گنجور

غزل شمارهٔ ۱۱۶۰

تا ز عبرت سر مژگان به خمیدن نرسد
آنجه زیر قدم تست به دیدن نرسد
پیش از انجام تماشا همه افسانه شمار
دیدنی نیست که آخر به شنیدن نرسد
ای طرب در قفس غنچه پرافشان می‌باش
صبح ما رفت به جایی ‌که دمیدن نرسد
نخل یأسیم‌ که در باغ طرب‌خیز هوس
ثمر ما به تمنای رسیدن نرسد
بی‌طلب برگ دو عالم همه ساز است اما
حرص مشکل‌که به رنج طلبیدن نرسد
شرر کاغذت آمادهٔ صد پرواز است
صفحه آتش زن اگر مشق پریدن نرسد
نشود حکم قضا تابع تدبیرکسی
به‌گمان فلک افسون‌کشیدن نرسد
جوهری لازم آیینهٔ عریانی نیست
دامن ‌کسوت دیوانه به چیدن نرسد
مطلب بوی ثبات از چمن عشرت دهر
هر چه بر رنگ تند جز به پریدن نرسد
شرح چاک جگر از عالم تحریر جدست
آه اگر نامهٔ عاشق به دریدن نرسد
بیدل افسانهٔ راحت ز نفس چشم مدار
این نسیمی است‌ که هرگز به وزیدن نرسد

اطلاعات

وزن: فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: پروژهٔ بازبینی OCR

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

تا ز عبرت سر مژگان به خمیدن نرسد
آنجه زیر قدم تست به دیدن نرسد
هوش مصنوعی: تا زمانی که عبرت گرفتن از اشک‌ها و غم‌ها به توجیه نرسد، آنچه که زیر پای توست و مقابل چشمانت قرار دارد، قابل مشاهده نخواهد بود.
پیش از انجام تماشا همه افسانه شمار
دیدنی نیست که آخر به شنیدن نرسد
هوش مصنوعی: قبل از اینکه چیزی را ببینی، همه چیز را مانند یک داستان خیال‌انگیز می‌پنداری. اما در نهایت، هر آنچه در نظر داری، روزی به گوش تو خواهد رسید و واقعی خواهد شد.
ای طرب در قفس غنچه پرافشان می‌باش
صبح ما رفت به جایی ‌که دمیدن نرسد
هوش مصنوعی: ای خوشی، در قفس غنچه‌ی شکوفه‌دار بمان. صبح ما به نقطه‌ای رفت که دیگر رؤیایی از آن نخواهد رسید.
نخل یأسیم‌ که در باغ طرب‌خیز هوس
ثمر ما به تمنای رسیدن نرسد
هوش مصنوعی: در باغی که سرشار از شادی و لذت است، به میوه و ثمر نخل یأس، نزدیک نمی‌شویم و به آرزوی رسیدن به آن نمی‌رسیم.
بی‌طلب برگ دو عالم همه ساز است اما
حرص مشکل‌که به رنج طلبیدن نرسد
هوش مصنوعی: اگر کسی بدون خواسته و طلب، از تمام لذت‌ها و زیبایی‌های دنیا برخوردار باشد، همه چیز برای او آسان خواهد بود. اما چنانچه کسی به حرص و طمع بیفتد و بخواهد به هر قیمتی آنچه را که می‌خواهد به دست آورد، دچار دردسر و سختی خواهد شد و به نتیجه نخواهد رسید.
شرر کاغذت آمادهٔ صد پرواز است
صفحه آتش زن اگر مشق پریدن نرسد
هوش مصنوعی: کاغذ تو آماده است تا به صد پرواز بپردازد؛ اما اگر تمرین پرواز کردن را نداشته باشی، این صفحات تنها شعله‌های آتش خواهند بود.
نشود حکم قضا تابع تدبیرکسی
به‌گمان فلک افسون‌کشیدن نرسد
هوش مصنوعی: سرنوشت و تقدیر انسان‌ها به تدبیر و تدابیرشان وابسته نیست و هیچ‌کس نمی‌تواند با ترفندها و ارتقاء‌های خود بر قضا و قدر غلبه کند.
جوهری لازم آیینهٔ عریانی نیست
دامن ‌کسوت دیوانه به چیدن نرسد
هوش مصنوعی: جواهر لازم نیست در آینه‌ای که عریانی و بی‌پوشش است دیده شود. کسی که دیوانه است، نمی‌تواند دامن این جواهر را بچیند و به آن دست یابد.
مطلب بوی ثبات از چمن عشرت دهر
هر چه بر رنگ تند جز به پریدن نرسد
هوش مصنوعی: موضوع این است که در زندگی، همه چیز دارای تغییر و ناپایداری است. حتی اگر لحظاتی شاد و خوشرا تجربه کنیم، این خوشی‌ها به سرعت تمام می‌شود و هیچ چیزی به جز پرش و ناپایداری باقی نمی‌ماند.
شرح چاک جگر از عالم تحریر جدست
آه اگر نامهٔ عاشق به دریدن نرسد
هوش مصنوعی: دل‌باختگان در نوشتن عشق و درد خود، انگار که همانند چاک‌های جگرشان می‌نوسند. افسوس که اگر نامهٔ عاشق به مقصد نرسد، این احساسات ناگفته و بی‌جواب می‌ماند.
بیدل افسانهٔ راحت ز نفس چشم مدار
این نسیمی است‌ که هرگز به وزیدن نرسد
هوش مصنوعی: به هیچ وجه به آرامش دلخوش نباش، چون آنچه از آن انتظار داری تنها یک آرزوست که هرگز به حقیقت نمی‌پیوندد.