گنجور

غزل شمارهٔ ۱۴۵۰

هرکه در اظهار مطلب هرزه‌نالی می‌کند
گر همه ‌کهسار باشد شیشه خالی می‌کند
بهر حاجت پیش هر کس رو نباید ساختن
خفت این تصویر را آخر زگالی می‌کند
منعم و تقلید درویشان، خدا شرمش دهاد
چینی خود را عبث ننگ سفالی می‌کند
جز خری‌ کز صحبت اهل دول نازد به خویش
کم‌ کسی با خرس فخر هم جوالی می‌کند
جسم خاکی را به اقبال ادب ‌گردون ‌کنید
این بناها را خمیدن طاق عالی می‌کند
خامشی دل‌چسبیی دارد که تا وامی‌رسیم
حرف نامربوط ما را شعر عالی می‌کند
شبهه از طاق بلند افکنده مینای شعور
ابروی بی‌مو به چشم ما هلالی می‌کند
لاف منعم بشنو و تن زن‌ که آب و رنگ جاه
عالمی را بلبل‌ گلهای قالی می‌کند
با همه واماندگی زین دشت و در باید گذشت
سایه گر پایی ندارد سینه ‌مالی می‌کند
بسکه جای پر زدن تنگ است درگلزار ما
چارهٔ پرواز رنگ‌، افسرده‌بالی می‌کند
در عدم بیدل تو و من شیشه و سنگی نداشت
کس چه سازد زندگی بی‌اعتدالی می‌کند

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: پروژهٔ بازبینی OCR

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

هرکه در اظهار مطلب هرزه‌نالی می‌کند
گر همه ‌کهسار باشد شیشه خالی می‌کند
هوش مصنوعی: هر کسی که در بیان حرف خود ناپسند و بی‌فایده صحبت کند، حتی اگر در بین کوه‌ها قرار گیرد، همچنان چرچوپ و بی‌محتوا خواهد بود.
بهر حاجت پیش هر کس رو نباید ساختن
خفت این تصویر را آخر زگالی می‌کند
هوش مصنوعی: برای برآورده کردن نیازهایت نباید به هر کسی روی بیاوری؛ زیرا این کار باعث می‌شود شخصیت و اعتبارت را از دست بدهی و در نهایت به وضعیتی ناپسند دچار شوی.
منعم و تقلید درویشان، خدا شرمش دهاد
چینی خود را عبث ننگ سفالی می‌کند
هوش مصنوعی: خدا نگذرد از کسی که در حالتی که خود را از نعمت‌ها برخوردار می‌بیند، به تقلید از درویشان ضعیف و فقیر بپردازد؛ چون او باید شرم کند که خود را به عنوان یک چیز با ارزش و پرافتخار نشان دهد، در حالی که در واقعیت مانند سفال است و این تقلید برایش بی‌فایده و آزاردهنده است.
جز خری‌ کز صحبت اهل دول نازد به خویش
کم‌ کسی با خرس فخر هم جوالی می‌کند
هوش مصنوعی: جز کسی که از معاشرت افراد ثروتمند به خود می‌بالد، شخص دیگری به خود نمی‌بالد. هیچ‌کس با کسی که بر روی خرس فخر می‌فروشد، هم صحبت نمی‌شود.
جسم خاکی را به اقبال ادب ‌گردون ‌کنید
این بناها را خمیدن طاق عالی می‌کند
هوش مصنوعی: جسم دنیوی را با خوشبختی و ادب زیبا کنید، زیرا این کار باعث می‌شود که این سازه‌های بلند و شکوه‌مند پابرجا بمانند.
خامشی دل‌چسبیی دارد که تا وامی‌رسیم
حرف نامربوط ما را شعر عالی می‌کند
هوش مصنوعی: سکوتی وجود دارد که وقتی به جایی می‌رسیم، حرف‌های بی‌مورد ما را به شعر زیبایی تبدیل می‌کند.
شبهه از طاق بلند افکنده مینای شعور
ابروی بی‌مو به چشم ما هلالی می‌کند
هوش مصنوعی: شبهه‌ای که از بلندی طاق به وجود آمده، مانند یک خط باریک و خمیده، به ابروش که بی‌مو است، جمال و زیبایی خاصی می‌بخشد و چشم ما را به خود جلب می‌کند.
لاف منعم بشنو و تن زن‌ که آب و رنگ جاه
عالمی را بلبل‌ گلهای قالی می‌کند
هوش مصنوعی: به سخنانی که منعم (کسی که امکانات و نعمت‌های زیادی دارد) می‌زند گوش بده و از وابستگی و تن دادن به خیال‌ها بپرهیز، زیرا زیبایی و جلوه‌ی مقام و موقعیت اجتماعی مانند پرنده‌ای است که گل‌های فرش را زیبا می‌کند.
با همه واماندگی زین دشت و در باید گذشت
سایه گر پایی ندارد سینه ‌مالی می‌کند
هوش مصنوعی: انسان باید از این دشواری‌ها و چالش‌ها عبور کند، حتی اگر در دل خود احساس خستگی و ناامیدی کند. در این راه، اگر کسی در کنار او نباشد، او باید به خود تکیه کند و با تمام وجودش تلاش کند تا از این وضعیت بیرون بیاید.
بسکه جای پر زدن تنگ است درگلزار ما
چارهٔ پرواز رنگ‌، افسرده‌بالی می‌کند
هوش مصنوعی: جای پرواز در باغ ما بسیار محدود است، بنابراین پرنده‌ای که می‌خواهد پرواز کند، ناچار می‌شود بال‌هایش را افسرده و غمگین نگه دارد.
در عدم بیدل تو و من شیشه و سنگی نداشت
کس چه سازد زندگی بی‌اعتدالی می‌کند
هوش مصنوعی: در نبود تو و من، هیچ‌کس شیشه و سنگی برای سازندگیش ندارد. زندگی به حالت بی‌ثباتی ادامه می‌دهد.