گنجور

غزل شمارهٔ ۱۱۱۶

به محفلی‌که فضولی قدح به دست نگیرد
خمار اگر عسس آید برون ‌که مست نگیرد
بساز با دل خرسندی از جهان تعین
که چون‌ کلاهش اگر بشکنی شکست نگیرد
به رنگی آینه پردازده‌ که تا به قیامت
جریده‌ات چو عدم نقش هرچه هست نگیرد
گشاد دست‌و دل است انجمن‌طرازی مشرب
کس این قدح به‌کف آستین‌پرست نگیرد
دگر امید چه دارد به صیدگاه تخیل
کسی‌ که ماهی بحر گمان به شست نگیرد
کجاست جز سر تسلیم ما به راه محبت
فتاده‌ای که کسش جز غبار دست نگیرد
به صیدگاه طلب مگسل از رسایی همت
که غیر عقدهٔ دل رشته چو‌ن ‌گسست نگیرد
ندید قطره ز قعر محیط غیر فسردن
چه ممکن است‌که دل در جهان پست نگیرد
سیه مکن ورق امتحان آینه بیدل
که مشق خامهٔ سعی نفس نشست نگیرد

اطلاعات

وزن: مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلاتن (مجتث مثمن مخبون)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: پروژهٔ بازبینی OCR

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

به محفلی‌که فضولی قدح به دست نگیرد
خمار اگر عسس آید برون ‌که مست نگیرد
هوش مصنوعی: در محفلی که کسی فضولی نکند و مشغول نوشیدن باشد، حتی اگر نگهبانی هم بیاید، آنجا بی‌توجهی و شادی حاکم است و کسی احساس مستی نمی‌کند.
بساز با دل خرسندی از جهان تعین
که چون‌ کلاهش اگر بشکنی شکست نگیرد
هوش مصنوعی: زندگی را با رضایت و خوشحالی بساز و به آن بپرداز، زیرا مثل کلاهی که اگر بشکنی، آسیبی نمی‌بیند، مشکلات و چالش‌ها هم نمی‌توانند تو را نابود کنند.
به رنگی آینه پردازده‌ که تا به قیامت
جریده‌ات چو عدم نقش هرچه هست نگیرد
هوش مصنوعی: به آینه‌ای رنگ داده‌اند که تا قیامت، نوشته‌ات مانند چیزی که نیست، هیچ آثار و نشانی نخواهد گرفت.
گشاد دست‌و دل است انجمن‌طرازی مشرب
کس این قدح به‌کف آستین‌پرست نگیرد
هوش مصنوعی: انجمن‌پری و خوش‌گذرانی، به راحتی و با اشتیاق مهمانی را برپا می‌کند. اما کسی که تنها به ظاهر و نوشیدن مشغول است، نمی‌تواند لذت واقعی این مهمانی را درک کند.
دگر امید چه دارد به صیدگاه تخیل
کسی‌ که ماهی بحر گمان به شست نگیرد
هوش مصنوعی: دیگر چه امیدی به شکار خیال دارد کسی که نمی‌تواند ماهی دریا را تنها با انگشتش بگیرد.
کجاست جز سر تسلیم ما به راه محبت
فتاده‌ای که کسش جز غبار دست نگیرد
هوش مصنوعی: کجاست آن کسی که به عشق و محبت سر تسلیم فرود آورده‌ایم و هیچ کس جز غبار دستان او را نمی‌گیرد؟
به صیدگاه طلب مگسل از رسایی همت
که غیر عقدهٔ دل رشته چو‌ن ‌گسست نگیرد
هوش مصنوعی: به دنبال رسیدن به خواسته‌های خود به‌خوبی تلاش کن و از هیچ گونه سختی نترس، چون اگر دل تو چیزهایی را که می‌خواهد به دست نیاورد، رشته‌های ارتباطت با آن‌ها از هم گسسته خواهد شد.
ندید قطره ز قعر محیط غیر فسردن
چه ممکن است‌که دل در جهان پست نگیرد
هوش مصنوعی: اگر قطره‌ای از عمق دریا خبر نداشته باشد، چگونه ممکن است دلش در این دنیای پایین و پست، راکد بماند؟
سیه مکن ورق امتحان آینه بیدل
که مشق خامهٔ سعی نفس نشست نگیرد
هوش مصنوعی: سعی نکن که در آزمون زندگی، چهره‌ی دل‌شکسته‌ات را پنهان کنی، چرا که تمرین نوشتن با قلم تلاش نفس هیچ‌گاه محکم و ثابت نخواهد ماند.