گنجور

غزل شمارهٔ ۱۲۶۶

کسی ‌که نیک و بد هوشیار و مست بپوشد
خدا عیوب وی از چشم هر که هست بپوشد
به دستگاه نشاید وبال بخل کشیدن
حذر کنید از آن آستین ‌که دست بپوشد
بهار رنگ تماشاست الوداع تعلّق
غبار نیست ‌که چشمت دمی ‌که جست بپوشد
تلاش موج جنون است نارسیده به ‌گوهر
عیوب آبله‌پایان همین نشست بپوشد
کمال پر نگشاید به کارگاه دنائت
هوا بلندی خود در زمین پست بپوشد
ترحمی‌ است به نخجیر اگر کمان‌کش ما را
سزد که چشم به وقت‌ گشاد شست بپوشد
حیا به ضبط نگه مانع خیال نگردد
گمان مبر ره شوق ‌آنکه چشم بست بپوشد
ز وهم جاه چه موهاست در دماغ تعیّن
غرور چینی این انجمن شکست بپوشد
گل بهشت شود غنچه بهر بوس دهانت
لب تو زاهد اگر عیب می‌پرست بپوشد
به طعن بیدل دیوانه سربرهنه نیایی
مباد کفش ز پا برکند به دست بپوشد

اطلاعات

وزن: مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلاتن (مجتث مثمن مخبون)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: پروژهٔ بازبینی OCR

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

کسی ‌که نیک و بد هوشیار و مست بپوشد
خدا عیوب وی از چشم هر که هست بپوشد
هوش مصنوعی: کسی که با نیت خوب و آگاهی به چالش‌های زندگی می‌پردازد، خداوند عیب‌ها و نقایص او را از دید دیگران پنهان می‌کند.
به دستگاه نشاید وبال بخل کشیدن
حذر کنید از آن آستین ‌که دست بپوشد
هوش مصنوعی: از آن آستینی که دست را می‌پوشاند، احتیاط کنید، زیرا نباید به دستگاهی که باعث بار سنگینی می‌شود، وابسته بود.
بهار رنگ تماشاست الوداع تعلّق
غبار نیست ‌که چشمت دمی ‌که جست بپوشد
هوش مصنوعی: بهار، زمانی است که زیبایی و تماشا در آن حضور دارد و دیگر نباید نگران غبار و آلودگی بود، زیرا چشمانت قادرند به راحتی از این موانع عبور کنند و زیبایی را ببینند.
تلاش موج جنون است نارسیده به ‌گوهر
عیوب آبله‌پایان همین نشست بپوشد
هوش مصنوعی: تلاش و کوشش مشابه حالتی دیوانه‌وار است که نتوانسته به نتیجه مطلوب و خالص برسد. در واقع، عیب‌ها و نقص‌های افراد تلقی‌شده به صورت ظاهری به‌خوبی پنهان می‌شوند.
کمال پر نگشاید به کارگاه دنائت
هوا بلندی خود در زمین پست بپوشد
هوش مصنوعی: کمال و عظمت نمی‌تواند در محیطی بی‌ارزش و ناپاک شکل بگیرد، چرا که برای رسیدن به اوج، نیاز به شرایط مناسب و فضایی پاک وجود دارد، و کسی که خود را در مکان‌های پست قرار دهد، نمی‌تواند به واقعیّت خود در بلندای عُلو برسد.
ترحمی‌ است به نخجیر اگر کمان‌کش ما را
سزد که چشم به وقت‌ گشاد شست بپوشد
هوش مصنوعی: محبت و شفقتی است به شکار اگر تیرانداز ما بر این باشد که در زمان مناسب، چشم خود را از حذر باز کند و شست خود را بپوشاند.
حیا به ضبط نگه مانع خیال نگردد
گمان مبر ره شوق ‌آنکه چشم بست بپوشد
هوش مصنوعی: حیا باید به اندازه‌ای باشد که جلوی افکار ناخواسته را نگیرد، اما گمان نکن که عشق و شوق می‌تواند مانع دیدن واقعیت‌ها شود. حتی اگر کسی چشمانش را بست، باز هم واقعیت‌ها همان‌گونه که هستند، باقی می‌مانند.
ز وهم جاه چه موهاست در دماغ تعیّن
غرور چینی این انجمن شکست بپوشد
هوش مصنوعی: از تصورات نادرست درباره مقام و جایگاه خود، چه موهایی در راهی وجود دارد. این احساس غرور کاذب در این جمع باعث می‌شود که پرده‌ای از شکست بر چهره آن برافراشته شود.
گل بهشت شود غنچه بهر بوس دهانت
لب تو زاهد اگر عیب می‌پرست بپوشد
هوش مصنوعی: بهشت در زیباترین شکل، مانند گل و غنچه، بوسه‌ای به لب‌های تو می‌دهد. اگر زاهدی عیب‌هایی را ببیند، بهتر است که آن‌ها را پنهان کند.
به طعن بیدل دیوانه سربرهنه نیایی
مباد کفش ز پا برکند به دست بپوشد
هوش مصنوعی: اگر دیوانه‌ای مانند بیدل، بی‌هیچ حجاب و پوششی به میدان نیاید، هیچ‌گاه نباید انتظار داشته باشیم که کسی کفش‌هایش را به دست بگیرد و به جای آن پا برهنه باشد.