غزل شمارهٔ ۱۱۰۳
دورگردون تا دماغ جام عیشم تازهکرد
پیکرم چون ماه یکسر طعمهٔ خمیازه کرد
گو دو روزم نسخهٔ فطرت پریشانیکشد
چشم بستن خواهد اجزای هوس شیرازهکرد
رونق شام و سحر پر انفعال آماده است
چهرهٔ زنگی به خون زین بیش نتوان غازه کرد
شهرت صبح از غبار رفته بر باد است و بس
سرمهگردیدن جهانی را بلند آوازهکرد
کس سر مویی برون زین خانه نتوانست رفت
وقف هر دیوار اگر چون شانه صد دروازهکرد
خاکگردیدن یقینم شدعرقکردم ز شرم
این تیمم نشئهٔ عبرت وضوبم تازهکرد
بیدل اینجا ذره تا خورشید لبریز غناست
ساغر ما را فضولی غافل از اندازه کرد
اطلاعات
وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: پروژهٔ بازبینی OCR
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
دورگردون تا دماغ جام عیشم تازهکرد
پیکرم چون ماه یکسر طعمهٔ خمیازه کرد
هوش مصنوعی: زمانه تا دماغ جام خوشیام را تازه کرد، بدنم مثل ماه یکسره به طعمه خواب ممتد تبدیل شد.
گو دو روزم نسخهٔ فطرت پریشانیکشد
چشم بستن خواهد اجزای هوس شیرازهکرد
هوش مصنوعی: دو روزی که در آن به فطرت اصلی خود برمیگردیم و از پریشانی رهایی مییابیم، در حقیقت به ما کمک میکند تا با بستن چشم بر روی آرزوهای بیهوده، آنچه که واقعاً مهم است را سر و سامان دهیم.
رونق شام و سحر پر انفعال آماده است
چهرهٔ زنگی به خون زین بیش نتوان غازه کرد
هوش مصنوعی: شام و صبح در حال رونق و زیبایی هستند، اما چهرهٔ غمگینی که به خون آغشته است، دیگر نمیتوان آن را زیبا کرد.
شهرت صبح از غبار رفته بر باد است و بس
سرمهگردیدن جهانی را بلند آوازهکرد
هوش مصنوعی: صبح زمانی که غبار از روی افق برمیخیزد، در واقع به محبوبیت و شهرتی اشاره دارد که به خودی خود و به واسطهی نشانی از زیبایی و جلوهای خاص به وجود آمده است. این اشاره به عالم انسانی دارد که تلاش دارد تا خود را در میان دیگران شناخته و برجسته کند.
کس سر مویی برون زین خانه نتوانست رفت
وقف هر دیوار اگر چون شانه صد دروازهکرد
هوش مصنوعی: هیچکس نتوانسته است حتی یک تار مو از این خانه بیرون برود؛ اگر هر دیوار مانند شانهای باشد و صد دروازه باز شود.
خاکگردیدن یقینم شدعرقکردم ز شرم
این تیمم نشئهٔ عبرت وضوبم تازهکرد
هوش مصنوعی: به طور قطع به خاک افتادهام و از خجالت عرق کردهام. این درسی که گرفتهام، مرا مست کرده و دوشیزگی من دوباره تازه شده است.
بیدل اینجا ذره تا خورشید لبریز غناست
ساغر ما را فضولی غافل از اندازه کرد
هوش مصنوعی: بیدل میگوید که حتی ذرهای که در اینجا وجود دارد، مانند خورشید پر از نعمت و ثروت است و میتوان گفت که این احساس خوشی و فراوانی باعث شده ساغر و مینوشی ما به غفلت از حد و اندازه پر شود.