گنجور

غزل شمارهٔ ۱۴۵۹

غافل شدیم وگشت خروش هوس بلند
افسون خواب کرد غرور نفس بلند
یکسر به زیر چرخ‌، پر و بال ریختیم
پرواز کس نجست ز بام قفس بلند
از حرف و صوت راه قیامت‌گرفت خلق
منزل شد اینقدر ز فسون جرس بلند
سهل است دستگاه غرور سبکسران
آتش نگردد آن همه از خار و خس بلند
وحشت نواست شهرت اقبال ناکسان
بی‌پر زدن نگشت طنین مگس بلند
همّت در این جونکده زنجیر پای ماست
یارب مباد اینهمه دامان کس بلند
دردا که در قلمرو طاقت نیافتیم
یک ناله چون تغافل فریادرس بلند
دست تلاش خاک به ‌گردون نمی‌رسد
پر نارساست دانش و تحقیق بس بلند
بیدل اگر جنون نکند هرزه‌ تازیت
گرد دگر نمی‌شود از پیش و پس بلند

اطلاعات

وزن: مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: پروژهٔ بازبینی OCR

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

غافل شدیم وگشت خروش هوس بلند
افسون خواب کرد غرور نفس بلند
هوش مصنوعی: ما از خود غافل شدیم و صدای هیجان انگیز خواسته‌هایمان، ما را به خود سرگرم کرد. خواب غفلت بر ما سایه انداخت و به غرور نفس ما دامن زد.
یکسر به زیر چرخ‌، پر و بال ریختیم
پرواز کس نجست ز بام قفس بلند
هوش مصنوعی: ما تمام امید و توان خود را در زیر آسمان گذاشتیم، اما هیچ‌کس نتوانست از بالای قفس بلند پرواز کند.
از حرف و صوت راه قیامت‌گرفت خلق
منزل شد اینقدر ز فسون جرس بلند
هوش مصنوعی: در اینجا اشاره به تأثیر عمیق کلمات و صداها بر روح و دل انسان دارد. به طوری که با شنیدن صدای جرس و کلمات زیبا، آدمی به جهتی هدایت می‌شود و دچار دگرگونی می‌گردد. این صداها و جملات نه تنها باعث می‌شوند که انسان‌ها به یاد قیامت و روز حساب بیفتند، بلکه تا حدی بر زندگی و منزلت آن‌ها تأثیر می‌گذارند. به این ترتیب، جرس به عنوان نغمه‌ای مجسم کنندهٔ معانی عمیق و دگرگون‌کننده معرفی می‌شود.
سهل است دستگاه غرور سبکسران
آتش نگردد آن همه از خار و خس بلند
هوش مصنوعی: آسان است که انسان‌های مغرور با داشتن ظاهری بزرگ و خود را مهم دانستن، بی‌خبر از حقیقت بی‌اهمیت باشند و غافل از این که برای پرپایی این غرور، نیاز به چیزهای کوچکی مانند خار و گیاهان بی‌ارزش دارند.
وحشت نواست شهرت اقبال ناکسان
بی‌پر زدن نگشت طنین مگس بلند
هوش مصنوعی: صدای وحشت تو باعث شهرت کسانی شده است که هیچ‌گاه پرواز نکرده‌اند و این صدا به اندازه‌ی صدای مگس بلند و آزاردهنده است.
همّت در این جونکده زنجیر پای ماست
یارب مباد اینهمه دامان کس بلند
هوش مصنوعی: در این دنیا، سختی‌ها و مشکلات مانند زنجیری به پای ما بسته شده‌اند. امیدوارم هیچ‌کس به چنین دشواری‌هایی دچار نشود.
دردا که در قلمرو طاقت نیافتیم
یک ناله چون تغافل فریادرس بلند
هوش مصنوعی: افسوس که در محدوده‌ی توانایی‌ام نتوانستم فریاد بزنم، حتی یک زاری که بتواند به کمکم بیاید.
دست تلاش خاک به ‌گردون نمی‌رسد
پر نارساست دانش و تحقیق بس بلند
هوش مصنوعی: دست انسان‌ها با تلاش و کوشش خود نمی‌تواند به آسمان‌ها برسد و علم و پژوهش به‌تنهایی خیلی بالاست و کافی نیست.
بیدل اگر جنون نکند هرزه‌ تازیت
گرد دگر نمی‌شود از پیش و پس بلند
هوش مصنوعی: اگر بیدل دچار جنون نشود و دلتنگی نکند، دیگر هیچ چیز نمی‌تواند او را از جلو و عقب بلند کند و به حرکت درآورد.