غزل شمارهٔ ۲۵۶۴
ز سجده بیخبری تا کی انفعال جبین
عرق شو و نفسی گریه کن بهحال جبین
ز دور گردی تحقیق معبد تسلیم
چه سجدههاکه نگردید پایمال جبین
تواضع آینهدار کمال مرد بس است
چو ماه از خم ابروکنید بال جبین
ز سجده محرم قرب بساط ناز شو
بهخاک ختم عروج است اتصال جبین
تر است از عرق شرم تشنهکامی حرص
ولی تو غافلی از چشمهٔ زلال جبین
ثبات چهره گشای بنای تسلیم است
قضا نخواست ز همواری اختلال جبین
کفیل زینت هرکس ظهور طینت اوست
بس است رنگی اگر داغ یافت خال جبین
عروج منسب اقبال بیتلاش خوش است
چو مه به چین مشکن دامن کمال جبین
کسی به مشق خط سرنوشت را نرسید
هزار صفحه سیه کرد احتمال جبین
چو سایه داغ حضیض است طالعم بیدل
چو گل کند کف پا من کنم خیال جبین
غزل شمارهٔ ۲۵۶۳: چون هلالم بیخم تسلیم آن اختر جبینغزل شمارهٔ ۲۵۶۵: دست جرأت دیدم آخر مغتنم در آستین
اطلاعات
وزن: مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن (مجتث مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: پروژهٔ بازبینی OCR
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
ز سجده بیخبری تا کی انفعال جبین
عرق شو و نفسی گریه کن بهحال جبین
هوش مصنوعی: تا کی در حال بیخبری از سجده باقی خواهی ماند؟ عرق جبینت را احساس کن و به حالت خود گریه کن.
ز دور گردی تحقیق معبد تسلیم
چه سجدههاکه نگردید پایمال جبین
هوش مصنوعی: از دور، در جستجوی حقیقت معبدی از تسلیم، چه سجدهها که بر اثر آن، پیشانیها بر خاک نیفتاد!
تواضع آینهدار کمال مرد بس است
چو ماه از خم ابروکنید بال جبین
هوش مصنوعی: تواضع و فروتنی نشاندهندهی کمال شخصیت مردان است؛ همانطور که زیبایی و ظرافت یک ماه از حالت خم ابرو و بالا رفتن پیشانیاش ظاهر میشود.
ز سجده محرم قرب بساط ناز شو
بهخاک ختم عروج است اتصال جبین
هوش مصنوعی: از سجده و خضوع در برابر خداوند، به مقام نزدیکیت و محبت برس. به یاد داشته باش که سر فرود آوردن و به خاک افتادن، در نهایت مسیر رسیدن به عروج و تعالی است.
تر است از عرق شرم تشنهکامی حرص
ولی تو غافلی از چشمهٔ زلال جبین
هوش مصنوعی: عرق شرم از عطش و خواستههای بیپایان بیشتر است، اما تو از چشمهای که بر پیشانیات نشسته غافل شدهای.
ثبات چهره گشای بنای تسلیم است
قضا نخواست ز همواری اختلال جبین
هوش مصنوعی: حس آرامش و ثبات در چهره نشانهای از قبول و تسلیم به سرنوشت است. قضا و قدر، مانع از به هم ریختن اوضاع و تغییر حالت در چهره میشود.
کفیل زینت هرکس ظهور طینت اوست
بس است رنگی اگر داغ یافت خال جبین
هوش مصنوعی: زیبایی و ظاهری که هر فرد دارد، به حقیقت و ماهیت درونی او بستگی دارد. اگر در چهرهاش اثری از زخم یا نشانی باشد، این فقط یک رنگ و ظاهر است و نمیتواند جوهره او را تعریف کند.
عروج منسب اقبال بیتلاش خوش است
چو مه به چین مشکن دامن کمال جبین
هوش مصنوعی: بالاتر رفتن و رسیدن به موفقیت بدون تلاش راحت و خوشایند است، مانند اینکه ماه بخواهد دامن زیبای خود را بر روی چین و چروکهای پیشانی نگذارد.
کسی به مشق خط سرنوشت را نرسید
هزار صفحه سیه کرد احتمال جبین
هوش مصنوعی: هیچکس نتوانست به نتیجهی نهایی و مشخصی دربارهی سرنوشت دست پیدا کند، زیرا هزاران صفحه سیا، یعنی تراژدیها و مشکلات، بر روی پیشانیاش نوشته شدهاند.
چو سایه داغ حضیض است طالعم بیدل
چو گل کند کف پا من کنم خیال جبین
هوش مصنوعی: وقتی سایه گرما و سختی را احساس میکند، من که بیقرار و دلسوختهام، مثل گلی زیر پا میشوم و در تصورم به یک خط نازک و زیبا فکر میکنم.

بیدل دهلوی