گنجور

غزل شمارهٔ ۱۶۷۱

مردی چو شمع در همه‌جا، جا نگاه دار
هرچند سر به باد رود پا نگاه دار
گوهر دهد دمی که کند قطره ضبط موج
دل جمع کن عنان نفس‌ها نگاه دار
تا گم نگردد آینهٔ بی‌نشانی‌ات
هرجا روی به سر پر عنقا نگاه دار
ابرام ما ذخیرهٔ صد رنگ آبروست
هر خجلتی که می‌بری از ما نگاه دار
آغوش بی‌نیاز دل از مدعا تهی است
این شیشه را به سنگ فکن یا نگاه دار
هرجا خط رعایت احباب خواندنی‌ست
نام وفا همان به معما نگاه دار
یک‌بار صرف یأس مکن یاد رفتگان
چیزی ز دی به عبرت فردا نگاه دار
در بزم وصلم آرزوی جلوه داغ کرد
یارب مرا ز خواهش بیجا نگاه دار
تا در چه وقت شعله زند دود احتیاج
مشتی عرق به منع تقاضا نگاه دار
ای منکر محال اگر مرد طاقتی
یاد خرام او کن و خود را نگاه دار
بی‌باده نیز شیشه به طاق هوس خوش است
ما را به یادگار دل ما نگاه دار
دامان عجز با همه قدرت ز کف مده
از سر فتادنی به ته پا نگاه دار
تا حرص کم خورد غم چیزی نداشتن
ای بوالفضول دست ز دنیا نگاه دار
بیدل غریب ‌کشور لفظ است معنی‌ات
عرض پری به عالم مینا نگاه دار

اطلاعات

وزن: مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: پروژهٔ بازبینی OCR

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

مردی چو شمع در همه‌جا، جا نگاه دار
هرچند سر به باد رود پا نگاه دار
هوش مصنوعی: مردی مانند شمع باید در همه جا نور پخش کند و با وجود اینکه ممکن است در خطر باشد یا از بین برود، باید استقامت و ثبات خود را حفظ کند.
گوهر دهد دمی که کند قطره ضبط موج
دل جمع کن عنان نفس‌ها نگاه دار
هوش مصنوعی: لحظه‌ای که ارزشمند است، به تو نکته‌های گرانبهایی می‌بخشد. تلاش کن احساسات و نفس‌های خود را مدیریت کنی و کنترل را در دست بگیری.
تا گم نگردد آینهٔ بی‌نشانی‌ات
هرجا روی به سر پر عنقا نگاه دار
هوش مصنوعی: هر جا که بروی، سعی کن آینهٔ وجود خودت را که بی‌نشان است گم نکنی و به آن توجه داشته باشی.
ابرام ما ذخیرهٔ صد رنگ آبروست
هر خجلتی که می‌بری از ما نگاه دار
هوش مصنوعی: ما خود به‌خودی خود تعلق به رنگ‌ها و ویژگی‌های مختلفی داریم که نمایشگر اعتبار و هویت ما هستند. هر زمانی که از ما احساس شرمندگی می‌کنی، بهتر است آن را در دل خود نگه‌داری و نمایش ندهی.
آغوش بی‌نیاز دل از مدعا تهی است
این شیشه را به سنگ فکن یا نگاه دار
هوش مصنوعی: دل بی‌نیاز از هر خواسته‌ای است، پس این شیشه را یا بشکن یا نگه‌دار.
هرجا خط رعایت احباب خواندنی‌ست
نام وفا همان به معما نگاه دار
هوش مصنوعی: هر جا که رعایت دوستان و عزیزان مهم باشد، اسم وفا و صداقت را باید به صورت معما و رمز نگه داشت.
یک‌بار صرف یأس مکن یاد رفتگان
چیزی ز دی به عبرت فردا نگاه دار
هوش مصنوعی: هرگز ناامید نشو و از یاد رفتگان غمگین نباش. آنچه در گذشته رخ داده، باید به عنوان درس و عبرت برای آینده مورد استفاده قرار گیرد.
در بزم وصلم آرزوی جلوه داغ کرد
یارب مرا ز خواهش بیجا نگاه دار
هوش مصنوعی: در جمع عشق و وصال، آرزوی دیدن معشوقه در دل من شعله‌ور شده است. ای خدا، مرا از خواسته‌های نابجا و بی‌فکر دور نگه‌دار.
تا در چه وقت شعله زند دود احتیاج
مشتی عرق به منع تقاضا نگاه دار
هوش مصنوعی: تا وقتی که شعله آتش برافروخته است، نیاز به ذره‌ای عرق را برای جلوگیری از درخواست کنترل کن.
ای منکر محال اگر مرد طاقتی
یاد خرام او کن و خود را نگاه دار
هوش مصنوعی: ای کسی که وجود کارهای غیرممکن را انکار می‌کنی، اگر مردی در طاقتی به یاد زیبایی و حرکات او باشی و خود را کنترل کنی.
بی‌باده نیز شیشه به طاق هوس خوش است
ما را به یادگار دل ما نگاه دار
هوش مصنوعی: حتی اگر شیشه‌ای از شراب نداشته باشیم، باز هم قرار دادن آن بر روی طاق آرزوها خوشایند است. از تو می‌خواهم که این یادگار را برای دل ما نگه‌داری کنی.
دامان عجز با همه قدرت ز کف مده
از سر فتادنی به ته پا نگاه دار
هوش مصنوعی: به وسعت قدرتی که داری، هرگز از زانو زدن و ناتوانی غافل نشو. از زندگی غافل نشو و در سختی‌ها همواره امید زندگی را در نظر داشته باش.
تا حرص کم خورد غم چیزی نداشتن
ای بوالفضول دست ز دنیا نگاه دار
هوش مصنوعی: نگران نبودن از بی‌چیزی و حرص زدن را کنار بگذار، ای کسی که زیاد سخن می‌گویی، از دنیا دوری کن.
بیدل غریب ‌کشور لفظ است معنی‌ات
عرض پری به عالم مینا نگاه دار
هوش مصنوعی: بیدل، تو در سرزمین واژه‌ها تنها هستی، معنای تو همچون زیبایی پری در دنیای شراب، آن‌را با دقت نگاه‌دار.