گنجور

غزل شمارهٔ ۱۴۷۰

هرکه زین انجمن آثار صفا می‌بیند
نشئه از باده و از تار صدا می‌بیند
روغن از پردهٔ بادام تواند دیدن
هرکه از نرگس مست تو ادا می‌بیند
نیست رنگین ز حنا ناخن پایت‌که بهار
طلعت خویش در این آینه‌ها می‌بیند
چه خطاها که ندارد اثر کج‌نظری
سرو را احول معذور دوتا می‌بیند
در مقامی که تماشا اثر بیرنگی‌ست
چشم پوشیده به معنی همه را می‌بیند
این غروری‌ که به خلوتگه یکتایی اوست
گر همه آینه‌ گردیم‌ کجا می‌بیند
از خم کاکل او فکر رهایی غلط است
شانه هم دست خود آنجا به قفا می‌بیند
جلوهٔ شخص ز تمثال عیان‌ست اینجا
از تو غافل نبود هرکه مرا می‌بیند
شش‌جهت آب شد و آینه‌ای ساز نکرد
حسن یارب چقدر عرض حیا می‌بیند
غیر در عالم تحقیق ندارد اثری
بیدل آیینهٔ ما صورت ما می‌بیند

اطلاعات

وزن: فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: پروژهٔ بازبینی OCR

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

هرکه زین انجمن آثار صفا می‌بیند
نشئه از باده و از تار صدا می‌بیند
هوش مصنوعی: هر کس که از این جمع صفای دل و احساسات خوش را مشاهده می‌کند، حالت نشئگی و سرخوشی را از شراب و موسیقی می‌بیند.
روغن از پردهٔ بادام تواند دیدن
هرکه از نرگس مست تو ادا می‌بیند
هوش مصنوعی: هر کس که به شوق و جذبهٔ چشم‌های زیبا و دلربای تو بیفتد، می‌تواند با زبانی نرم و دلنشین از روغن بادام بگوید و آن را به تصویر بکشد.
نیست رنگین ز حنا ناخن پایت‌که بهار
طلعت خویش در این آینه‌ها می‌بیند
هوش مصنوعی: ناخن پایت به خاطر حنا رنگین نیست، بلکه بهار زیبایی خودش را در این آینه‌ها مشاهده می‌کند.
چه خطاها که ندارد اثر کج‌نظری
سرو را احول معذور دوتا می‌بیند
هوش مصنوعی: سرو زیبایی که در ظاهر به نظر می‌رسد، ممکن است در واقع نقص‌هایی داشته باشد که به چشم نبیند. در واقع، گاهی اوقات آدم‌ها به خاطر نقص‌های خودشان، دیگران را نیز با کج‌نگاهی قضاوت می‌کنند و این نادرستی‌ها را نمی‌بینند.
در مقامی که تماشا اثر بیرنگی‌ست
چشم پوشیده به معنی همه را می‌بیند
هوش مصنوعی: در جایی که دیدن عواملی که رنگ و بوی خاصی ندارند، حائز اهمیت است، کسی که از ظواهر خود را بر کنار می‌کشد، می‌تواند به درک عمیق‌تری از معانی واقعی همه چیز دست یابد.
این غروری‌ که به خلوتگه یکتایی اوست
گر همه آینه‌ گردیم‌ کجا می‌بیند
هوش مصنوعی: این خودبزرگ‌بینی و بالاپنداری که در انزوا و تنهایی او وجود دارد، اگر همه ما به آینه تبدیل شویم، او ما را از کجا می‌تواند ببیند؟
از خم کاکل او فکر رهایی غلط است
شانه هم دست خود آنجا به قفا می‌بیند
هوش مصنوعی: فکر آزاد شدن از زیبایی و جذابیت موهای او اشتباه است، چرا که حتی شانه نیز در آنجا، پشت سر خود او را مشاهده می‌کند.
جلوهٔ شخص ز تمثال عیان‌ست اینجا
از تو غافل نبود هرکه مرا می‌بیند
هوش مصنوعی: اینجا چهرهٔ واقعی تو از ظاهر و تصویر پیداست؛ هر که مرا می‌بیند، نمی‌تواند از تو غافل باشد.
شش‌جهت آب شد و آینه‌ای ساز نکرد
حسن یارب چقدر عرض حیا می‌بیند
هوش مصنوعی: در این ابیات به این موضوع اشاره شده است که تمامی جهات و طرف‌ها به زیبایی و آینه‌ای از آن تبدیل شده‌اند، اما با وجود این زیبایی، حسِ شرم و حیا در دل انسان به وضوح قابل مشاهده است. سوالی مطرح می‌شود درباره‌ی اینکه این حیا چه اندازه و چه عمقی دارد.
غیر در عالم تحقیق ندارد اثری
بیدل آیینهٔ ما صورت ما می‌بیند
هوش مصنوعی: در دنیای واقعی غیر از حقیقت هیچ چیز تأثیری ندارد. بیدل، همچون آینه‌ای، تنها تصویر ما را بازتاب می‌دهد.