گنجور

غزل شمارهٔ ۲۴۳

بی‌ربشه سوخت مزرع آه حزین ما
درد دلی نکاشت قضا در زمین ما
شهرت نوایی هوس نام‌، سرمه خوست
چینی به مورسید زنقش نگین ما
گشتیم خاک و محو نگردید سرنوشت
خط می‌کشد غبار هنوز از جبین ما
فرصت کفیل‌. سیر تأمل نمی‌شود
آتش زده‌ست صفحهٔ نظم متین ما
جز در غبار شیشهٔ ساعت نیافته
رفتارکاروان شهور و سنین ما
ناموس راز فقر و غنا در حجاب ماند
دامن به چیدنی نشکست آستین ما
جمعیت دل است مدارای‌کفر هم
چون سبحه‌کوچه داد به زنار، دین ما
خورشید درکنار و به‌شب غوطه خورده‌ایم
آه از سیاهی نظر دوربین ما
چون شمع پیش ازآن‌که‌شویم آشیان داغ
آتش فتاده بود پسی انگبین ما
تاکی شود جنون نفسی فارغ ازتلاش
آیینه سوخت از نفس واپسین ما
خواهد به شکل قامت خم‌گشته برگشود
بسته‌ست زندگی‌کمر ما به‌کین ما
بیدل مباش ممتحن وهم زندگی
چین‌کمند مقصد عمر ازکمین ما

اطلاعات

وزن: مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: پروژهٔ بازبینی OCR

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

بی‌ربشه سوخت مزرع آه حزین ما
درد دلی نکاشت قضا در زمین ما
هوش مصنوعی: مزرعه‌ی ما بدون ریشه در آتش سوخته است و غم‌های ما ثمری نداشته‌اند، زیرا سرنوشت در زمین ما هیچ دلیلی برای کاشت نداشته است.
شهرت نوایی هوس نام‌، سرمه خوست
چینی به مورسید زنقش نگین ما
هوش مصنوعی: شهرتی همچون نغمه‌ای دل‌انگیز و جذاب دارم، که مانند سرمه‌ای زیبا بر کمرنگی‌های زندگی‌ام می‌نشاند و نقش خود را بر گوهر وجودم می‌زند.
گشتیم خاک و محو نگردید سرنوشت
خط می‌کشد غبار هنوز از جبین ما
هوش مصنوعی: ما به گرد و خاک رفتیم و سرنوشت‌مان تغییر نکرد. هنوز نشانه‌های غبار از پیشانی ما باقی مانده است.
فرصت کفیل‌. سیر تأمل نمی‌شود
آتش زده‌ست صفحهٔ نظم متین ما
هوش مصنوعی: فرصت بهترین ضامن است. وقتی درنگ کنیم، آتش به آثار منظم و محکم ما افتاده است.
جز در غبار شیشهٔ ساعت نیافته
رفتارکاروان شهور و سنین ما
هوش مصنوعی: تنها در غبار شیشه ساعت، نشانه‌ای از حرکت کاروان ایام و سال‌های زندگی‌مان پیدا نکرده‌ام.
ناموس راز فقر و غنا در حجاب ماند
دامن به چیدنی نشکست آستین ما
هوش مصنوعی: راز فقر و ثروت در پرده‌ای پنهان مانده است و دامن‌هایی که از زیبایی چیده شده، آستین ما را نمی‌سوزاند.
جمعیت دل است مدارای‌کفر هم
چون سبحه‌کوچه داد به زنار، دین ما
هوش مصنوعی: جمعیتی که از عشق و محبت تشکیل شده، در برابر کفر و نفاق باید صبر و تحمل داشته باشد. همان‌طور که یک گردنبند دانه‌های سبحه به هم متصل هستند و در کوچه‌های زندگی به آرامش می‌انجامند، دین ما نیز به همین صورت به هم پیوسته و وصل می‌شود.
خورشید درکنار و به‌شب غوطه خورده‌ایم
آه از سیاهی نظر دوربین ما
هوش مصنوعی: در اینجا به تصویر کشیده می‌شود که ما در حالی که خورشید (نماد روشنی و روشنایی) در کنار ماست، به شب و تاریکی فرو رفته‌ایم و آه می‌کشیم از دید محدود و محدودیت‌هایی که دوربین ما (نماد نگرش و برداشت ما) به ما نشان می‌دهد. به عبارتی دیگر، ما در دنیای روشن و پر از امکانات زندگی می‌کنیم اما به خاطر محدودیت‌های خودمان، فقط سیاهی و تاریکی را می‌بینیم.
چون شمع پیش ازآن‌که‌شویم آشیان داغ
آتش فتاده بود پسی انگبین ما
هوش مصنوعی: قبل از آنکه به آشیانه خود برسیم، مانند شمعی که در حال سوختن است، داغی آتش بر ما اثر گذاشته است و نشانه‌ای از غم و درد در وجودمان به وجود آمده.
تاکی شود جنون نفسی فارغ ازتلاش
آیینه سوخت از نفس واپسین ما
هوش مصنوعی: تا کی دیوانگی از تلاش آزاد شود، در حالی که آیینه از نفس آخرین ما دچار سوختگی شده است؟
خواهد به شکل قامت خم‌گشته برگشود
بسته‌ست زندگی‌کمر ما به‌کین ما
هوش مصنوعی: زندگی ما به خاطر کینه‌ای که داریم، به شکل بسته‌ای درآمده است و انتظار داریم که دوباره به حالت طبیعی و زیبای خود باز گردد.
بیدل مباش ممتحن وهم زندگی
چین‌کمند مقصد عمر ازکمین ما
هوش مصنوعی: در زندگی خود آزمایش‌گر و دچار تردید نباش؛ زندگی برای ما مانند دَمِ اسبی است که به مقصد عمرمان می‌کشد.

حاشیه ها

1394/10/01 03:01
جلال الدین دست

بیت اول مصرع اول کلمه ریشه صحیح است

1398/12/23 06:02
محمد علیشاهی

درود. در بیت اول «ریشه» بجای ربشه و در بیت نهم «پی» بجای پسی!