گنجور

غزل شمارهٔ ۱۲۰۴

مشتاق تو گر نامه‌بری داشته باشد
چون اشک هم از خود سفری داشته باشد
از آتش حرمان کف خاکستر داغی‌ست
گر شام امیدم سحری داشته باشد
چون شمع بود سربه دم تیغ سپردن
گر نخل مرادم ثمری داشته باشد
آیینه مقابل نکنی با نفس من
آه است مبادا اثری داشته باشد
غیر از عرق شرم مقابل نپسندد
هستی اگر آیینه‌گری داشته باشد
عمری‌ست‌ که ما گمشدگان‌ گرم سراغیم
شایدکسی از ما خبری داشته باشد
آرایش چندین چمن آغوش بهار است
هر سینه‌که یک زخم دری داشته باشد
ای اهل خرد منکر اسرار مباشید
دیوانهٔ ما هم هنری داشته باشد
ما محو خیالیم ز دیدار مپرسید
سامان نگه دیده‌وری داشته باشد
مفت طرب ما چمن ساده‌دلیها
گر حسن به آیینه سری داشته باشد
امید ز عاشق نکند قطع تعلق
گر آه ندارد جگری داشته باشد
بیدل دل افسرده به عالم نتوان یافت
هر سنگ‌که بینی شرری داشته باشد

اطلاعات

وزن: مفعول مفاعیل مفاعیل فعولن (هزج مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: پروژهٔ بازبینی OCR

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

مشتاق تو گر نامه‌بری داشته باشد
چون اشک هم از خود سفری داشته باشد
هوش مصنوعی: اگر کسی عاشق تو باشد و نامه‌ای از تو بگیرد، مانند اشکی است که به تنهایی مسافتی را طی کرده است.
از آتش حرمان کف خاکستر داغی‌ست
گر شام امیدم سحری داشته باشد
هوش مصنوعی: از داغی که ناشی از آتش ناامیدی است، فقط خاکستر باقی مانده. اما اگر شب تیره‌ام امیدی داشته باشد، ممکن است روزنه‌ای از صبح امید در پیش رویم باشد.
چون شمع بود سربه دم تیغ سپردن
گر نخل مرادم ثمری داشته باشد
هوش مصنوعی: این بیت به معنای آن است که مانند شمع خود را فدای دیگران کردن، و اگر درخت آرزوهایم میوه‌ای داشته باشد، این فداکاری ارزشمند خواهد بود.
آیینه مقابل نکنی با نفس من
آه است مبادا اثری داشته باشد
هوش مصنوعی: این جمله به این معناست که اگر به آینه نگاه کنی و با نفس خودت مواجه شوی، ممکن است در تو تأثیری بگذارد. بهتر است از این کار پرهیز کنی تا دچار عواقب ناخوشایند نشوی.
غیر از عرق شرم مقابل نپسندد
هستی اگر آیینه‌گری داشته باشد
هوش مصنوعی: اگر کسی بخواهد خود را در آینه ببیند، تنها عرق شرم را دوست دارد و چیز دیگری را نمی‌پسندد. در واقع، در موقعیت‌های حساس، تنها احساس شرم و عرق آن را برای خودش می‌پسندد.
عمری‌ست‌ که ما گمشدگان‌ گرم سراغیم
شایدکسی از ما خبری داشته باشد
هوش مصنوعی: مدتی‌ست که ما گمگشته‌ها در جستجوی کسی هستیم که شاید از ما خبر داشته باشد.
آرایش چندین چمن آغوش بهار است
هر سینه‌که یک زخم دری داشته باشد
هوش مصنوعی: زیبایی و رنگارنگی چمنزارها نشان‌دهنده‌ی ورود بهار است. هر کسی که دلی شکسته یا زخم عشقی داشته باشد، این زیبایی را بیشتر احساس می‌کند.
ای اهل خرد منکر اسرار مباشید
دیوانهٔ ما هم هنری داشته باشد
هوش مصنوعی: ای کسانی که عقل دارید، به رازها بی‌توجهی نکنید. حتی دیوانه‌ای که داریم نیز بهره‌ای از هنر و فهم دارد.
ما محو خیالیم ز دیدار مپرسید
سامان نگه دیده‌وری داشته باشد
هوش مصنوعی: ما به شدت در خیال و تصور غرق شده‌ایم، بنابراین از ما درباره‌ی دیداری که داشته‌ایم نپرس. شاید کسی که چشمش به ما افتاده باشد، در واقع توجهی نداشته باشد.
مفت طرب ما چمن ساده‌دلیها
گر حسن به آیینه سری داشته باشد
هوش مصنوعی: شادی و خوشی ما از سادگی و دل‌باختگی‌ای است که در چمنزار وجود دارد، اگر زیبایی در آیینه‌ای وجود داشته باشد.
امید ز عاشق نکند قطع تعلق
گر آه ندارد جگری داشته باشد
هوش مصنوعی: اگر عاشق امیدی نداشته باشد و دلسرد شود، این به این معنا نیست که او هیچ احساسی ندارد. حتی اگر نتواند آه و ناله‌ای از دلش بیرون بیاورد، هنوز هم جگر سوزی در دل دارد.
بیدل دل افسرده به عالم نتوان یافت
هر سنگ‌که بینی شرری داشته باشد
هوش مصنوعی: دل افسرده بیدل را نمی‌توان در دنیا پیدا کرد؛ هر سنگی که ببینی، ممکن است شعله‌ای در خود داشته باشد.