گنجور

غزل شمارهٔ ۴۹۵

ز دستگاه جنون راز همتم فاش است
که جوش آبله‌ام هر قدم‌ گهر پاش است
حصول ‌کار امل نیست غیر خفت عقل
برای دیگ هوس خامی طمع آش است
غبار کلفت ازین مهمانسرا نرود
که طبع خلق فضول و زمانه قلاش است
چو صبح نسخه ‌فروش ظهور آفاقیم
ز چاک سینهٔ ما راز نُه فلک فاش است
نگارخانهٔ حیرت به دیدن ارزانی
خیال موی میان تو کلک نقاش است
جهانیان همه مست شکست یکدگرند
هجوم موج درین بحر گرد پرخاش است
ز غارت ضعفا مایه می‌برد ظالم
زپهلوی خس و خاشاک شعله عیاش است
کدام شعله که آخر به خاک ره ننشست
بساط رنگ جهان را شکست فراش است
همین به زندگی اسباب دام آفت نیست
به خاک نیز،‌کفن‌، خضر راه نباش است
حصار جهل بود دستگاه ما بیدل
همان به چنگل خود آشیان خفاش است

اطلاعات

وزن: مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن (مجتث مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: پروژهٔ بازبینی OCR

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

ز دستگاه جنون راز همتم فاش است
که جوش آبله‌ام هر قدم‌ گهر پاش است
هوش مصنوعی: از دستگاه جنون، هدف و انگیزه من مشخص است؛ هر بار که احساس ناراحتی می‌کنم، نتایج و نشانه‌های آن به وضوح نمایان می‌شود.
حصول ‌کار امل نیست غیر خفت عقل
برای دیگ هوس خامی طمع آش است
هوش مصنوعی: کار به نتیجه نمی‌رسد مگر اینکه عقل و تفکر در آن به کار گرفته شود، وگرنه نتیجه‌ای جز فریب و خامی نخواهد داشت. در واقع، داشتن خواسته‌ها و طمع بی‌اساس تنها منجر به ایجاد آشفتگی می‌شود.
غبار کلفت ازین مهمانسرا نرود
که طبع خلق فضول و زمانه قلاش است
هوش مصنوعی: این مکان به قدری شلوغ و بی‌نظم است که هیچ‌چیز از آن پاک نمی‌شود، زیرا مردم به حاشیه‌روی و تفنن علاقه‌مندند و زمانه هم به بی‌ثباتی و سردرگمی معروف است.
چو صبح نسخه ‌فروش ظهور آفاقیم
ز چاک سینهٔ ما راز نُه فلک فاش است
هوش مصنوعی: ما مانند صبحی هستیم که آسمان‌ها را روشن می‌کند و از دل‌دادگی و دردهای خود، رازهای نه‌گانه عالم را فاش می‌سازیم.
نگارخانهٔ حیرت به دیدن ارزانی
خیال موی میان تو کلک نقاش است
هوش مصنوعی: عکس و نقاشی زیبای تو باعث شگفتی و حیرت در دل‌ها می‌شود. زیبایی موی تو آنقدر دل‌انگیز است که گویا یک هنرمند با دقت و ظرافت آن را ترسیم کرده است.
جهانیان همه مست شکست یکدگرند
هجوم موج درین بحر گرد پرخاش است
هوش مصنوعی: مردم دنیا همه تحت تأثیر برخوردها و نزاع‌های یکدیگر هستند، مانند امواجی که در این دریا به هم می‌چسبند و درگیری‌ها و کشمکش‌ها را به نمایش می‌گذارند.
ز غارت ضعفا مایه می‌برد ظالم
زپهلوی خس و خاشاک شعله عیاش است
هوش مصنوعی: ظالم از ضعف و ناتوانی دیگران سوءاستفاده می‌کند و مانند آتش‌سوزی که از زباله‌ها روشن می‌شود، خود را پررنگ و شهوتران نشان می‌دهد.
کدام شعله که آخر به خاک ره ننشست
بساط رنگ جهان را شکست فراش است
هوش مصنوعی: کدام شعله‌ای وجود دارد که در پایان به خاک راه نیفتد و رنگ و جلوه‌ی دنیا را از بیندازد؟ این اشاره به بی‌ثباتی و ناپایداری زیبایی‌ها و خوشی‌های دنیا دارد.
همین به زندگی اسباب دام آفت نیست
به خاک نیز،‌کفن‌، خضر راه نباش است
هوش مصنوعی: این جمله به این معناست که در زندگی، برخی چیزها ممکن است به ما آسیب بزنند. حتی اگر به خاک برگردیم یا در نهایت به مرگ برسیم، هنوز هم آن چیزها می‌توانند ما را دچار مشکل کنند. در واقع، زندگی ما همیشه تحت تأثیر مسائلی است که ممکن است به ما ضرر برسانند.
حصار جهل بود دستگاه ما بیدل
همان به چنگل خود آشیان خفاش است
هوش مصنوعی: زندگی ما پر از نادانی و جهل است و بهتر است که در محیطی که شبیه به جنگل است، بیشتر مثل خفاش‌ها زندگی کنیم، زیرا این مکان‌ها برای ما مناسب‌تر هستند.

حاشیه ها

1395/08/06 05:11
محمد طاها کوشان mkushantaha@yahoo.com

غبارکلفت ازببن مبیهمانسرا نرود
عبار کلفت٬ ازین مهمانسرا نرود

1395/08/06 05:11
محمد طاها کوشان mkushantaha@yahoo.com

چو صبح بسخه ‌فروش ظهور آفاقیم
چوصبح نسخه فروش ظهور آفاقیم