گنجور

غزل شمارهٔ ۱۴۵۲

نظم امکانی کجا ضبط روانی می‌کند
کوه هم گر پا فشارد سکته‌خوانی می کند
زین من و ما چون شرار کاغذ آتش‌زده
اندکی دامن فشاندن گل‌فشانی می‌کند
خلق از آغوش عدم نارسته می‌جوید فراغ
بی‌نشانی هم تلاش بی‌نشانی می‌کند
ذوق خودداری ز ما جز پستی همت نخواست
خاک اگر تمکین نچیند آسمانی می‌کند
این بلند و پست کز گرد نفس‌ گل‌ کرده است
تا کسی از خود برآید نردبانی می‌کند
عجز پر بی‌پرده است اما درشتی‌های طبع
مغز بی‌ناموس ما را استخوانی می‌کند
از تعین چند مهمان فضولی زیستن
خاکساری بیش از اینت میزبانی می‌کند
آسمان دوش خمی دارد که بارش عالم است
کار صد قدرت همین یک ناتوانی می‌کند
بر دل ما کس ندارد یک تبسم التفات
زخم اگر می‌خندد اینجا مهربانی می‌کند
در حدیث عشق تن زن از مقالات هوس
لکنت تقریر تفضیح معانی می‌کند
زین همه اسباب‌ کز دنیا و عقبا چیده‌اند
هرچه برداریم غیر از دل گرانی می‌کند
بیدل آخر مدعای شوق پرواز است و بس
بی‌پر و بالی دو روزم آشیانی می‌کند

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: پروژهٔ بازبینی OCR

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

نظم امکانی کجا ضبط روانی می‌کند
کوه هم گر پا فشارد سکته‌خوانی می کند
هوش مصنوعی: وقتی امکانات و ظواهر دنیایی به نظم و ترتیب درمی‌آیند، حتی کوه‌ها هم که استوار و محکم هستند، در برابر تغییرات و فشارها واکنش نشان می‌دهند و دچار ناآرامی می‌شوند.
زین من و ما چون شرار کاغذ آتش‌زده
اندکی دامن فشاندن گل‌فشانی می‌کند
هوش مصنوعی: زبان من و ما مانند شعله‌ای است که از کاغذی آتش گرفته، با کمی فشار دامن، شکوفه‌ها و زیبایی‌ها را منتشر می‌کند.
خلق از آغوش عدم نارسته می‌جوید فراغ
بی‌نشانی هم تلاش بی‌نشانی می‌کند
هوش مصنوعی: انسان‌ها از عدم و نبود به زندگی می‌آیند و در تلاش هستند تا آزادی و آرامش را بیابند، اما این جستجو برای آنها نامحسوس و دشوار است.
ذوق خودداری ز ما جز پستی همت نخواست
خاک اگر تمکین نچیند آسمانی می‌کند
هوش مصنوعی: اگر شوق خود را در کنار همت نگه نداریم، به جز پستی و تنبلی چیزی به دست نخواهیم آورد. اگر زمین از خود شکیبایی نشان ندهد، آسمان را هم به دست خواهد آورد.
این بلند و پست کز گرد نفس‌ گل‌ کرده است
تا کسی از خود برآید نردبانی می‌کند
هوش مصنوعی: این جمله به مفهوم این است که این چیز بلند و کوتاه که به خاطر تنفس گل به وجود آمده، به گونه‌ای طراحی شده است تا افراد بتوانند به کمک آن از خودشان بالا بروند و پیشرفت کنند.
عجز پر بی‌پرده است اما درشتی‌های طبع
مغز بی‌ناموس ما را استخوانی می‌کند
هوش مصنوعی: در اینجا به وضوح ناتوانی و ضعف انسان بیان شده است، اما در عین حال ویژگی‌های تندخو و خشن شخصیت ما را به گونه‌ای شکل می‌دهد که باعث می‌شود احساس خشم و کینه کنیم.
از تعین چند مهمان فضولی زیستن
خاکساری بیش از اینت میزبانی می‌کند
هوش مصنوعی: از آنجا که مهمانان زیادی در زندگی‌ات وجود دارند، نباید به خودت اینقدر سخت بگیری. تو باید به خوبی از مهمان‌هایت پذیرایی کنی و بیش از حد خودت را تحت فشار نگذاری.
آسمان دوش خمی دارد که بارش عالم است
کار صد قدرت همین یک ناتوانی می‌کند
هوش مصنوعی: دیروز آسمان حالتی خاص داشت و بارانی که می‌بارید، نشان‌دهنده تمام قدرت‌های جهان بود. این فقط یک نقطه ضعف زودگذر است که به این شکل نمایان می‌شود.
بر دل ما کس ندارد یک تبسم التفات
زخم اگر می‌خندد اینجا مهربانی می‌کند
هوش مصنوعی: هیچ‌کس در دل ما یک لبخند محبت‌آمیز ندارد، حتی اگر زخم‌هایمان را بخنداند، اینجا مهربانی می‌کند.
در حدیث عشق تن زن از مقالات هوس
لکنت تقریر تفضیح معانی می‌کند
هوش مصنوعی: در داستان عشق، جسم زن به گونه‌ای از خواسته‌ها سخن می‌گوید که به وضوح احساسات و مفاهیم عمیق را بیان می‌کند.
زین همه اسباب‌ کز دنیا و عقبا چیده‌اند
هرچه برداریم غیر از دل گرانی می‌کند
هوش مصنوعی: از تمام چیزهایی که برای دنیا و آخرت فراهم کرده‌اند، هر چیزی را که برمی‌دارم، جز دل سنگین و ناراحت، چیزی نصیبم نمی‌شود.
بیدل آخر مدعای شوق پرواز است و بس
بی‌پر و بالی دو روزم آشیانی می‌کند
هوش مصنوعی: بیدل، آخر به آرزوی پرواز و آزادی اشاره دارد و تنها به همین موضوع می‌پردازد. او با وجود اینکه پر و بالی ندارد، به مدت دو روز در خیال خود احساس می‌کند که در یک مکان امن و آرام نشسته است.