گنجور

غزل شمارهٔ ۱۶۴۷

یاران در این بیابان از ما اثر مجویید
گمگشتگی سراغیم ما را دگر مجویید
رنگی ‌کزین‌ چمن جست‌،‌با هیچکس نپیوست
گرد خرام فرصت از هر گذر مجویید
خفّت زکفهٔ ما معراج بی‌ وقاری‌ست
خود سنج انفعالیم سنگ از شرر مجویید
در پیری از سر حرص مشکل بود گذشتن
زین تیغ زنگ فرسود آب اینقدر مجویید
پا را جدا ز دامن تمکین چه احتمال است
در خانه آنچه ‌گم شد بیرون در مجویید
رنگ پریده‌ای هست فرصت کمین وحشت
پرواز مقصد ما زین بال و پر مجویید
بی دستگاه تحقیق پوچ است ناز فطرت
گر مغز معنیی نیست جز مو به سر مجویید
عقل و دلایل علم پامال برق عشقند
شب ‌را به شمع و مشعل‌ پیش سحر مجویید
چون شمع‌، شرم مقصد بر خاک دوخت مژگان
سر رفته رفته باشد زین بیشتر مجویید
هرجا نفس فروماند بر دل فتاد بارش
گم‌گشتن پی موج جز در گهر مجویید
جایی‌که یأس بیدل نالد ز بینوایی
نم از مژه مخواهید آه از جگر مجویید

اطلاعات

وزن: مفعول فاعلاتن مفعول فاعلاتن (مضارع مثمن اخرب)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: پروژهٔ بازبینی OCR

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

یاران در این بیابان از ما اثر مجویید
گمگشتگی سراغیم ما را دگر مجویید
هوش مصنوعی: دوستان، در این بیابان به دنبال نشانه‌ای از ما نباشید، چرا که ما در گمراهی و سرگردانی به سر می‌بریم و دیگر نیازی نیست که دنبالمان را بگیرید.
رنگی ‌کزین‌ چمن جست‌،‌با هیچکس نپیوست
گرد خرام فرصت از هر گذر مجویید
هوش مصنوعی: رنگی که از چمن به دست آمد، هیچ‌گاه به کسی وابسته نشد. بنابراین، فرصت را از هر مسیری که می‌آید، جستجو نکنید.
خفّت زکفهٔ ما معراج بی‌ وقاری‌ست
خود سنج انفعالیم سنگ از شرر مجویید
هوش مصنوعی: ما در مقام و مرتبه‌ای هستیم که از خود بی‌خبر هستیم و نمی‌دانیم در چه وضعیتی قرار داریم. خود را با دیگران مقایسه نکنید، چرا که در حالت عادی هم ما از جمله سنگینی‌های عاطفی دوری می‌جوییم و به دنبال آرامش و سادگی هستیم.
در پیری از سر حرص مشکل بود گذشتن
زین تیغ زنگ فرسود آب اینقدر مجویید
هوش مصنوعی: در دوران پیری، به خاطر وسوسه‌ها و تمایلات، سخت است که از چیزهای زشت و زنگ‌زده عبور کرد. بنابراین، در جستجوی آب و زندگی، این مقدار کافی است.
پا را جدا ز دامن تمکین چه احتمال است
در خانه آنچه ‌گم شد بیرون در مجویید
هوش مصنوعی: پا را از دامن تمکین جدا نکنید؛ زیرا ممکن است آنچه که گم شده، در خانه شما باشد و نیازی به جست‌وجو در بیرون نیست.
رنگ پریده‌ای هست فرصت کمین وحشت
پرواز مقصد ما زین بال و پر مجویید
هوش مصنوعی: تنها فرصتی برای ترس و وحشت وجود دارد، بنابراین به دنبال بال و پر نباشید زیرا ممکن است مانع رسیدن به هدف ما شود.
بی دستگاه تحقیق پوچ است ناز فطرت
گر مغز معنیی نیست جز مو به سر مجویید
هوش مصنوعی: اگر بدون ابزار و تحقیق به موضوعی نگاه کنیم، زیبایی و ظرافتش بی‌اهمیت خواهد بود. اگر ذهنی به عمق معنا نرود، نباید به جزئیات سطحی مانند موی سر توجه کرد.
عقل و دلایل علم پامال برق عشقند
شب ‌را به شمع و مشعل‌ پیش سحر مجویید
هوش مصنوعی: عقل و استدلال‌های علمی تحت تأثیر و جذبه عشق قرار دارند، بنابراین در شب، به دنبال نور و راهنماهایی چون شمع و مشعل نباشید؛ بلکه پیش از سحر، از عشق بهره ببرید.
چون شمع‌، شرم مقصد بر خاک دوخت مژگان
سر رفته رفته باشد زین بیشتر مجویید
هوش مصنوعی: مانند شمع، شرم و حیا باعث می‌شود که چشمانت به زمین دوخته شود. به آرامی کم شده و برود؛ پس بیشتر از این تلاش نکنید تا چیزی را بیابید.
هرجا نفس فروماند بر دل فتاد بارش
گم‌گشتن پی موج جز در گهر مجویید
هوش مصنوعی: هر جا که نفس وجود انسان به تنگ بیاید و نتواند ادامه دهد، دل او سنگینی می‌کند. در این لحظات، نباید به دنبال آرامش و خوشحالی از چیزهای سطحی و گذرا باشید، بلکه باید به عمق وجود خود و ارزش‌های واقعی توجه کنید.
جایی‌که یأس بیدل نالد ز بینوایی
نم از مژه مخواهید آه از جگر مجویید
هوش مصنوعی: در جایی که ناامیدی انسان مستاصل و بی‌پناهی را به زاری وادار می‌کند، از چشمان او هیچ قطره اشکی توقع نداشته باشید و از دل غمگینش هم شکایت نکنید.