گنجور

غزل شمارهٔ ۱۴۶۹

هرکه انجام غرور من و ما می‌بیند
بر فلک نیز همان در ته پا می‌بیند
شش‌جهت آینهٔ عرض صواب است اما
چشمت از کور دلی سهو خطا می‌بیند
چشم بر حلقهٔ دروازهٔ رحمت دارد
خویش را هرکه به تسلیم دوتا می‌بیند
نکنی جرأت کاری که نباید کردن
گر شوی اینقدر آگه ‌که خدا می‌بیند
زندگانی چه و آسودگی عمر کدام
صبح ما عرض غباری به هوا می‌بیند
شمع‌وار آینهٔ راستی از دست مده
کور هم ‌پیش و پس خود به عصا می‌بیند
جای رحم است‌ گر آزاده مقید گردد
آب در کسوت آیینه چها می‌بیند
بلبل ما چه‌کندگر نشود محو خروش
از رگ ‌گل همه محراب دعا می‌بیند
به که ما نیز چو شبنم عرقی آب شویم
کان ‌گلستان حیا جانب ما می‌بیند
همه ماضی‌ ست کجا حال و کدام استقبال
دیده هر سو نگرد رو به قفا می‌بیند
بس‌که کاهیده‌ام از درد تمنا بیدل
موی دارد به نظر هرکه مرا می‌بیند

اطلاعات

وزن: فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: پروژهٔ بازبینی OCR

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

هرکه انجام غرور من و ما می‌بیند
بر فلک نیز همان در ته پا می‌بیند
هوش مصنوعی: هر کس که به خودخواهی و فخر فروشی من و دیگران توجه کند، همان حالت را در آسمان‌ها هم مشاهده می‌کند.
شش‌جهت آینهٔ عرض صواب است اما
چشمت از کور دلی سهو خطا می‌بیند
هوش مصنوعی: آینه در هر طرف حقیقت را به درستی نشان می‌دهد، اما به دلیل ناآگاهی و کم‌بصیرتی، تو ممکن است اشتباه ببینی.
چشم بر حلقهٔ دروازهٔ رحمت دارد
خویش را هرکه به تسلیم دوتا می‌بیند
هوش مصنوعی: هرکس که خود را تسلیم می‌کند و به درگاه رحمت خداوند می‌نگرد، با امید و چشم دوخته به آستانه‌ی لطف و رحمت خداوند است.
نکنی جرأت کاری که نباید کردن
گر شوی اینقدر آگه ‌که خدا می‌بیند
هوش مصنوعی: اگر آنقدر آگاه باشی که خدا همیشه تو را زیر نظر دارد، جرأت نخواهی کرد کاری را انجام دهی که نباید انجام دهی.
زندگانی چه و آسودگی عمر کدام
صبح ما عرض غباری به هوا می‌بیند
هوش مصنوعی: زندگی و آرامش کدام است که صبح ما تنها یک نشانه کوچک از خود بر آسمان باقی می‌گذارد؟
شمع‌وار آینهٔ راستی از دست مده
کور هم ‌پیش و پس خود به عصا می‌بیند
هوش مصنوعی: هرگز حقیقت را از دست نده؛ حتی اگر کسی ناتوان باشد، او با کمک عصا می‌تواند به زندگی خود ادامه دهد و مسیرش را ببیند.
جای رحم است‌ گر آزاده مقید گردد
آب در کسوت آیینه چها می‌بیند
هوش مصنوعی: اگر یک فرد آزاد، خود را به محدودیت‌ها و قید و بندهایی درآورد، چه چیزی را در آینه می‌بیند؟ این موضوع نشان‌دهنده این است که آزادی واقعی در محدودیت‌ها و قید و بندها گم می‌شود و جای تأسف دارد.
بلبل ما چه‌کندگر نشود محو خروش
از رگ ‌گل همه محراب دعا می‌بیند
هوش مصنوعی: بلبل ما چه کند، اگر نتواند صدای خود را از گل محو کند، در این حال، همه جا پر از دعای استغفار و درخواست‌های الهی است.
به که ما نیز چو شبنم عرقی آب شویم
کان ‌گلستان حیا جانب ما می‌بیند
هوش مصنوعی: خوب است که ما هم مانند شبنم به آرامی و لطافت ذوب شویم و بر آب بیفتیم، چرا که آن باغ پرگل، توجهی به ما دارد.
همه ماضی‌ ست کجا حال و کدام استقبال
دیده هر سو نگرد رو به قفا می‌بیند
هوش مصنوعی: همه چیز به گذشته مربوط می‌شود و حال و آینده‌ای دیده نمی‌شود. هرجا که نگاه کنی، فقط گذشته را می‌بینی.
بس‌که کاهیده‌ام از درد تمنا بیدل
موی دارد به نظر هرکه مرا می‌بیند
هوش مصنوعی: من به خاطر درد و آرزوهایم به شدت از خودم کاسته‌ام، به طوری که هرکس من را می‌بیند، می‌پندارد که موهای زیادی دارم.