گنجور

غزل شمارهٔ ۱۲۰۷

آنجاکه طلب محوتوکل شده باشد
پیداست چراغان هوس ‌گل شده باشد
این جاه و حشم مایهٔ اقبال طرب نیست
دردسر گل ‌گشته تجمل شده باشد
گر نخل هوس ِ سرکش‌انداز ترقی‌ست
در ریشهٔ توفیق تنزل شده باشد
مغرور مشو خواجه به سامان‌ کثافت
برپشت خز!ن مو چقدر جل شده باشد
آسان شمر از ورطهٔ تشویش ‌گذشتن
گر زیر قدم آبله‌ای پل شده باشد
ساز طرب محفل ما ناله ‌کوه است
اینجا چه صداهاکه نه قلقل شده باشد
خلقی به عدم دود دل و داغ جگر برد
خاک همه صرف‌گل و سنبل شده باشد
از قطرهٔ ما دعوی دریا چه خیال است
این جزو که‌ گم‌گشت مگر کل شده باشد
دل نشئهٔ شوقی‌ست چمن‌ساز طبایع
انگور به هر خُم ‌که رسد، مُل شده باشد
ما و من اظهار پرافشانی اخفاست
بوی‌گل ما نالهٔ بلبل شده باشد
هر دم قدح‌گردش آن چشم به رنگی‌ست
ترسم نگه یار تغافل شده باشد
بیدل دل اگر خورد قفا از سر زلفش
شادم‌که اسیر خم کاکل شده باشد

اطلاعات

وزن: مفعول مفاعیل مفاعیل فعولن (هزج مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: پروژهٔ بازبینی OCR

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

آنجاکه طلب محوتوکل شده باشد
پیداست چراغان هوس ‌گل شده باشد
هوش مصنوعی: زمانی که خواسته‌ها و آرزوها به معنای واقعی به توکل و اعتماد تبدیل شده باشند، مشخص است که احساسات و امیال به زیبا و دلنشین تبدیل شده‌اند.
این جاه و حشم مایهٔ اقبال طرب نیست
دردسر گل ‌گشته تجمل شده باشد
هوش مصنوعی: این مقام و ثروت نمی‌تواند باعث خوشبختی و شادی شود، بلکه ممکن است به دردسر و مشکلاتی که از زرق و برق و تجمل نشأت می‌گیرد، منجر شود.
گر نخل هوس ِ سرکش‌انداز ترقی‌ست
در ریشهٔ توفیق تنزل شده باشد
هوش مصنوعی: اگر نخل آرزوهای بزرگ و سرکش در تو وجود دارد، ممکن است ریشه‌های موفقیت تو در حال افول باشد.
مغرور مشو خواجه به سامان‌ کثافت
برپشت خز!ن مو چقدر جل شده باشد
هوش مصنوعی: ای عزیز، فریب نخور به خاطر آنکه ظاهراً همه چیز مرتب و زیبا به نظر می‌آید. حتی اگر پشت ظاهر زیبا، مشکلات و نادانی‌ها نهفته باشد، نباید به غرور بیفتی.
آسان شمر از ورطهٔ تشویش ‌گذشتن
گر زیر قدم آبله‌ای پل شده باشد
هوش مصنوعی: اگر عبور از شرایط نگران‌کننده و سخت برات آسان است، حتی اگر به نظر بیاید که فقط زیر پاهای یک فرد مبتلا به آبله قرار گرفته‌ای، نباید نگران بود.
ساز طرب محفل ما ناله ‌کوه است
اینجا چه صداهاکه نه قلقل شده باشد
هوش مصنوعی: در اینجا، صدای دل‌انگیز و شاد می‌نوازد و به جای لذتی از موسیقی، صدای دلشکسته ای چون ناله کوه به گوش می‌رسد. این فضا مملو از صداهایی است که ممکن است به گوش برسند ولی به نوعی خالی و بی‌احساس به نظر می‌رسند.
خلقی به عدم دود دل و داغ جگر برد
خاک همه صرف‌گل و سنبل شده باشد
هوش مصنوعی: اگر انسانی را در نظر بگیریم که داغ دل و غم سنگینی بر دوش دارد، در حالی که همه چیز در اطرافش زیبا و خوشبو است، او با وجود این زیبایی‌ها همچنان در حال رنج و اندوه است. این یعنی حتی با وجود گل و سنبل، درد و ناراحتی او از بین نمی‌رود.
از قطرهٔ ما دعوی دریا چه خیال است
این جزو که‌ گم‌گشت مگر کل شده باشد
هوش مصنوعی: حرف از خود را به دریا نسبت دادن چه توهمی است؟ این بخش کوچک که گم شده، آیا ممکن است کل باشد؟
دل نشئهٔ شوقی‌ست چمن‌ساز طبایع
انگور به هر خُم ‌که رسد، مُل شده باشد
هوش مصنوعی: دل مانند مخدر شوق و نشاط است که طبیعت انگور را سرشار می‌کند و هر خمی که به آن برسد، به حالت سرخوشی در می‌آید.
ما و من اظهار پرافشانی اخفاست
بوی‌گل ما نالهٔ بلبل شده باشد
هوش مصنوعی: ما و من در حال نشان دادن احساسات و پنهان کردن خود هستیم، مانند بویی که از گل به مشام می‌رسد و نالهٔ بلبل به گوش می‌آید.
هر دم قدح‌گردش آن چشم به رنگی‌ست
ترسم نگه یار تغافل شده باشد
هوش مصنوعی: هر بار که می‌نوشم، رنگ چشم‌هایش در ذهنم می‌چرخد و نگرانم که نگاه محبوبم بی‌توجهی کند.
بیدل دل اگر خورد قفا از سر زلفش
شادم‌که اسیر خم کاکل شده باشد
هوش مصنوعی: اگر دل من از زلف او آسیب ببیند، خوشحالم که آن دل به خاطر زیبایی‌های او اسیر شده است.