بیدل دهلویغزل شمارهٔ ۱۶۴۰
ای بیخردان طور تعین نگزینید
با سجده بسازید که اجزای زمینید
درکارگه شیوه تسلیم، عروجی‌ست
چندانکه نشان کف پایید جبینید
اینجا طرب وهم اقامت چه جنون است
در خانه نیرنگ حنابندی زینید
امروز پی نام و نشان چند دویدن
فردا که گذشتید نه آنید نه اینید
اندیشهٔ هستی کلف همت مردست
دامن ز غباری که نداربد بچینید
چون شمع هوس سر به هوا چند فرازید
گاهی زتکلف ته پا نیز ببینید
زین نسبت دوری که به هستی‌ست عدم را
کم نیست‌که چون ذره به خورشید قرینید
در عالم تجرید چه فرصت شمریهاست
تا صبح قیامت نفس باز پسینید
رفتید و نکردید تماشای گذشتن
ای کامن دمی چند به یکجا بنشینید
هرچند نفس ساز کند صور قیامت
در حوصله‌های مگس و پشه طنینید
عنقا چه نشان می‌دهد از شهرت موهوم
چشمی بگشایید که نام چه نگینید
تمثال غبار من و مایید چو بیدل
صد سال گر آیینه زدایید همینید
اطلاعات
وزن: مفعول مفاعیل مفاعیل فعولن (هزج مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: پروژهٔ بازبینی OCR
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
ای بیخردان طور تعین نگزینید
با سجده بسازید که اجزای زمینید
هوش مصنوعی: ای نادان‌ها، با سجده و پرستش، کوه طور را انتخاب نکنید، زیرا شما جزئی از این زمین هستید و باید با آن هماهنگ باشید.
درکارگه شیوه تسلیم، عروجی‌ست
چندانکه نشان کف پایید جبینید
هوش مصنوعی: در جایی که تسلیم و پذیرش وجود دارد، اوج و ترقی هم شکل می‌گیرد، به گونه‌ای که نشانه‌های پیشرفت بر پیشانی انسان نمایان می‌شود.
اینجا طرب وهم اقامت چه جنون است
در خانه نیرنگ حنابندی زینید
هوش مصنوعی: اینجا شادی و سرخوشی وجود ندارد و سکونت در چنین جایی چیزی جز دیوانگی نیست. در خانه‌ای که پر از فریب و نیرنگ است، به چه حالتی می‌توان زندگی کرد؟
امروز پی نام و نشان چند دویدن
فردا که گذشتید نه آنید نه اینید
هوش مصنوعی: امروز برای به دست آوردن شهرت و موقعیت تلاش میکنید، اما فردا که از این دنیا رفتید، نه نام و نشانی از شما خواهد ماند و نه کسی به یاد شما خواهد بود.
اندیشهٔ هستی کلف همت مردست
دامن ز غباری که نداربد بچینید
هوش مصنوعی: تفکر و عزم بزرگ، نشانهٔ شخصیت قوی و ارادهٔ استوار مردان است. باید از کاستی‌ها و موانع کنار گذاشته شده و به سوی هدف‌های بزرگ حرکت کرد.
چون شمع هوس سر به هوا چند فرازید
گاهی زتکلف ته پا نیز ببینید
هوش مصنوعی: شمعی که آرزوهایش به اوج می‌رسد، گاهی برای نشان دادن خود، حتی از پایین‌ترین نقطه‌اش هم عبور می‌کند.
زین نسبت دوری که به هستی‌ست عدم را
کم نیست‌که چون ذره به خورشید قرینید
هوش مصنوعی: به خاطر این فاصله‌ای که از وجود داریم، نبودن ما هم کم نیست، مانند ذراتی که به خورشید نزدیک می‌شوند.
در عالم تجرید چه فرصت شمریهاست
تا صبح قیامت نفس باز پسینید
هوش مصنوعی: در دنیای غیر مادی، چه فرصت‌های زیادی وجود دارد تا اینکه روز قیامت فرا برسد و انسان دوباره به خودآگاهی و تفکر بپردازد.
رفتید و نکردید تماشای گذشتن
ای کامن دمی چند به یکجا بنشینید
هوش مصنوعی: شما رفتید و حتی نگاهی به گذر زمان نکردید، ای دوستان! کمی بیایید و در یک جا با هم بنشینید.
هرچند نفس ساز کند صور قیامت
در حوصله‌های مگس و پشه طنینید
هوش مصنوعی: اگرچه نفس و روح انسان می‌تواند صدای قیامت و عظمت را در وجود مگس و پشه‌ها ایجاد کند، اما این صداها در درک و ظرفیت آن‌ها محدود و کوچک است.
عنقا چه نشان می‌دهد از شهرت موهوم
چشمی بگشایید که نام چه نگینید
هوش مصنوعی: پرنده افسانه‌ای عنقا چه نمایانگر شهرت کاذب است؟ چشمانتان را باز کنید و ببینید که کدام نام درخشانی بر این نگین نقش بسته است.
تمثال غبار من و مایید چو بیدل
صد سال گر آیینه زدایید همینید
هوش مصنوعی: تصویر من و تو، به سان غباری است که سال‌ها بر جای مانده؛ اگر حتی آینه را هم از میان برداری، باز هم همین حالت باقی خواهد ماند.
حاشیه ها
1398/05/26 11:07
امید آسانی
امروز پی نام و نشان چند دویدن
فردا که گذشتید نه آنید نه اینید
امروز برای کسب مقام و پول و ثروت چقدر تلاش میکنید چون هرگاه مرگ فرا برسد همه اینها دیگر بی معنی خواهد شد!