بیدل دهلویغزل شمارهٔ ۱۶۲۸
دل شکستی دارد از معموره بر هامون زنید
چینی مو دار ما را بر سر مجنون زنید
از خمار عافیت عمری‌ست زحمت می‌کشیم
جام ما بر سنگ اگر نتوان زدن در خون زنید
آه از آن شبنم که خورشیدش نگیرد در کنار
تا عرق دارد جبین بر شرم طبع دون زنید
سرو این‌گلزار پر شهرت نوای بی‌بری‌ست
بی‌نقط چند انتخاب مصرع موزون زنید
خال مشکین نیز با چشم سیه هم نسبت است
ساغر می‌گر نباشد حبی از افیون زنید.
بی تمیزی این زمان مضراب ساز عالم است
جای نی چندی نفس بر رشتهٔ قانون زنید
هیچکس را ذوق تفتیش‌کسی منظور نیست
نعل بی‌مقصد روی حیف است اگر واژون زنید
عالمی دارد خرابات تأمل در بغل
خم گریبان‌ست بر تدبیر افلاطون زنید
دیدهء عبرت نگاهان ازکواکب نیست کم
بخیه‌ها بر جامهٔ عریانی گردون زنید
کر نفس دزدد هوس تشویش امکان هیچ نیست
ای گهرها مهر بر طومار این جیحون زنید
مجلس اوهام تا کی گرم باید داشتن
یک شرر شوخی بس‌است آتش درین‌کانون زنید
غافلان باید ز شمع آموخت طور عافیت
یک‌دو ساعت سر به‌جیب‌ازخود قدم‌ببرون‌زنید
وعدهٔ دیدار تا فردا قیامت می‌کند
فال بینش مفت فرصتهاست گر اکنون زنید
ناله می‌گویند تا آن کوچه راهی می‌برد
تا نفس باشد چو بیدل بر همین افسون زنید
غزل شمارهٔ ۱۶۲۷: همتی گر هست پایی بر سر دنیا زنیدغزل شمارهٔ ۱۶۲۹: شورحاجت تاکی ازحرص دو دل باید شنید
اطلاعات
وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: پروژهٔ بازبینی OCR
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
دل شکستی دارد از معموره بر هامون زنید
چینی مو دار ما را بر سر مجنون زنید
هوش مصنوعی: دل شکسته من از آشیانه‌ای در کنار هامون، بر سر مجنون من، چتر چینی‌ام را بگسترانید.
از خمار عافیت عمری‌ست زحمت می‌کشیم
جام ما بر سنگ اگر نتوان زدن در خون زنید
هوش مصنوعی: ما سال‌هاست که به خاطر خوشبختی و آرامش تلاش کرده‌ایم، اما اگر نتوانیم از آن لذت ببریم، باید در دل خود غم و اندوه را تجربه کنیم.
آه از آن شبنم که خورشیدش نگیرد در کنار
تا عرق دارد جبین بر شرم طبع دون زنید
هوش مصنوعی: افسوس بر آن شبنم که اگر خورشید بر آن بتابد، نمی‌تواند در کنار بماند و عرقی که بر پیشانی دارد، نشان‌دهنده ناتوانی و عجز طبیعت پست است.
سرو این‌گلزار پر شهرت نوای بی‌بری‌ست
بی‌نقط چند انتخاب مصرع موزون زنید
هوش مصنوعی: این سرو در این باغ معروف به لحنی زنده و زیبا آواز می‌سراید، بی‌آنکه نقطه‌ای داشته باشد. چندین گزینه برای انتخاب یک مصرع زیبا و موزون در نظر بگیرید.
خال مشکین نیز با چشم سیه هم نسبت است
ساغر می‌گر نباشد حبی از افیون زنید.
هوش مصنوعی: موفقیت در عشق و زیبایی به مراتب بیشتر از جذابیت ظاهری است. حتی اگر زیبایی وجود نداشته باشد، احساسات و عشق واقعی می‌تواند جایگزین آن شود. در غیاب محبت واقعی، دیگر جذابیت‌های ظاهری معنایی نخواهد داشت.
بی تمیزی این زمان مضراب ساز عالم است
جای نی چندی نفس بر رشتهٔ قانون زنید
هوش مصنوعی: در این زمان، نظم و پاکیزگی برای دنیای هنری بسیار مهم است. کمی صبر کنید و با دقت بیشتری به اصول و قوانین توجه کنید.
هیچکس را ذوق تفتیش‌کسی منظور نیست
نعل بی‌مقصد روی حیف است اگر واژون زنید
هوش مصنوعی: هیچ کس هدفی در کنجکاوی بر دیگران ندارد و بی‌دلیل افشای اسرار دیگران جایز نیست، زیرا اگر بخواهید به بی‌موردی کسی بپردازید، این کار ناپسند و بی‌فایده خواهد بود.
عالمی دارد خرابات تأمل در بغل
خم گریبان‌ست بر تدبیر افلاطون زنید
هوش مصنوعی: انسانی در میخانه به تفکر مشغول است و در کنارش، دستی که تحت کنترل و فکر افلاطونی‌ها می‌باشد را به لباسی نشان می‌دهد.
دیدهء عبرت نگاهان ازکواکب نیست کم
بخیه‌ها بر جامهٔ عریانی گردون زنید
هوش مصنوعی: نگاه عبرت‌آمیز به عالم و اتفاقات آن از زرق و برق ستارگان و ظاهر دنیا کمتر نیست، پس دقت کنید و آگاه باشید تا زخم‌ها و مشکلات را بر تار و پود زندگی‌تان متوجه شوید و در آن تجدید نظر کنید.
کر نفس دزدد هوس تشویش امکان هیچ نیست
ای گهرها مهر بر طومار این جیحون زنید
هوش مصنوعی: هوس و آرزوهای فریبنده می‌تواند آرامش را برباید و در دنیای ممکنات هیچ چیز قطعی نیست. ای جوانان، با عشق و صمیمیت، گرما و زیبایی را در زندگی‌تان حفظ کنید و در مقابل ناملایمات مقاوم باشید.
مجلس اوهام تا کی گرم باید داشتن
یک شرر شوخی بس‌است آتش درین‌کانون زنید
هوش مصنوعی: اجتماع خیالات و اوهام تا کی باید ادامه داشته باشد؟ یک جرقه شوخی کافی است که آتش را در این کانون روشن کنید.
غافلان باید ز شمع آموخت طور عافیت
یک‌دو ساعت سر به‌جیب‌ازخود قدم‌ببرون‌زنید
هوش مصنوعی: افراد غافل باید از شمع یاد بگیرند که چگونه در یک یا دو ساعت به آرامش برسند و برای مدت کوتاهی از خود دور شوند و به تفکر و اندیشه بپردازند.
وعدهٔ دیدار تا فردا قیامت می‌کند
فال بینش مفت فرصتهاست گر اکنون زنید
هوش مصنوعی: وعدهٔ دیدار به فردا داده می‌شود، گویی فال‌بینی فرصتی مناسب است. اگر هم‌اکنون عمل کنید، می‌توانید از این فرصت بهره‌مند شوید.
ناله می‌گویند تا آن کوچه راهی می‌برد
تا نفس باشد چو بیدل بر همین افسون زنید
هوش مصنوعی: ناله و زاری می‌کنند تا آنجا که راهی پیدا شود، تا نفس‌ها برقرار بمانند. همچون بی‌دلی که بر این جادو تأثیر می‌گذارد.
حاشیه ها
1389/08/06 06:11
منصور محمدزاده
خواهشمند است موارد زیر را تصحیح فرمایید:
نادرست:
خال مشکین نیز با چشم سیه هم نسبت است
ساغر می‌گر نباشد حبی از افیون زنید.
کر نفس دزدد هوس تشویش امکان هیچ نیست
ای گهرها مهر بر طومار این جیحون زنید
غافلان باید ز شمع آموخت طور عافیت
یک‌دو ساعت سر به‌جیب‌ازخود قدم‌ببرون‌زنید
درست:
خال مشکین نیز با چشم سیه هم نسبت است
ساغر می گر نباشد حبی از افیون زنید
گر نفس دزدد هوس تشویش امکان هیچ نیست
ای گهرها مهر بر طومار این جیحون زنید
غافلان باید ز شمع آموخت طور عافیت
یک دو ساعت سر به جیب از خود قدم بیرون زنید