گنجور

غزل شمارهٔ ۱۱۰۶

عمر ارذل ای خدا مگمار بر نیروی مرد
رعشهٔ پیری مبادا ریزد آب‌روی مرد
تا نگردد عجز طاقت شبنم ایجاد عرق
صبح نومیدی مخندان از کمین موی مرد
گر طبیعت غیرت اندیشد ز وضع انفعال
سرنگونی‌ کم وبالی نیست در ابروی مرد
بند بند آخر به رنگ مو دوتا خواهد شدن
در جوانی ننگ اگر دارد ز خم زانوی مرد
هرچه از آثار غیرت می‌تراود غیرتست
جوهر شمشیر دارد موج ز آب جوی مرد
بهر این نقش نگین گر خاتمی پیدا کنی
لافتی ا‌لا علی بنویس بر بازوی مرد
شعلهٔ همت نگون شد کز تصاعد بازماند
خوی شود هرگه تنزل برد ره در خوی مرد
از ازل موقع‌شناسان ربط الفت داده‌اند
آینه با زانوی زن تیغ بر پهلوی مرد
آلت او خصیه‌ای خواهد تصور کرد و بس
در دماغ حیز اگر افتاده باشد بوی مرد
هیچکس ‌نگسیخت ‌بیدل ‌بند اوهامی که نیست
آسمان ‌عمری‌ست ‌می‌گردد به‌جست‌وجوی مرد

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: پروژهٔ بازبینی OCR

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

عمر ارذل ای خدا مگمار بر نیروی مرد
رعشهٔ پیری مبادا ریزد آب‌روی مرد
هوش مصنوعی: خدایا، عمر بی‌ارزش را بر ما نگذار و به قدرت مردانگی ما نیفزا که مبادا لرزش پیری باعث رسوایی و سرافکندگی ما شود.
تا نگردد عجز طاقت شبنم ایجاد عرق
صبح نومیدی مخندان از کمین موی مرد
هوش مصنوعی: تا زمانی که ناتوانی و ضعف نتواند به شبنم جلوه‌گری کند، نباید به صبحی ناامید نگاه کرد که در حال کمین لب‌های مردان قرار دارد.
گر طبیعت غیرت اندیشد ز وضع انفعال
سرنگونی‌ کم وبالی نیست در ابروی مرد
هوش مصنوعی: اگر طبیعت به حالت انفعال فکر کند، سقوط و ضعف چیزی نیست که در ابروی یک مرد دیده شود.
بند بند آخر به رنگ مو دوتا خواهد شدن
در جوانی ننگ اگر دارد ز خم زانوی مرد
هوش مصنوعی: در جوانی، اگر کسی به خاطر خمیدگی زانوی مردان احساس شرم کند، باید بداند که این امر به زودی به رنگ موی او می‌افزاید و نشان دهنده پیری و ضعف اوست.
هرچه از آثار غیرت می‌تراود غیرتست
جوهر شمشیر دارد موج ز آب جوی مرد
هوش مصنوعی: هر چیزی که به خاطر غیرت به وجود می‌آید، خود نشان‌دهنده‌ی غیرت است و مانند شمشیری با کیفیت محکم و قوی است. در واقع، این موضوع به اندازه‌ی قدرت و عمق آب یک جویبار، با ارزش و تاثیرگذار است.
بهر این نقش نگین گر خاتمی پیدا کنی
لافتی ا‌لا علی بنویس بر بازوی مرد
هوش مصنوعی: اگر بخواهی برای این نقش زیبا نشان خاصی ایجاد کنی، باید عبارتی مانند «جز علی» را بر بازوی یک مرد بنویسی.
شعلهٔ همت نگون شد کز تصاعد بازماند
خوی شود هرگه تنزل برد ره در خوی مرد
هوش مصنوعی: شعلهٔ اراده و خواستهٔ بلند، به خاطر عدم پیشرفت و بالا رفتن، خاموش و سرکوب شده است. اما هر بار که انسان سعی می‌کند عقب نشینی کند و به زمین برگردد، در مسیر سقوط و از دست دادن خودش قرار می‌گیرد.
از ازل موقع‌شناسان ربط الفت داده‌اند
آینه با زانوی زن تیغ بر پهلوی مرد
هوش مصنوعی: از آغاز زمان، کسانی که به مناسبت‌ها توجه دارند، رابطه‌ای میان زن و مرد برقرار کرده‌اند که مانند آینه و زانو و همچنین تیغی بر پهلوی مرد است. این حرف‌ها به نوعی از ارتباط و تأثیر متقابل بین زن و مرد اشاره دارد.
آلت او خصیه‌ای خواهد تصور کرد و بس
در دماغ حیز اگر افتاده باشد بوی مرد
هوش مصنوعی: اگر در فکر چیزی منفی و ناپسند باشند، تنها آن را در ذهن خود تصور می‌کنند و بس، حتی اگر از آن دور باشند.
هیچکس ‌نگسیخت ‌بیدل ‌بند اوهامی که نیست
آسمان ‌عمری‌ست ‌می‌گردد به‌جست‌وجوی مرد
هوش مصنوعی: هیچ‌کس نتوانست به بیدل کمک کند تا از افکارش آزاد شود. او همواره به دنبال انسانی است که در آسمان زندگی‌اش غایب است و این جست‌وجو مدتی طولانی است که ادامه دارد.