گنجور

غزل شمارهٔ ۱۱۳۳

آنکه ما را به جفا سوخته یا می‌سوزد
نتوان ‌گفت چرا سوخته یا می‌سوزد
پیش چشمش نکنی حاصل هستی خرمن
که به یک برق ادا سوخته یا می‌سوزد
تاکی ای آینه زحمت‌کش صیقل باشی
خانه‌ات برق صفا سوخته یا می‌سوزد
تپشی چند که در بال و پر شعلهٔ ماست
ذوق پرواز رسا سوخته یا می‌سوزد
کس نفهمید که چون شمع در این محفل وهم
عالمی‌ سر به هوا سوخته یا می‌سوزد
نور انصاف ‌گر این است‌ که شاهان دارند
سایه در بال هما سوخته یا می‌سوزد
وهم اسباب مپیماکه دماغ مجنون
در سویدا همه را سوخته یا می‌سوزد
من و آهی ‌که اگر سرکشد از جیب ادب
از سمک تا به سما سوخته یا می‌سوزد
مشت آبی که درین دیر توان یافت کجاست
هرچه دیدیم چو ما سوخته یا می‌سوزد
تاکی از لاف ‌کند گرم دماغ املت
نفسی چند که واسوخته یا می‌سوزد
شش جهت شور سپندی ا‌ست ندانم بیدل
دل آواره‌ کجا سوخته یا می‌سوزد

اطلاعات

وزن: فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: پروژهٔ بازبینی OCR

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

آنکه ما را به جفا سوخته یا می‌سوزد
نتوان ‌گفت چرا سوخته یا می‌سوزد
هوش مصنوعی: آن کسی که ما را به ظلم و ستم می‌سوزاند، نمی‌توان گفت که چرا این کار را می‌کند یا دلیل آن چیست.
پیش چشمش نکنی حاصل هستی خرمن
که به یک برق ادا سوخته یا می‌سوزد
هوش مصنوعی: اگر در برابر او به دستاوردهای زندگی‌ات توجه نکنید، مثل این است که خرمن خود را در عرض یک لحظه با یک جرقه از بین ببرید یا در حال سوختن ببینید.
تاکی ای آینه زحمت‌کش صیقل باشی
خانه‌ات برق صفا سوخته یا می‌سوزد
هوش مصنوعی: ای آینه‌ی زحمت‌کش، تا کی باید به خودت زحمت بدهی و درخشان بمانی؟ خانه‌ات مانند یک آینه‌ی سوخته می‌درخشد یا در حال سوختن است.
تپشی چند که در بال و پر شعلهٔ ماست
ذوق پرواز رسا سوخته یا می‌سوزد
هوش مصنوعی: چند ضربه‌ای که در بال و پر آتش وجود ماست، ناشی از شوق پرواز است که یا خاموش شده یا در حال سوختن است.
کس نفهمید که چون شمع در این محفل وهم
عالمی‌ سر به هوا سوخته یا می‌سوزد
هوش مصنوعی: هیچ‌کس نفهمید که مانند شمعی در این جمع، فردی سر به هوا سوخته یا همچنان در حال سوختن است.
نور انصاف ‌گر این است‌ که شاهان دارند
سایه در بال هما سوخته یا می‌سوزد
هوش مصنوعی: اگر نور انصاف این‌گونه باشد که شاهان تحت سایه بال مرغی بزرگ و سوخته قرار دارند، پس یا در حال سوختن هستند یا سوخته‌اند.
وهم اسباب مپیماکه دماغ مجنون
در سویدا همه را سوخته یا می‌سوزد
هوش مصنوعی: این بیت به این معناست که نباید خود را درگیر خیال‌های باطل کرد، زیرا تفکر و رفتارهای جنون‌آمیز می‌تواند همه چیز را ویران کند یا آسیب برساند. به عبارتی دیگر، ذهن مشوش و بی‌ثبات می‌تواند عواقب زیانباری به همراه داشته باشد.
من و آهی ‌که اگر سرکشد از جیب ادب
از سمک تا به سما سوخته یا می‌سوزد
هوش مصنوعی: من و آهی که اگر از دلم بیرون بیاید، می‌تواند برای همه‌چیز در آسمان و زمین ویرانی به بار آورد.
مشت آبی که درین دیر توان یافت کجاست
هرچه دیدیم چو ما سوخته یا می‌سوزد
هوش مصنوعی: در این جمله به دنبال چیزی می‌گردیم که به سختی پیدا می‌شود و اشاره به احساساتی است که در خود تجربه کرده‌ایم. هر چیزی که دیده‌ایم، یا خود را در آتش سوزانده‌ایم یا در حال سوختن است. به نوعی، در جستجوی آرامش یا حسی خاص هستیم که به سادگی در دسترس نیست.
تاکی از لاف ‌کند گرم دماغ املت
نفسی چند که واسوخته یا می‌سوزد
هوش مصنوعی: تا چه زمانی می‌تواند به خود افتخار کند و در مورد توانایی‌هایش صحبت کند؟ وقتی که نفسش بند آمده و در آتش احساسات سوخته است.
شش جهت شور سپندی ا‌ست ندانم بیدل
دل آواره‌ کجا سوخته یا می‌سوزد
هوش مصنوعی: در زندگی، شش جهت و زاویه وجود دارد که با شور و شوقی خاص به هم پیوسته‌اند. نمی‌دانم، ای بیدل، دل آواره و بی‌قرار من، آیا در جایی سوخته‌ای یا هنوز در آتش عشق می‌سوزی؟