بیدل دهلویغزل شمارهٔ ۱۲۱۳
لب بی‌صرفه نوا جهل سبق می‌باشد
خامه شایان عرق در خور شق می‌باشد
با ادب باش که در انجمن یکتایی
دعوی باطلت اندیشهٔ حق می‌باشد
بلبلان قصه مخوانید که در مکتب عشق
دفترگل پر پروانه ورق می‌باشد
هرکجا غیرت حسن انجمن‌آرای حیاست
خجلت از آینه‌داران عرق می‌باشد
در قناعت اگر ابرام نجوشد چو حباب
سکتهٔ وضع رضا سد رمق می‌باشد
جوع و شهوت همه جا پرده در دلکوبی‌ست
نغمهٔ دهر ز قانون نهق می‌باشد
خون ما مغتنم گرد سر تمکین گیر
چترکوه از پر طاووس شفق می‌باشد
سنگ هم درکف اطفال ندارد آرام
دور مجنون چقدر سست نسق می‌باشد
ورق جود کریمان جهان برگردید
نان محتاج کنون پشت طبق می‌باشد
بیدل از خلق جهان عشوهٔ خوبی نخوری
غازهٔ چهرهٔ این قوم به حق می‌باشد
اطلاعات
وزن: فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: پروژهٔ بازبینی OCR
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
لب بی‌صرفه نوا جهل سبق می‌باشد
خامه شایان عرق در خور شق می‌باشد
هوش مصنوعی: صدای بی‌فایده و نالان، نشانه‌ای است از جهل و نادانی، در حالی که نوشتن و خلق آثار باارزش، به تلاش و زحمت نیاز دارد و از عرق‌ریزی و کوشش حاصل می‌شود.
با ادب باش که در انجمن یکتایی
دعوی باطلت اندیشهٔ حق می‌باشد
هوش مصنوعی: با احترام رفتار کن، زیرا در جمع افراد فرهیخته، ادعای نادرستت را به عنوان فکر صحیح نشان نمی‌دهد.
بلبلان قصه مخوانید که در مکتب عشق
دفترگل پر پروانه ورق می‌باشد
هوش مصنوعی: پرنده‌های عاشق را داستان نگویید، زیرا در مدرسه عشق، کتاب گل پر از پروانه است.
هرکجا غیرت حسن انجمن‌آرای حیاست
خجلت از آینه‌داران عرق می‌باشد
هوش مصنوعی: هرجا که ویژگی‌های مثبت و غیرت حسن بر گرد هم آمده، حیا و شرم از کسانی که در آینه به خود نگاه می‌کنند، وجود دارد.
در قناعت اگر ابرام نجوشد چو حباب
سکتهٔ وضع رضا سد رمق می‌باشد
هوش مصنوعی: اگر در قناعت اصرار و پایداری نکنیم، مانند حبابی که می‌ترکد، از احساس رضایت و خرسندی هم چیزی نخواهیم داشت و این باعث سستی و بی‌حالی ما خواهد شد.
جوع و شهوت همه جا پرده در دلکوبی‌ست
نغمهٔ دهر ز قانون نهق می‌باشد
هوش مصنوعی: گرسنگی و خواهش‌های نفسانی همیشه در دل‌ها به ما فشار می‌آورند و صدای زندگی بر اساس قوانین طبیعی استوار است.
خون ما مغتنم گرد سر تمکین گیر
چترکوه از پر طاووس شفق می‌باشد
هوش مصنوعی: خون ما ارزشمند است و باید به خاطر آن سر فرود آوریم، مانند اینکه چتری بر سر ماست که از پر طاووس سپیده‌دم به وجود آمده است.
سنگ هم درکف اطفال ندارد آرام
دور مجنون چقدر سست نسق می‌باشد
هوش مصنوعی: حتی سنگ‌ها نیز در دستان بچه‌ها آرامش ندارند، حالا تصور کنید چقدر دور مجنون ناپایدار و بی‌ثبات است.
ورق جود کریمان جهان برگردید
نان محتاج کنون پشت طبق می‌باشد
هوش مصنوعی: دستی از مهربانی و سخاوت در سراسر جهان برپا شده است؛ اکنون نان نیازمندان دیگر پشت در و بر روی سفره‌ها است.
بیدل از خلق جهان عشوهٔ خوبی نخوری
غازهٔ چهرهٔ این قوم به حق می‌باشد
هوش مصنوعی: بیدل می‌گوید که از مردم این دنیا فریب زیبایی و نقش و نگار چهره‌هایشان را نخور، زیرا به راستی زیبایی این افراد حقیقی و واقعی است.
حاشیه ها
1392/10/17 18:01
.M.FAHIM
ممنون صفحهء گنجور هستیم که این گنج بزرگ را به دسترس همگان گذاشته است
اشتباه تایپی در مقطع این غزل که صحیح آن چنین است
**
بیدل از خلق جهان عشوهٔ خوبی نخوری
غازهٔ چهرهٔ این قوم ببهق می‌باشد
**
بهق = لکه روی و چهره