غزل شمارهٔ ۲۴۹۰
هوس ها میدمد زین باغ جوش گل تماشا کن
امل آشفته است آرایش سنبل تماشا کن
تعلقهاست یکسر حلقهٔ زنجیر سودایت
دو روزی گر هوس دیوانهای غلغل تماشا کن
گر آگاهی ز زخم دل مباش از ناله هم غافل
به عرض خندهٔ گل شیون بلبل تماشا کن
سواد نسخهٔ تحقیق اگر چشمت کند روشن
ز هر جزو محقر انتخاب گل تماشا کن
به جیب هر بن مو جلوهٔ خاصیست خوبی را
اگر چشم است وگر رخسار وگر کاکل تماشا کن
ز بال و پر چه حاصل گر ندیدی عرض پروازی
در آب و رنگ اینگلزار بوی گل تماشا کن
تپیدنهای دل صد رنگ شور بیخودی دارد
دهان شیشهای واکردهای قلقل تماشا کن
کهن شد سیر گل در عالم نیرنگ خودداری
کنون از خود برآ، آشفتن سنبل تماشاکن
چه حسرتها که دارد نردبان قامت پیری
عروج موج سیلاب از سر این پل تماشا کن
به هشیاری ندارد هیچکس آسودگی بیدل
دمی بیخود شو و کیفیت این مل تماشا کن
غزل شمارهٔ ۲۴۸۹: به سعی بینشانی آنسوی امکان رهی واکنغزل شمارهٔ ۲۴۹۱: دل گر نه داغ عشق فروزد کباب کن
اطلاعات
وزن: مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن (هزج مثمن سالم)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: پروژهٔ بازبینی OCR
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
هوس ها میدمد زین باغ جوش گل تماشا کن
امل آشفته است آرایش سنبل تماشا کن
هوش مصنوعی: در این باغ، آرزوها و خواستهها مانند گلها به زندگی میآیند و زیبایی سنبلها را ببینید که چگونه به هم ریختهاند و از هم مخلوط شدهاند.
تعلقهاست یکسر حلقهٔ زنجیر سودایت
دو روزی گر هوس دیوانهای غلغل تماشا کن
هوش مصنوعی: این شعر به این معناست که همه تعلقات و وابستگیهای انسان مانند یک زنجیر دور او را گرفتهاند. اگر کسی به دلخواه خودش، آرزوهای دیوانهواری داشته باشد، میتواند دو روز به تماشای زندگی و زیباییهای آن بپردازد. به طور کلی، شاعر به این نکته اشاره میکند که وابستگیها و خواهشهای او باعث محدودیت در احساس آزادیاش شدهاند.
گر آگاهی ز زخم دل مباش از ناله هم غافل
به عرض خندهٔ گل شیون بلبل تماشا کن
هوش مصنوعی: اگر از درد و زخم دل خود آگاه نیستی، لااقل از ناله و آه غافل نباش و به تماشا بایست، همانطور که خندهٔ گل و شیون بلبل را میبینی.
سواد نسخهٔ تحقیق اگر چشمت کند روشن
ز هر جزو محقر انتخاب گل تماشا کن
هوش مصنوعی: اگر چشمانت به دانش و تحقیق روشن شود، از هر بخش کوچک و کماهمیت، بهترین و زیباترین انتخابها را مشاهده کن.
به جیب هر بن مو جلوهٔ خاصیست خوبی را
اگر چشم است وگر رخسار وگر کاکل تماشا کن
هوش مصنوعی: در جیب هر جوانی زیبایی خاصی وجود دارد؛ خواه آن زیبایی در چشمها باشد، یا در چهره، و یا در موهایش. پس از این زیباییها لذت ببر و آنها را تماشا کن.
ز بال و پر چه حاصل گر ندیدی عرض پروازی
در آب و رنگ اینگلزار بوی گل تماشا کن
هوش مصنوعی: به چه کار بال و پر داشتن، اگر زیبایی و لطافت پرواز را در رنگ و آب این گلزار ندیدهای؟ بهتر است که بوی گل را استشمام کنی و از تماشای آن لذت ببری.
تپیدنهای دل صد رنگ شور بیخودی دارد
دهان شیشهای واکردهای قلقل تماشا کن
هوش مصنوعی: دل پر از شوق و احساسات مختلف است و این حالت شبیه به صدایی است که از یک شیشه به گوش میرسد. حالا به اطراف نگاه کن و ببین چگونه این شوق و هیجان در اطراف منتشر شده و به تصویر کشیده میشود.
کهن شد سیر گل در عالم نیرنگ خودداری
کنون از خود برآ، آشفتن سنبل تماشاکن
هوش مصنوعی: زمانهای که گلها در دام نیرنگ افول کردهاند، اکنون از خود بیخود شو و نگذار که دریدن سنبلها تو را ناراحت کند.
چه حسرتها که دارد نردبان قامت پیری
عروج موج سیلاب از سر این پل تماشا کن
هوش مصنوعی: درست است که پیری با خود حسرتهایی به همراه دارد، اما همانطور که جریان آب از بالای پل میگذرد، زندگی همچنان به پیش میرود و لحظات را میتوان مشاهده کرد.
به هشیاری ندارد هیچکس آسودگی بیدل
دمی بیخود شو و کیفیت این مل تماشا کن
هوش مصنوعی: هیچکس به آرامش و آسایش واقعی دست پیدا نکرده است؛ پس لحظهای بیخود و آزاد شو و زیباییهای این دنیا را مشاهده کن.

بیدل دهلوی