غزل شمارهٔ ۶۲۲
بهگلزاریکه حسنت بینقابست
خزان در برگریز آفتابست
زشرم یک عرقگلکردن حسن
چو شبنم صد هزار آیینه آبست
جنون ساغرپرست نرگسکیست
گریبان چاکیام موج شرابست
ز دود سینهام دریاب کامشب
نفس بال و پر مرغکبابست
که دارد جوهر عرض اقامت
فلک تا ماه نوپا در رکابست
توهم مردهٔ نام است ورنه
چویاقوت آتش وآبم سرابست
درین دنیا چه دیبا و چه مخمل
همین وضع ملایم فرش خوابست
به چشم خلق بی (لاحول) مگذر
نظرها یک قلم مد شهابست
طرب خواهی دل از مطلب بپرداز
کتان چون شستهگردد ماهتابست
برو ای سایه در خورشیدگم شو
سیاهیکردنت داغ حجابست
نظر واکردهای محو ادب باش
سؤال جلوه حیرانی جوابست
به هر سو بگذری سیر نفسکن
همین سطر از پریشانی کتابست
نگه باید به چشم بسته خواباند
گر این خط نقطه گردد انتخابست
خیال اندیش دیداریم بیدل
شب ما دلنشین آفتابست
اطلاعات
وزن: مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن (مجتث مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: پروژهٔ بازبینی OCR
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
بهگلزاریکه حسنت بینقابست
خزان در برگریز آفتابست
هوش مصنوعی: در باغی که زیبایی تو بدون پرده و پوشش است، خزان به دور میشود و آفتاب میتابد.
زشرم یک عرقگلکردن حسن
چو شبنم صد هزار آیینه آبست
هوش مصنوعی: به خاطر شرم و حیا، زیبایی چهرهاش مانند شبنم، صدها هزار آینه را در آب به تصویر میکشد.
جنون ساغرپرست نرگسکیست
گریبان چاکیام موج شرابست
هوش مصنوعی: عشق و شیدایی من نسبت به باده و زیبایی نرگس مانند جنونی است. من در این حالتی که دارم، چنان غرق در شراب هستم که هیچ چیز دیگر برایم ارزش ندارد.
ز دود سینهام دریاب کامشب
نفس بال و پر مرغکبابست
هوش مصنوعی: دود ناشی از سینهام را درک کن، امشب نفس من مانند بال و پر یک مرغ کبابی است.
که دارد جوهر عرض اقامت
فلک تا ماه نوپا در رکابست
هوش مصنوعی: این بیت به این معناست که هستی و وجود به صورت دائمی در حال حرکت و پیشرفت است، و حتی ماه جدید نیز همچون یک همسفر به این سفر ادامه میدهد. به بیان دیگر، همواره در حرکت و تغییر است و نمیتواند از این جریان زندگی خارج شود.
توهم مردهٔ نام است ورنه
چویاقوت آتش وآبم سرابست
هوش مصنوعی: تو فقط تصویر و نامی از خود داری، اما من همچون یاقوتی هستم که آتش و آب را در خود دارد و حقیقتی فراتر از ظواهر را نمایان میسازد.
درین دنیا چه دیبا و چه مخمل
همین وضع ملایم فرش خوابست
هوش مصنوعی: در این دنیا چه پارچههای گرانقیمت و چه نرمها، همه چیز در نهایت یک حالت آرامش و راحتی را میطلبد.
به چشم خلق بی (لاحول) مگذر
نظرها یک قلم مد شهابست
هوش مصنوعی: به چشمان مردم به سادگی نگاه نکن، زیرا تو همچون یک ستاره درخشان هستی که میتواند توجهها را جلب کند.
طرب خواهی دل از مطلب بپرداز
کتان چون شستهگردد ماهتابست
هوش مصنوعی: اگر میخواهی از شادی و لذت بهرهمند شوی، بهتر است دل را از موضوعات سخت و سنگین دور کنی؛ چون که پس از گذر از مشکلات، زیبایی و روشنی مانند ماه در شب تابناک جلوهگر میشود.
برو ای سایه در خورشیدگم شو
سیاهیکردنت داغ حجابست
هوش مصنوعی: برو ای سایه، در نور خورشید ناپدید شو. سیاهی تو باعث شده که حجاب غم تبدیل به یک عذاب شود.
نظر واکردهای محو ادب باش
سؤال جلوه حیرانی جوابست
هوش مصنوعی: به هنگام مشاهده زیباییها و هنری که در مقابلت قرار دارد، با احترام و ادب رفتار کن. سوالاتی که در ذهنت ایجاد میشود، خود نشانهای از شگفتی و تحیر توست که پاسخی برای آن وجود دارد.
به هر سو بگذری سیر نفسکن
همین سطر از پریشانی کتابست
هوش مصنوعی: هر جا که بروی، نفس بکش و آرامش را حس کن، چرا که هر کجا که میروی، نشانهای از آشفتگی را همراه داری که در کتاب زندگیات نوشته شده است.
نگه باید به چشم بسته خواباند
گر این خط نقطه گردد انتخابست
هوش مصنوعی: برای رسیدن به آرامش و خواب راحت، باید به دقت و با احتیاط به موارد حساس نگاه کرد. اگر در انتخابهای خود دقت نکنیم، ممکن است به نتایج ناخوشایند برسیم.
خیال اندیش دیداریم بیدل
شب ما دلنشین آفتابست
هوش مصنوعی: حس و اندیشه ناشی از انتظار دیدار، همچون شب دلپذیری است که نور آفتاب بر دل ما میتاباند.

بیدل دهلوی