گنجور

غزل شمارهٔ ۱۰۰۰

جایی‌ که جام در دست آن مه خرام دارد
مژگان گشودن آنجا مهتاب و بام دارد
عام است ذکر عشاق در معبد خیالش
گر برهمن نباشد بت رام رام دارد
دی آن نگار مخمور در پرده‌گردشی داشت
امروز صد خرابات مینا و جام دارد
کم‌مایگان به هر رنگ سامان انفعالند
هستی دو روزه‌ عصیان زحمت دوام دارد
رنگ بهار امکان ازگردش آفریدند
هر صاف در‌ثماست هر صبح شام دارد
جز انفعال ازین بزم ‌کام دگر مجویید
لذات عالم خواب یک احتلام دارد
بیتابی تفسها عمری‌ست دارد آواز
کای صبح پرفشان باش این دشت دام دارد
ضبط نفس در این بحر جمعیت‌آفرین است
گوهر هزار قلاب مصروف‌کام دارد
آثار جوهر مرد پنهان نمی‌توان‌کرد
تیغ‌کشیدهٔ‌کوه ننگ از نیام دارد
دل را ودیعت وهم باید ز سر ادا کرد
از خلق آنچه دارد آیینه وام دارد
قلقل همین ‌دو حرف ‌است ‌ای‌ شیشه دردسر چند
چیزی بگوی و بگذر قاصد پیام دارد
گفتم به دل‌که عمری‌ست ذوق وصال دارم
خندید کاین خیالت سودای خام دارد
جوش خطی‌ست بیدل پرگار مرکز حسن
دود چراغ این بزم پروانه نام دارد

اطلاعات

وزن: مفعول فاعلاتن مفعول فاعلاتن (مضارع مثمن اخرب)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: پروژهٔ بازبینی OCR

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

جایی‌ که جام در دست آن مه خرام دارد
مژگان گشودن آنجا مهتاب و بام دارد
هوش مصنوعی: در جایی که آن دختر زیبا با آرامش جامی در دست دارد و چشمانش را می‌گشاید، آن‌جا همواره نور ماه و زیبایی بام وجود دارد.
عام است ذکر عشاق در معبد خیالش
گر برهمن نباشد بت رام رام دارد
هوش مصنوعی: عشاق در معبد خیال خود، به طور عمومی درباره‌ی عشق سخن می‌گویند. اگر برهما (خدای هندی) نباشد، بتی که خود را رام و آرام می‌داند، هنوز وجود دارد.
دی آن نگار مخمور در پرده‌گردشی داشت
امروز صد خرابات مینا و جام دارد
هوش مصنوعی: دیروز آن معشوقه‌ی مست در حال چرخش پرده‌ای داشت، امروز در کنار خود صدها میخانه و جام پر از شراب دارد.
کم‌مایگان به هر رنگ سامان انفعالند
هستی دو روزه‌ عصیان زحمت دوام دارد
هوش مصنوعی: بی‌ارزشان به هر شکلی در حال تغییر و ناپایداری هستند و وجودشان تنها برای چند روز است؛ در حالی که به دلیل ناتوانی و کوتاهی عمرشان، همیشه در تلاش و زحمت‌اند.
رنگ بهار امکان ازگردش آفریدند
هر صاف در‌ثماست هر صبح شام دارد
هوش مصنوعی: بهار به خاطر تغییرات و حرکات طبیعت رنگ‌ها و زیبایی‌های خود را پیدا می‌کند. هر روز در زندگی ما تازه و روشن است، اما شب‌ها هم حوادث و چالش‌هایی در انتظار ماست.
جز انفعال ازین بزم ‌کام دگر مجویید
لذات عالم خواب یک احتلام دارد
هوش مصنوعی: از این جشنواره جز بی‌تحرکی چیزی نخواهید یافت. لذتی که در دنیای خواب وجود دارد، شبیه به یک خواب ناخوشایند است.
بیتابی تفسها عمری‌ست دارد آواز
کای صبح پرفشان باش این دشت دام دارد
هوش مصنوعی: یک عمر است که دل من بی‌تابی می‌کند و صبحی که پر از زیبایی است را می‌خواند، زیرا این دشت پر از دام و چنگال‌هاست.
ضبط نفس در این بحر جمعیت‌آفرین است
گوهر هزار قلاب مصروف‌کام دارد
هوش مصنوعی: کنترل نفس در این دنیای پرهیاهو، باعث افزایش ارزش و اهمیت فردی می‌شود، زیرا وجود انسان مانند گوهری است که هزاران قلاب برای جلب توجه و خواسته‌ها دارد.
آثار جوهر مرد پنهان نمی‌توان‌کرد
تیغ‌کشیدهٔ‌کوه ننگ از نیام دارد
هوش مصنوعی: هیچ‌گاه نمی‌توان قابلیت‌ها و ویژگی‌های واقعی یک مرد را پنهان کرد؛ همچون شمشیری که از نیام خارج شده و ننگی در دل کوه دارد.
دل را ودیعت وهم باید ز سر ادا کرد
از خلق آنچه دارد آیینه وام دارد
هوش مصنوعی: دل را باید به دیگران سپرد و از آنچه در درون داریم، باید آن را با محبت و خلوص به نمایش بگذاریم. احساسات و رازهایی که داریم، شبیه به آینه‌ای هستند که باید به درستی و با صداقت در برابر دیگران منعکس شوند.
قلقل همین ‌دو حرف ‌است ‌ای‌ شیشه دردسر چند
چیزی بگوی و بگذر قاصد پیام دارد
هوش مصنوعی: این جمله به نوعی به حواشی و مسائل سطحی اشاره دارد و خواسته شده که به جای آن، نکته‌های اصلی و مهم بیان شوند. در واقع، با توجه به مشکلات و چالش‌ها، بهتر است که به پیام اصلی توجه کرد و از جزئیات غیرضروری عبور کرد.
گفتم به دل‌که عمری‌ست ذوق وصال دارم
خندید کاین خیالت سودای خام دارد
هوش مصنوعی: به دل گفتم که سال‌هاست از عشق و وصال لذت می‌برم، اما دل خندید و گفت که این خیال تو فقط یک آرزوی بی‌پایه است.
جوش خطی‌ست بیدل پرگار مرکز حسن
دود چراغ این بزم پروانه نام دارد
هوش مصنوعی: جوش و خروش این خط و قلم، مانند پرگاری است که در مرکز زیبایی قرار دارد. این نور و روشنایی که در این محفل وجود دارد، نشانه‌ای از عشق و محبت است.

حاشیه ها

1389/07/09 12:10
کلام قاصر

مصرع:ضبط نفس دپن بحر جمعیت‌آفرین است
به شرح زیر اصلاح گردد:
ضبط نفس درین بحر جمعیت‌آفرین است
---
پاسخ: با تشکر، تصحیح شد.