش مصنوعی: تا زمانی که بر روی خاکستر زندگی ننشینم، مانند شمعی که نمیتواند از اشک و آتش خود محفوظ بماند، احساس امنیت نمیکنم.
مشکل که نفس با دل مایوس نلرزد
دارد ز حباب آینه در پیش نظر موج
هوش مصنوعی: وقتی که آدمی نفسش و دلش ناامید باشد، به راحتی نمیتواند نلرزد. این حالت شبیه به حبابی است که در مقابل چشمانش به خاطر موجها به وجود میآید؛ یعنی با وجود اضطراب و ناپایداری، هرچند ظاهرش قوی به نظر میآید، اما در واقع آسیبپذیر است.
بیدل دم اظهار حیاپیشه خموشیست
از خشکلبی چاره ندارد به گهر موج
هوش مصنوعی: درخت بیدل نشاندهندهی حالتی از خجالت و سکوت است، که به دلیل کمبود احساس یا بیان، ناچار به تحمل دوری از عمق و زیباییهای درون خود میباشد.

بیدل دهلوی