گنجور

غزل شمارهٔ ۱۲۱۴

نقش نیرنگ جهان جوهر رم می‌باشد
صفحهٔ آینه تمثال رقم می‌باشد
یاس انگشت‌نما را ندهی شهرت جاه
موی ماتم‌زده بر فرق علم می‌باشد
ربط احباب در این بزم ندامت‌خیزست
دستها درخور افسوس به هم می‌باشد
نتوان شد سبب چاک‌گریبان‌کسی
پشت ناخن خم از اندوه قلم می‌باشد
هرکجا حکم قضا ممتحن تدبیر است
سپر بیخردان تیغ دو دم می‌باشد
رمز تنزیه حرم فکر برهمن نشکافت
صمد است آنکه هیولای صنم می‌باشد
به خیال دهنت‌گر نرسم معذورم
مدعا اندکی آن سوی عدم می‌باشد
طاقت خلق به جز عذر طلب پیش نبرد
پا در این مرحله بی‌آبله‌ کم می‌باشد
هستی منفعلم بی‌عرق جبهه نخواست
بر سرم خاک زمینی است که نم می‌باشد
کف افسوس سراغی است زکیفیت عمر
فرصت رفته به این نقش قدم می‌باشد
هرچه آید به نظر زان سرکو سجده‌کنید
سنگ و دیوار در کعبه صنم می‌باشد
رگ ‌گردن به حیا راست نیاید بیدل
تا ته پاست نظر بر مژه خم می‌باشد

اطلاعات

وزن: فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: پروژهٔ بازبینی OCR

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

نقش نیرنگ جهان جوهر رم می‌باشد
صفحهٔ آینه تمثال رقم می‌باشد
هوش مصنوعی: دنیا پر از فریب و نیرنگ است و واقعیت‌های آن همچون جوهری ناپیدا و گذرا هستند. در این میان، آینه نمادی است که تصویر و صورت‌های مختلف را نشان می‌دهد، اما آنچه در آن می‌بینیم تنها نمایی از حقیقت است.
یاس انگشت‌نما را ندهی شهرت جاه
موی ماتم‌زده بر فرق علم می‌باشد
هوش مصنوعی: اگر به خودنمایی و شهرت علاقه‌مندی، نباید اجازه دهی که یاس و ناامیدی بر چهره‌ات نمایان شود؛ زیرا در واقع، اندوه و ماتم بر سر علم و دانش خود، به چشم می‌خورد.
ربط احباب در این بزم ندامت‌خیزست
دستها درخور افسوس به هم می‌باشد
هوش مصنوعی: دوستان در این جمع پر از ندامت و پشیمانی به یکدیگر تعلق خاطری دارند و دست‌هایشان از روی حسرت به هم می‌پیوندد.
نتوان شد سبب چاک‌گریبان‌کسی
پشت ناخن خم از اندوه قلم می‌باشد
هوش مصنوعی: هیچ‌کس نمی‌تواند علت درد و رنج دیگران را بفهمد؛ این زخم‌ها و اندوه‌ها همچون اثری بر ناخن هستند که فقط خود شخص می‌تواند حس کند.
هرکجا حکم قضا ممتحن تدبیر است
سپر بیخردان تیغ دو دم می‌باشد
هوش مصنوعی: هر جایی که سرنوشت و قضا و قدر حاکم است، تدبیر و برنامه‌ریزی لازم است؛ زیرا بی‌خردی می‌تواند مانند شمشیری دو لبه انسان را به خطر بیندازد.
رمز تنزیه حرم فکر برهمن نشکافت
صمد است آنکه هیولای صنم می‌باشد
هوش مصنوعی: این بیت به این معناست که حقیقت و پاکی اندیشه به هیچ عنوان تحت تأثیر خرافات و بت‌پرستی قرار نمی‌گیرد. حقیقتی که از آن صحبت می‌شود، همان ذات یگانه و بی‌نظیری است که از همه نواقص و محدودیت‌ها آزاد است. این ذات، بر همه پندارها و تصورات غلبه دارد و از بین نمی‌رود.
به خیال دهنت‌گر نرسم معذورم
مدعا اندکی آن سوی عدم می‌باشد
هوش مصنوعی: اگر نتوانم به آرزوی تو برسم، بی‌گناه هستم. خواسته‌ام فراتر از چیزی است که در دسترس است.
طاقت خلق به جز عذر طلب پیش نبرد
پا در این مرحله بی‌آبله‌ کم می‌باشد
هوش مصنوعی: تحمل مردم در این مرحله کم است و فقط به عذرخواهی می‌رسد؛ در این وضعیت خاص، کسی نمی‌تواند بدون دردسر و مشکلات پیش برود.
هستی منفعلم بی‌عرق جبهه نخواست
بر سرم خاک زمینی است که نم می‌باشد
هوش مصنوعی: هستیم و آثار وجودیمان به دوش می‌کشیم، اما با زحمت و تلاش، بر سر ما خاکی نشسته که یادآور رطوبت و زندگی است.
کف افسوس سراغی است زکیفیت عمر
فرصت رفته به این نقش قدم می‌باشد
هوش مصنوعی: این بیت به این معناست که حسرت و افسوس نشانه‌ای از کیفیت زندگی‌ است که در گذشته سپری شده و حالا تنها آثار آن باقی مانده است. انسان‌ها در زندگی خود با فرصت‌هایی مواجه می‌شوند که ممکن است از دست بروند و این افسوس‌ها یادآور آن لحظات از دست رفته هستند.
هرچه آید به نظر زان سرکو سجده‌کنید
سنگ و دیوار در کعبه صنم می‌باشد
هوش مصنوعی: هر چیزی که در نظر شما از آن مکان مقدس می‌آید، باید نسبت به آن احترام بگذارید. حتی سنگ‌ها و دیوارهای کعبه نیز نمادهایی از پرستش و عشق به معشوق واقعی هستند.
رگ ‌گردن به حیا راست نیاید بیدل
تا ته پاست نظر بر مژه خم می‌باشد
هوش مصنوعی: اگر کسی در شرایطی قرار بگیرد که احساس شرم و حیا دارد، نمی‌تواند به راحتی بر افکار و احساساتش غلبه کند. در چنین وضعیتی، توجه او بیشتر به جزئیات ظریف و زیبا جلب می‌شود و نمی‌تواند به موضوعات دیگر فکر کند. در واقع، حیا باعث می‌شود تا فرد از بیان احساسات و افکار خود ممانعت کند و بیشتر به زیبایی‌های ظاهری متمرکز شود.