گنجور

غزل شمارهٔ ۲۵۶۲

فلک چه نقش‌کشد صرف بند و بست جبین
مگرزمین فکند طرحی ازنشست جبین
به سجده نیز ز بار قبول نومیدیم
زمین معبد ما بود پشت دست جبین
نگین عبرتی از سرنوشت هیچ مپرس
دمیده‌گیر خطی چند از شکست جبین
ز صد هزار جنون و فنون نخواهی یافت
به غیر سجدهٔ عجز از بلند و پست جبین
به پیش خلق دنی عرض احتیاج مبر
به خاک جرعه نریزد قدح پرست جبین
بلند و پست جهان زیردست همواری‌ست
ز عضوهاست سرافرازتر نشست جبین
به هیچ سوز حیا گرم ننگری بیدل
عرق اگر دهد آیینه‌ات به‌دست جبین

اطلاعات

وزن: مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن (مجتث مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: پروژهٔ بازبینی OCR

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

فلک چه نقش‌کشد صرف بند و بست جبین
مگرزمین فکند طرحی ازنشست جبین
هوش مصنوعی: آسمان چه نقشی می‌زند در تقدیر و سرنوشت انسان، مگر اینکه زمین طرحی از نشانه‌های سرنوشت را به نمایش بگذارد؟
به سجده نیز ز بار قبول نومیدیم
زمین معبد ما بود پشت دست جبین
هوش مصنوعی: در حالی که به سجده می‌رفتیم، از پذیرش و قبول الهی ناامید بودیم. زمین پرستش ما همان پشت دست ما بود.
نگین عبرتی از سرنوشت هیچ مپرس
دمیده‌گیر خطی چند از شکست جبین
هوش مصنوعی: در مورد سرنوشت هیچ چیز نپرس، که نشانه‌های شکست را می‌توان در چهره‌های مردم مشاهده کرد.
ز صد هزار جنون و فنون نخواهی یافت
به غیر سجدهٔ عجز از بلند و پست جبین
هوش مصنوعی: از میان هزاران نوع جنون و شیوه‌های مختلف، تنها در سجده‌ای که نشان‌دهندهٔ عجز و ناتوانی از روی زمین به سمت آسمان باشد، می‌توان حقیقتی را یافت.
به پیش خلق دنی عرض احتیاج مبر
به خاک جرعه نریزد قدح پرست جبین
هوش مصنوعی: به دیگران نیازی نداشته باش و خودت را به خاک نیاز نزن، زیرا انسان باید با رفتار و شخصیت خود ارزشمند باشد و به دیگران نشان دهد که در زندگی خود مستقل و با عزت نفس قدم می‌زند.
بلند و پست جهان زیردست همواری‌ست
ز عضوهاست سرافرازتر نشست جبین
هوش مصنوعی: دنیا از نظر فراز و نشیب، در واقع به هم پیوسته و هموار است. این تفاوت‌ها و مقام‌ها نتیجه‌ی جایگاه و ویژگی‌های فردی است و در نهایت نیکویی و بزرگی انسان‌هاست که بر بقیه پیشی می‌گیرد.
به هیچ سوز حیا گرم ننگری بیدل
عرق اگر دهد آیینه‌ات به‌دست جبین
هوش مصنوعی: به هیچ چیز احساس شرم نکن بیدل، حتی اگر عرق بر پیشانی‌ات نشسته باشد، که این عرق هیچ است و باید به آینه نگاه کنی.