گنجور

غزل شمارهٔ ۱۰۱۳

کس طاقت آن لمعهٔ رخسار ندارد
آیینه همین است که دلدار ندارد
سحرست چه‌ گویم ‌که شود باور فطرت
من کارگه اویم و او کار ندارد
گرداندن اوراق نفس درس محال‌ست
موج آینه‌پردازی تکرار ندارد
آیینه ز تمثال خس و خار مبراست
دل بار جهان می‌کشد و عار ندارد
چون نقش قدم برسرما منت ‌کس نیست
این خواب عدم سایهٔ دیوار ندارد
پیچیده در و دشت ز بس لغزش رفتار
تا موج گهر جادهٔ هموار ندارد
اقبال دنائت نسبان خصم بلندیست
غیر از سر خویش آبله دستار ندارد
چون لاله دو روزی به همین داغ بسازید
گل در چمن رنگ وفا بار ندارد
شب‌ رفت و سحر شد به ‌چه افسانه توان ساخت
فرصت نفس ساخته بسیار ندارد
بیدل به عیوب خود اگر کم رسی اولی‌ست
زان آینه بگریز که زنگار ندارد

اطلاعات

وزن: مفعول مفاعیل مفاعیل فعولن (هزج مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: پروژهٔ بازبینی OCR

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

کس طاقت آن لمعهٔ رخسار ندارد
آیینه همین است که دلدار ندارد
هوش مصنوعی: هیچکس نمی‌تواند زیبایی چهره‌ی محبوب را تحمل کند؛ زیرا مانند آینه‌ای است که هیچ‌کس به اندازه‌ی دلبر، زیبایی ندارد.
سحرست چه‌ گویم ‌که شود باور فطرت
من کارگه اویم و او کار ندارد
هوش مصنوعی: صبح است، چه بگویم که به طبیعت من معنی دهد، من در جایی هستم که او، یعنی خالق، کاری ندارد یا مشغول نیست.
گرداندن اوراق نفس درس محال‌ست
موج آینه‌پردازی تکرار ندارد
هوش مصنوعی: جابه‌جا کردن ورق‌های نفس کار بیهوده‌ای است، زیرا بازتابی که در آینه مشاهده می‌شود هرگز تکرار نخواهد شد.
آیینه ز تمثال خس و خار مبراست
دل بار جهان می‌کشد و عار ندارد
هوش مصنوعی: آیینه از تصویرهای بی‌ارزش و زشت دور است و دل، با وجود سنگینی بار زندگی، احساس خجالت نمی‌کند.
چون نقش قدم برسرما منت ‌کس نیست
این خواب عدم سایهٔ دیوار ندارد
هوش مصنوعی: هیچ‌کس به ما توجهی ندارد، مانند ردپایی که بر روی برف باقی می‌ماند. این خواب بی‌وجود، مانند سایه‌ای بر روی دیوار نیست؛ یعنی هیچ چیزی در پس زمینه‌اش وجود ندارد.
پیچیده در و دشت ز بس لغزش رفتار
تا موج گهر جادهٔ هموار ندارد
هوش مصنوعی: به دلیل زیاد بودن نوسانات و تغییرات در رفتارها، دیگر هیچ چیز در این دشت آرام و بی‌دغدغه به نظر نمی‌رسد و حتی جاده‌های هموار نیز از موج‌های ناامنی پر شده‌اند.
اقبال دنائت نسبان خصم بلندیست
غیر از سر خویش آبله دستار ندارد
هوش مصنوعی: منافقان و افرادی که ریشه‌ی شایسته‌ای ندارند، همواره در صحنه‌های دشوار خود را بالا می‌کشند و در حقیقت، برای حفظ ظاهر خود، از سرپوشی استفاده می‌کنند که در واقع نشانه‌ی ضعف و نداشته‌های آنهاست.
چون لاله دو روزی به همین داغ بسازید
گل در چمن رنگ وفا بار ندارد
هوش مصنوعی: به مدت دو روز، گل لاله به همین زخم کهنه زندگی می‌کند. اما در چمن، وفاداری واقعی نمی‌تواند رنگ بگیرد و دوام بیاورد.
شب‌ رفت و سحر شد به ‌چه افسانه توان ساخت
فرصت نفس ساخته بسیار ندارد
هوش مصنوعی: شب به پایان رسید و صبح طلوع کرد. انسان می‌تواند داستان‌های زیادی به خاطر فرصت‌های کم زندگی بسازد.
بیدل به عیوب خود اگر کم رسی اولی‌ست
زان آینه بگریز که زنگار ندارد
هوش مصنوعی: اگر به عیوب خود واقف نیستی و می‌خواهی خود را بشناسی، بهتر است از آینه‌ای که زنگار ندارد دوری کنی؛ زیرا آینه صاف و بدون عیب، حقیقت را به تو نشان می‌دهد.